101 tips waarmee je vandaag nog een verschil maakt voor Moeder Aarde

De ecologische problemen zijn groot, maar de mogelijkheden om bij te dragen aan de oplossingen zijn nóg groter. Met deze 101 tips kun je vandaag nog aan de slag om de wereld te vergroenen. Want als we allemaal een stap in de juiste richting zetten, maken we samen de weg vrij voor systemische verandering.

Om de Aarde te redden moeten we volgens natuurfilosoof Matthijs Schouten twee dingen doen: weer verliefd worden op de natuur én stoppen met ons machteloos te voelen. Alle levende wezens zijn via een ontelbare hoeveelheid relaties met elkaar verbonden. We zijn als een cel in het lichaam van Moeder Aarde. Zodra we dat doorvoelen, ervaren we een verwondering die zo sterk is, dat we ons spontaan als Aarde-beschermers ontpoppen. Dan is de tweede stap volgens Matthijs om voor eens en voor altijd afscheid te nemen van het gevoel dat we te klein zijn om een verschil te maken. “Als onderdeel van een groter geheel kun je er niet níét toedoen. We co-creëren de wereld altijd, elke dag weer. Misschien hebben we niet altijd door dat we de wereld veranderen. Maar dat betekent niet dat we het niet doen.”

Dus bij deze: 101 tips waarmee je vandaag nog aan de slag kunt.

Consuminder erop los

Het maken en vervoeren van onze spullen gaat gepaard met een ongelooflijke hoeveelheid energie, vervuiling en uitputting. Sterker nog, spullen staan zelfs op nummer één in de Impact Top 10 van Babette Porcelijn. Door simpelweg te consuminderen kun je dus een enorm verschil maken. En dat werkt zo:

1. Neem bedenktijd: Denk over elke aankoop drie dagen na, bedenk of je het echt nodig hebt. Meestal is het antwoord ‘nee’
2. Weg met de verleiding: Schrijf je uit van nieuwsbrieven van winkels waar je graag shopt. Jij bepaalt wanneer je een nieuwe trui nodig hebt, niet de marketeer van je favoriete kledingwinkel
3. ‘Nieuw’ is niet meer van deze tijd: Ga voor tweedehands en refurbished. Zo geef je spullen een nieuw leven
4. Van bezit naar gebruik: Een auto staat zo’n 23 uur per dag stil. En de gemiddelde boormachine wordt slechts dertien minuten per jaar gebruikt. Maak van delen, lenen en huren een gewoonte
5. Repareren kun je leren: Is je printer, stofzuiger of favoriete blouse kapot? Duik in de wondere wereld van YouTube of bezoek een Repair Café
6. Ruil erop los: Dat jasje waar jij op uit bent gekeken is misschien wel precies waar een ander naar op zoek is. En vice versa. Doe mee met een kledingruil en laat je verrassen
7. Omarm je natuurlijke lijf: Van rimpels en zweet tot okselhaar en striae, bedrijven praten ons via reclames en sociale media constant problemen aan. Om ons vervolgens te verleiden met ‘de oplossing’, namelijk: hun product. Het resultaat? Een collectief slecht zelfbeeld én een Aarde die naar de knoppen gaat omdat we teveel consumeren. Omarm je natuurlijke schoonheid en sluit je aan bij de beweging ‘Sustainability Against Shame’ van Marieke Eyskoot en maak een eind aan kopen vanuit schaamte
8. Minder is meer: Minimaliseer je huis en breng alles waar je niet blij van wordt naar de weggeefwinkel. Zo weet je precies wat je hebt, en dus ook wat je niet hoeft aan te schaffen
9. Geef jezelf een uitdaging: Doe mee met onze ‘Koop Niks Nieuws’-challenge en ontdek hoe weinig je eigenlijk écht nodig hebt (en hoeveel innerlijke rust je dat oplevert)
10. Dikke tip: Omarm de Piraminder

Een hap in de juiste richting

Van een bloeiende wereld vol biodiversiteit en vruchtbaarheid tot een gezond klimaat en schoon grondwater: het begint allemaal bij wat we eten. Met iedere hap die je neemt, kun je Moeder Aarde een flinke boost geven.

11. Word bondgenoot van de bodem: Een gezonde bodem slaat koolstof op, houdt water vast en creëert biodiversiteit. Bovendien zorgt het bodemleven voor gezonde gewassen vol voedingsstoffen. Door voor biologische en biodynamische producten te kiezen, stel je boeren in staat om samen te werken met de bodem, in plaats van haar kapot te maken
12. Van destructief naar regeneratief: Wist je dat regeneratieve boerderijen de natuur herstellen terwijl ze heerlijk en gezond voedsel produceren? Vul je koelkast voortaan met producten van een regeneratieve boerderij zoals Bodemzicht
13. Ga voor plantaardig: Dierlijke producten drukken zwaar op het klimaat, biodiversiteit en landschappen. Iedere veganistische maaltijd is daarmee een win voor de Aarde. Op zoek naar simpele, overheerlijke recepten? Lisa goes Vegan, Karo Tak en De hippe vegetariër helpen je op weg
14. Kies lokaal: Als we ons voedsel lokaal zouden produceren dan verandert… alles! Doe je boodschappen voortaan bij de boer zelf, bezoek een boerenmarkt of bestel een boodschappenpakket met producten die rechtstreeks van de boer komen, bijvoorbeeld via Boerschappen. Zo draag je bij aan een voedselsysteem met minder voedselkilometers, waarin boeren een eerlijke boterham kunnen verdienen én we meer verbonden zijn met ons eten
15. Volg de seizoenen: Lokaal en seizoensgebonden gaan hand in hand. Bovendien is meebewegen met de oogstseizoenen leuk en lekker. Zo heb je iedere paar maanden automatisch iets nieuws op je bord
16. Steek je handen uit de mouwen: Door je eigen eten te verbouwen leer je wat er allemaal bij voedselproductie komt kijken én sta je in verbinding met de natuur. Dus start een moestuin, sluit je aan bij een permacultuur project of word vrijwilliger bij een voedselbos
17. Omring je met gelijkgestemden: Liever niet alleen aan de slag? Word lid van een voedselcoöperatie of een initiatief zoals Herenboeren en run samen met anderen je eigen boerderij
18. Stel realistische doelen: Je hoeft niet meteen een regeneratieve, veganistische, seizoensgebonden en lokale thuiskok te worden. Iedere hap in de juiste richting telt! Eet je bijvoorbeeld regelmatig vlees? Begin dan door drie keer in de week vegetarisch of veganistisch te koken

Maak een eind aan voedselverspilling

Wereldwijd verspillen we een derde van al ons eten. En dat drukt enorm zwaar op de Aarde. Volgens Project Drawdown is het voorkomen voedselverspilling zelfs de meest effectieve klimaatoplossing. En alhoewel we overheden, boeren, telers, restaurants en supermarkten nodig hebben om een circulair voedselsysteem te creëren, kun jij als consument ook een heleboel doen.

19. Wees voorbereid: Check je voorraad, bedenk wat je de komende dagen wilt eten en maak een boodschappenlijstje. Zo voorkom je dat je teveel in huis haalt of producten koopt die al in je koelkast liggen
20. First in, first out: Probeer de verleiding van producten die je net gekocht hebt te weerstaan en maak eerst op wat je al hebt
21. THT-datum: ‘Tenminste houdbaar tot’ geeft een garantie tot wanneer een product minimaal houdbaar is. Maar in de meeste gevallen kun je iets veel langer eten of drinken. Dus ruik, kijk en proef altijd eerst voordat je iets weggooit
22. Koester restjes: Je avondeten is de volgende dag nog minstens even lekker. Bewaren dus
23. Deel je avondeten: Heb je een maaltijd over en een volle vriezer? Kijk eens op Thuisgekookt of je een buur blij kunt maken. Of bel gewoon bij hem, haar of hen aan
24. Omarm imperfectie: Van kromme groenten met een schoonheidsfoutje tot oud brood of fruit met een vlekje of een plekje: als thuiskok kun je hele maaltijden bereiden van ingrediënten die de meeste mensen zouden weggooien. Doen!
25. Ga voor die weesbanaan: Veel bananen die van de tros gehaald zijn, blijven over omdat niemand ze wil kopen. Wil je voorkomen dat die eenzame bananen weggegooid worden, koop dan de losse bananen in plaats van die aan een tros
26. Kies voor onbewerkt: Tijdens het productieproces van frisdranken, snacks en kant-en-klaarmaaltijden ontstaan veel reststromen. Zo is voor het maken van één kilo frites ongeveer twee kilo aardappelen nodig. Kies dus voor pure ingrediënten. Dat is niet alleen beter voor de Aarde, maar ook voor jezelf
27. Bemin het onbeminde dier: Een keertje vlees? Ga dan voor mannetjes-vlees. Veel mannelijke diersoorten, zoals bokjes en leghaantjes, halen ons bord meestal niet, puur en alleen omdat ze geen melk of eieren produceren. En dat is pure verspilling
28. Koop bijvangst: Voor ieder visje dat je koopt, kun je er vrijwel zeker van zijn dat er andere vis voor verloren is gegaan omdat die ook per ongeluk gevangen werd. Door juist voor deze bijvangst (bijvoorbeeld van Good Fish Foundation) te kiezen, voorkomen we dat ze, eenmaal uit de zee gevist, worden weggegooid
29. Steun circulaire ondernemers: Bedrijven zoals De Verspillingsfabriek, De Tweede Jeugd, Glorious Bastards en De Lekkere Man maken van producten die normaal verspild worden iets heerlijks. Dat is nog eens verantwoord genieten
30. Over verantwoord genieten gesproken: Verwen jezelf met de producten van Instock: want zelfs nu hun restaurants niet langer open zijn, zetten ze voedselverspilling nog steeds letterlijk én figuurlijk op de kaart

Bouw mee aan een plasticvrije wereld

Plastic is overal. Er is plastic gevonden op de toppen van de Himalaya en in de diepste troggen van de oceaan. Het zit in ons voedsel, drinkwater en de lucht die we inademen. Het regent zelfs plastic. Kortom: hoog tijd om de plastic-kraan dicht te draaien.

31. Refuse single use: Voorkomen is beter dan genezen. Dus zeg ‘nee’ tegen single use plastics en neem je eigen linnen boodschappentas, hervulbare waterfles en koffiekop mee
32. Verpakkingsvrij boodschappen doen: Hoe vol is jouw recyclebak na een bezoekje aan de supermarkt? Door je boodschappen bij een verpakkingsvrije supermarkt te doen, kun je een hoop onnodige plastic rommel voorkomen. Bij deze een handige lijst met verpakkingsvrije winkels in Nederland en België. Of geef je op voor Pieter Pot
33. Maak je eigen eten: Dingen als crackers en mueslirepen komen vrijwel altijd verpakt, maar kan je prima zelf maken. Dat scheelt afval én geld
34. Draag natuurlijke materialen: Tijdens het wassen van synthetische materialen komen er microplastics vrij, die via jouw wasmachine in het oppervlaktewater en daarmee in de oceanen terecht komen. Kies dus zoveel mogelijk voor natuurlijke materialen zoals biologisch katoen, linnen of hennep en vermijd nylon, acryl, polyester en fleece. En ga voor kwaliteit boven kwantiteit. Want hoe steviger de stof, hoe minder vezels er tijdens een wasbeurt loskomen
35. Plasticvrije verzorgingsproducten: De minuscule plastic deeltjes die in producten zoals shampoo en tandpasta zitten komen via het oppervlaktewater in de oceanen terecht. In het boek ‘Doe het Zero’ van Jessie en Nicky Kroon vind je tientallen recepten om je eigen verzorgingsproducten te maken. En op Beat the Microbead vind je een lijst met plasticvrije verzorgingsproducten
36. Schoon én plasticvrij: Maak zelf je eigen schoonmaakmiddelen. Oma weet vaak raad
37. Ga voor een bamboe tandenborstel: Elk jaar worden er twee biljoen plastic tandenborstels weggegooid. Met een tandenborstel van Bamboo Brush Society kun je met een gerust hart poetsen
38. Plasticvrij flossen: Flossen is goed voor je gebit maar iets minder voor het milieu. Het flosdraad van Georganics is gemaakt van natuurlijke materialen en zit in een glazen potje
39. Natuurlijke wattenstaafjes: Misschien denk je er niet over na, maar de meeste wattenstaafjes zijn van plastic. Gelukkig zijn wattenstaafjes van bamboe in opkomst, bijvoorbeeld die van Hydrophil en Bamboo Brush Society. Beiden zijn van biologisch katoen
40. Verantwoord bewaren: Restjes bewaren is super. Maar doe het dan wel zonder plastic afval te creëren, bijvoorbeeld door een plastic-vrij alternatief voor folie te gebruiken
41. Kies plasticvrije keukenspullen: Je kent ze wel, die schuursponsjes met een donkergroen laagje aan de bovenkant. Ze schrobben misschien prima, maar iedere keer dat je het sponsje gebruikt slijt het materiaal. En daardoor belanden er microplastics in de lucht, je eten en de goot. Hetzelfde geldt voor andere plastic keukenspullen zoals spatels en snijplanken. Ga voortaan dus voor alternatieve materialen, zoals metaal, keramiek of hout
42. Word een plastic held(in): Als iedereen elke dag één stuk zwerfplastic zou opruimen, zou dat een wereld van verschil maken. Laat je inspireren door Lilly en steek je handen uit de mouwen
43. Van ploggen wordt iedereen beter: Loop je graag hard? Ga dan eens ploggen: al joggend plastic opruimen. En vergeet het zwerfafval dat je opruimt vooral niet te monitoren, bijvoorbeeld met de Plastic Avengers of Litterati app
44. Plasticvrije menstruatie: Als je van je 12e tot je 48e menstrueert gebruik je in totaal zo’n 11.700 tampons of maandverbanden. Een milieuvriendelijke optie is de ecologische variant, bijvoorbeeld van Yoni. Of wasbare inlegkruisjes, wasbaar maandverband, een menstruatiecup of een menstruatieslip van THINX
45. Investeer in wasbare luiers: Jaarlijks gooien we in Nederland één miljard luiers weg. En die zitten vol plastics. Op deze site kun je wasbare luiers vergelijken. Want duurzame babybilletjes hebben de toekomst
46. Over duurzame babybilletjes gesproken: Elke seconde worden er 14.000 babydoekjes gebruikt. Veel ouders kunnen niet zonder, maar de keerzijde van de billendoekjes wordt vaak vergeten. De standaard babydoekjes bestaan namelijk voor tachtig procent uit plastic. Gelukkig biedt Naïf een plastic-vrij alternatief
47. Inspireer anderen: Vertel de wereld over je plasticvrije tips en tricks, bijvoorbeeld via sociale media. Zo steek je anderen aan om ook in actie te komen

Red de oceanen

Met een plasticvrij bestaan verminderen we de plastic soep. Maar voor de onderwaterwereld kun je nog veel meer betekenen.

48. Eet minder vis: De industriële visserij haalt structureel meer vis uit de zee dan erbij komt. Hierdoor zijn een derde van alle visbestanden op de wereld overbevist en worden alleen al in Europa negentig vissoorten met uitsterven bedreigd. Als we op deze manier doorgaan, zijn de zeeën en oceanen in 2045 leeg. Dus omarm de plantaardige keuken en probeer de Visvrije Tonyn van De Vegetarische Slager of maak je eigen veganistische sushi
49. Ga voor duurzaam: Toch een keertje vis? Kies dan voor een soort die niet bedreigd wordt én op een duurzame manier gevangen is, bijvoorbeeld van Fish Tales. Of ga voor bijvangst (zie tip 28)
50. Voorkom onnodig transport: De vrachtschepen die onze consumptiegoederen vervoeren veroorzaken niet alleen een ongelooflijke hoeveelheid watervervuiling, maar ook geluidsoverlast en luchtvervuiling. Minder consumeren, vaker kiezen voor tweedehands en meer lenen/ huren/ delen/ repareren zijn dus ook voor de oceaan een goed idee (zie tips 1-10)
51. Verklein je CO2-voetafdruk: Ongeveer een derde van de CO2 die we uitstoten wordt door de oceaan opgenomen. Op het moment dat CO2 in water oplost, wordt koolzuur gevormd. En daardoor stijgt de zuurgraad van het water. De verzuring heeft verstrekkende gevolgen voor talloze organismen. Zo verbleekt en vernietigt zuur water koraalriffen, waardoor veel zeedieren hun natuurlijke leefomgeving verliezen. Een klimaatpositief dieet is misschien wel de makkelijkste (en lekkerste) manier om je CO2-voetafdruk te verkleinen (zie tips 11-30)
52. Verminder je stikstofuitstoot: Een overschot aan stikstof in zeewater zorgt voor overmatige algengroei, waardoor het zuurstofgehalte daalt en vissen sterven. In Nederland is de landbouw verantwoordelijk voor 61 procent van de stikstofuitstoot (onder andere door mest), het wegverkeer voor 15 procent. Door vaker biologisch en plantaardig te eten én meer met de fiets of de trein te reizen draag je bij aan een gezonde oceaan
53. Duurzaam watersporten: Dagje het water op? Vermijd het gebruik van jetski’s en andere boten die diesel in het water lekken en ga voor een kajak of paddle board
54. Sluit je aan bij de zeewier-revolutie: Zeewier zuivert vervuild water, boost biodiversiteit, verrijkt het water met zuurstof en slaat CO2 op. Daarom leggen regeneratieve bedrijven als The Seaweed Farmers filterende zeewierboerderijen aan op plekken waar rivieren en zeeën (bijvoorbeeld vanwege zware industrie) wel wat hulp kunnen gebruiken. Door dit soort initiatieven te steunen, stel je hen in staat om op nóg meer plekken een verschil te maken

Fantastisch dat je al 54 tips hebt doorgelezen, je bent over de helft!

Voorkom ontbossing

Tropische oerbossen spelen vanwege hun hoge luchtvochtigheid en biodiversiteit een cruciale rol in het reguleren van het klimaat en het leefbaar houden van de Aarde. Desondanks verdwijnen ze in rap tempo. Dit kun jij doen om het tij te keren:

55. Omarm de plantaardige keuken: Dierlijke producten veroorzaken zowel direct (denk aan: rundvlees uit Brazilië) als indirect (via soja voor veevoer) ontbossing. Dus laat je inspireren door Lisa goes Vegan, Charly’s all is Fair, The Dutch Weed Burger en De Vegetarische Slager
56. Vermijd palmolie: Ook palmolie is een belangrijke veroorzaker van ontbossing. Kies voor duurzaam gecertificeerde palmolie. Of maak je eigen pindakaas, deodorant en ijs, volledig palmolie-vrij
57. Was bewust: Wist je dat vrijwel alle wasmiddelen palmolie bevatten? Maak het dus voortaan zelf
58. Stop met roken: Roken is niet alleen slecht voor je gezondheid, het is ook funest voor het milieu. De productie van peuken zorgt voor een uitstoot van 84 miljoen ton CO2 per jaar. En voor de tabaksteelt worden hele bossen gekapt. Kappen dus, met dat roken
59. Betaal de eerlijke prijs: Meer geld betalen voor een product is nooit leuk. Maar op dit moment zijn de ecologische kosten van vlees (en andere producten die voor ontbossing zorgen) niet verrekend in de prijs. En dus is deze technisch gezien niet correct. Betaal waar mogelijk de eerlijke prijs voor duurzame ontbossingsvrije producten (bijvoorbeeld met dit keurmerk)
60. Kies je bank zorgvuldig: Bankier bij een bank wiens investeringen ontbossingsvrij zijn. Zo bescherm je tropische oerbossen
61. Laat je horen: Stem op een politieke partij die ontbossing tegengaat
62. Spreek de financiële sector aan: Ontbossing is niet goedkoop. De financiële sector stelt overheden en grote multinationals regelmatig in staat om cruciale natuurlijke leefgebieden plat te branden. Dus ken je financiële professionals? Spreek ze aan op hun investeringskeuzes en moedig ze aan transparant te zijn
63. Steun herstel: Door regeneratieve bosbouw te omarmen, kunnen we voorkomen dat boeren steeds op zoek moeten naar een nieuw stuk oerbos omdat het vorige perceel is uitgeput. Ook stellen we ze in staat om beschadigde oerbossen te herstellen. Felipe Vilela van ReNature vertelt je er alles over

Duurzaam wonen

Steeds meer mensen kiezen voor alternatieve woonvormen die ze in staat stellen om in harmonie met de natuur te leven. Of ze vormen hun huidige woning (en tuin!) om tot een ecologisch paradijs. Zo kun jij thuis een verschil maken:

64. Neem een groen dak: Groene daken zorgen voor verkoeling, beschermen dakbedekking tegen hagel en Uv-straling, vangen water op en werken isolerend. Maar bovenal zorgen ze voor een fijne en gezonde leefomgeving. Dus sluit je aan bij de Rooftop Revolution
65. Kies voor natuurlijke verkoeling: Vrijwel alle airco’s zijn vervuilende CO2-monsters. Houd je hoofd en huis tijdens hete zomers daarom op een natuurlijke manier koel, bijvoorbeeld door je huis te vergroenen of op de juiste momenten te ventileren
66. Een groene energierekening: Kies niet alleen voor duurzame energie, maar probeer vooral minder energie te gebruiken. Want alleen zo kunnen we de energietransitie écht planeet-proof maken
67. Kwast de boel dubbel groen: De binder in reguliere verf – die er voor zorgt dat het pigment aan je muur blijft zitten – is schadelijk voor onze planeet én voor onszelf. Fairf heeft een natuurlijke variant
68. Haal groen in huis: Kamerplanten leveren naast verbinding met de natuur ook een heel aantal gezondheidsvoordelen op. Van een stressverlagende werking tot verbetering van ons immuunsysteem. Planten maar!
69. Upcycle je meubels: Wist je dat je van een paar pallets een hele toffe bank kunt maken? Of van een rieten mand een lampenkap? Laat je creativiteit stromen en kijk de volgende keer éérst om je heen voordat je naar de Ikea rent
70. Lekker minimalistisch: Een minimalistisch interieur is opgeruimd, zen en duurzaam. Een win-win-win dus
71. Prik een offline dag: Iedere keer als je een e-mail verstuurt, je sociale media checkt of door een groeps-chat scrolt verbruik je energie. Sterker nog, ons snelle internet heeft steeds meer energie nodig. Zet je wifi elke week op een vaste dag uit en geef de Aarde én jezelf een welverdiende break
72. Weg met die tuintegels: Door je tuintegels uit je tuin te wippen en je tuin te laten verrommelen help je het bodemleven, de grondwaterstand en de biodiversiteit een handje
73. Snijd je regenpijp af: Als je je regenpijp afsnijdt en het hemelwater je tuin in laat lopen, scheelt dat al snel veertig- tot vijftigduizend liter per jaar. Dit verhoogt de grondwaterstand, waardoor bossen minder snel doodgaan en het riool minder snel overbelast raakt
74. Red de bijen: Laat je inspireren door bijenheld Tom van de Beek en koop een zakje biologisch bloemenzaad van The Pollinators of start je eigen voedselbank voor bijen!
75. Geef dieren een plekje: Met vogelhuisjes en bakjes water zorg je voor een fijn huis voor andere dieren. Wie ruimte heeft in de tuin maakt egels blij met een hoop van bladeren en takjes. En laat het gras gerust wat langer groeien om vlinders te lokken
76. Start je eigen wormenhotel: Met een wormenhotel voorkom je dat jouw groene restafval verspild (of nog erger: verbrand) wordt én creëer je vruchtbare compost voor je eigen (balkon)moestuin
77. Ontpop jezelf tot een ware guerrilla gardener: Het vergroenen van je (t)huis stopt niet bij de voordeur. Dus ga erop uit en boost de biodiversiteit van je buurt door op zoveel mogelijk plekken native planten en bloemen te zaaien. Woon je in Amsterdam? Als directeur van De Gezonde Stad helpt Annick Mantoua je om onze hoofdstad te vergroenen
78. Klein huisje, grote impact: Tiny houses zijn dé manier om ecologische (en sociale) uitdagingen op te lossen. En ja, dat kan ook met kinderen. Meer weten? Laat je inspireren door tiny-house pionier Marjolein Jonker
79. Bouw je eigen earthship: Een earthship is veel meer dan alleen een duurzaam thuis. Deze eco-woningen verwarmen en verkoelen zichzelf, vangen water op en zuiveren het, creëren duurzame energie, bestaan grotendeels uit ‘afval’ en produceren hun eigen voedsel. Klinkt goed? Hier vind je meer info
80. Bezoek een eco-dorp: Droom je van het leven in een groene gemeenschap waarin iedereens neus dezelfde ecologische kant op wijst? Wie weet is een eco-dorp iets voor jou. Op deze site staat een overzicht

Stemmen met je euro’s

Met iedere euro die je uitgeeft, kun je stemmen op een wereld waarin mens en natuur in harmonie met elkaar samenleven. Met deze tips kun je aan de slag:

81. Steun ecologisch verantwoorde bedrijven: De duurzaamste optie is altijd hetgeen dat je al hebt, of anders iets tweedehands. Maar mocht je toch een keer iets nieuws willen kopen, kies dan voor een duurzaam bedrijf dat het product in kwestie met respect voor Moeder Aarde maakt
82. Overstappen geblazen: Niet alleen hoe je je geld uitgeeft, maar ook waar je bankiert maakt een verschil. Stap daarom over naar een duurzame bank, zoals Triodos of ASN Bank. En nee, dat kost niet heel veel tijd en moeite, integendeel. De overstapservice zorgt er namelijk voor dat je betalingen een jaar lang automatisch doorgesluisd worden
83. Verzekerd van een leefbare toekomst: Ook met je verzekeringen kun je impact maken. Heb je wel eens uitgezocht hoe eerlijk jouw zorgverzekering is? Meer info vind je op Eerlijke Geldwijzer en Eerlijke Verzekeringswijzer
84. Boek een groen ticket: Mogen we weer op vakantie? Pak een keertje niet het vliegtuig, maar de trein of de fiets. Samen kunnen we een wereld creëren waarin vliegen niet langer de norm, maar de uitzondering is
85. Investeer in CO2-compensatie: Compenseer de CO2 die je nog wél uitstoot door bomen te planten, bijvoorbeeld via Life Terra, Land Life Company of Justdiggit

Maak een vuist voor Moeder Aarde

Van landschapsrestauratieprojecten tot grootschalige plastic opruimacties: wereldwijd zetten honderdduizenden mensen en organisaties zich in om de natuur te herstellen. Maar zolang we de planeet in een hoger tempo verwoesten dan we haar oplappen, blijft het dweilen met de kraan open. Op deze manier kan jij bijdragen aan systeemverandering:

86. Word Aardebeschermer: Een verbod op ecocide kan ervoor zorgen dat de stekker uit de massale vernietiging van ecosystemen wordt getrokken. Milieuschade veroorzaken door olieboringen en het op grote schaal lozen van chemicaliën is dan bijvoorbeeld niet meer toegestaan. Klinkt dit je als muziek in de oren? Steun de missie van Katy Olivia van Tergouw, de directeur van de Stop Ecocide Foundation, en word Aardebeschermer

Omarm een nieuw wereldbeeld

We moeten weer verliefd worden op de natuur en op een compleet nieuwe manier naar de Aarde gaan kijken. Met deze tips kun je jouw blik verruimen:

87. Focus op de lange termijn: Wist je dat veel inheemse volken in alles wat ze doen zeven generaties vooruit denken? En dat ze zich bij iedere keuze afvragen wat de consequenties van hun acties voor de Aarde zijn? Door vanuit dit biocentrische perspectief te kijken, kunnen we het Antropoceen – het tijdperk waarin we onszelf boven de natuur hebben gesteld – voor eens en voor altijd afsluiten
88. Draag bij aan een ‘economische ecologie’: Volgens lector Betekeniseconomie Kees Klomp moeten we de economie aan de natuur aanpassen, niet andersom. Daarom pleit hij niet voor een ecologische economie, maar een economische ecologie. Want: “De realiteit van het leven is de enige realiteit die we hebben.” Laat je inspireren door zijn videoportret!
89. Omarm het perspectief van ‘inter-zijn’: We zijn onderdeel van de natuur, we zijn ervan gemaakt en we komen eruit voort. En alles is met elkaar verbonden. Zodra je vanuit dit holistische perspectief naar de wereld gaat kijken, verandert alles. Want dat betekent dat zorgen voor een ander of zorgen voor de natuur automatisch zorgen voor jezelf betekent en vice versa
90. Handel in wederkerigheid: Maak er een gewoonte van om niet alleen van de natuur te nemen, maar ook aan de planeet te geven. Raap na een verfrissende duik in zee bijvoorbeeld een paar stuks plastic op. Of help de bijen een handje door in je favoriete park wat wilde bloemen te zaaien of een kop Wilder Land te drinken. Zo zorgt Moeder Aarde niet alleen voor jou, maar ook andersom
91. Laat je idee van hiërarchie los: Door niet te denken in termen van hiërarchie, maar alle levende wezens gelijk te behandelen, ontstaat er harmonie. Want zodra je de mensheid niet langer centraal stelt, kom je op hele andere ideeën en oplossingen die over het hele spectrum kloppen en voor iedereen goed uitpakken. Zowel op de korte als de lange termijn
92. Zoek rijkdom niet in geld en spullen, maar in de natuur: Bomen zijn bijvoorbeeld pure magie. Ze communiceren en passen op elkaar. Ook hebben ze ieder een eigen karakter. Wanneer je dat beseft, gaat een hele nieuwe wereld voor je open. Dan zie je een diepere verbinding met het universum en hoe waanzinnig mooi, ontwikkeld en magisch de natuurlijke wereld is. Dat is pas échte rijkdom

Laat je inspireren

Soms is het aanwakkeren van je innerlijke vuur de beste manier om in actie te komen. Deze boeken, podcasts, documentaires en artikelen helpen je daarbij:

93. De goede voorouder – Roman Krznaric: De wereld worstelt met veel grote problemen die één kraakheldere oorzaak hebben: we denken alleen aan de korte termijn. In ‘De goede voorouder’ beschrijft bestsellerauteur Roman Krznaric de geschiedenis van dit kortetermijndenken. Tegelijkertijd laat hij zien hoe we verder kunnen kijken dan onze eigen generatie. Hoe kunnen wij, nu, een goede voorouder zijn voor de kinderen van onze kleinkinderen? Een must read
94. Het Happy 2050 Scenario – Babette Porcelijn: Hoe creëren we een veilige en fijne toekomst waarin we elkaar welgemeend een gelukkig 2050 kunnen wensen? In haar nieuwste boek ‘Het Happy 2050 Scenario’ neemt Babette Porcelijn ons bij de hand. Haar boodschap: alles waar we van dromen is nog mogelijk. Tenminste, als wij – de crew van de planeet – onze slagkracht optimaal benutten.
95. Less is More – Jason Hickel: Economisch antropoloog Hickel legt in dit boek haarscherp uit waarom groene groei een mythe is, hoe Westerse landen de atmosfeer hebben gekoloniseerd en dat degrowth de enige oplossing is voor een duurzame toekomst voor iedereen op onze planeet. Een eyeopener
96. Regeneratief onderwijs: Wat als we kinderen op school weer met de Aarde en zichzelf zouden verbinden? Laat je inspireren door onderwijspioniers Juliëtte Schraauwers, Bas Huijbers, Rianne Spin en Jolien Dirven, die in dit artikel over hun regeneratieve scholen vertellen
97. De groene podcast: Merel Wildschut (De Groene Meisjes) en Dennis Gaen (Ondercast) maken een podcast over groen leven, in de breedste zin van het woord. Ze beginnen de eerste serie met het thema ‘voedselverspilling’
98. Regenerating a native forest: Deze korte documentaire van Happen Films laat zien hoe botanicus Hugh Wilson met zijn ongelofelijke drive een uitgeput stuk land weer terug in oorspronkelijke staat krijgt. De afgelopen dertig jaar heeft hij zich daar met hart en ziel voor ingezet. En alhoewel hij in de eerste instantie een fool en een dreamer werd genoemd, is hij nu de local hero. En terecht. Bekijk de hele documentaire op Youtube
99. The Biggest Little Farm: Je kan niet anders dan met verbazing kijken naar het doorzettingsvermogen van filmmaker John en zijn vrouw Molly. Ze verruilen de stad voor het platteland en bouwen een uitgedroogd stuk grond om tot een boerderij met zelfregulerend ecosysteem. Althans, dat was het plan, maar zoals John het zelf zegt: “We had our plan, nature had hers.” Het stel krijgt in ‘The Biggest Little Farm’ heel wat tegenslagen te verwerken maar het resultaat is verbluffend en de film hartverwarmend en inspirerend. Te huren op Cinetree
100. Kiss the Ground: We hebben de grond uitgeput met monoteelt, pesticiden en geïndustrialiseerde landbouw. Dat is de boodschap waar ‘Kiss the Ground‘ mee begint. Gelukkig is daar de fijne stem van Woody Harrelson en zien we hoe we de bodem kunnen herstellen en zo grote klimaatproblemen kunnen oplossen. Een hoopgevende film voor iedereen bij wie de moed wel eens in de schoenen zakt door al het slechte nieuws over het klimaat. Te zien op Netflix
101. Down to Earth: Gedurende vijf jaar reisden Ralf Winters en Renata Heinen met hun drie kinderen over de wereld. Op zoek naar een nieuw perspectief op het leven en de wereld die hen omringt. Ze leefden bij stammen op zes verschillende continenten en filmden hun ontmoetingen met de Earth Keepers: de stamoudsten die nog in verbinding staan met de natuur en in harmonie met de planeet leven

Op zoek naar meer verhalen die je inspireren om in harmonie met de Aarde te leven? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en ontvang gratis ons laatste e-magazine.

Oorspronkelijk gepubliceerd op 22 april 2021. Laatste update: 18 mei 2023