Zomergesprek met Saskia Mulder: zo hebben we maar een halve Aarde nodig

In onze reeks Zomergesprekken interviewen we mensen die iets bijzonders doen op weg naar een duurzame en sociale samenleving. We spreken de meest positieve onbekende Nederlander Saskia Mulder over een duurzame levensstijl. Want: “Duurzaam handelen moet eigenlijk net zo normaal worden als een mobiele telefoon.”

Saskia Mulder werd in 2020 verkozen tot de meest positieve onbekende Nederlander en jurylid van Trouw Duurzame 100. Met haar trainingen en lezingen bij ‘De verborgen impact’ helpt ze mensen op weg met hun duurzame dilemma’s. Ze leeft op en top groen. En zo leven is zeker geen hel. Het is zelfs ontzettend leuk, laat ze zien als influencer op instagram. Daar post ze foto’s van zichzelf in de natuur, zittend op een boomstronk, met teksten als: “Jeeeeetje jongens, net @fantasticfungi gekeken en zooo weggeblazen! Vind het weer zo’n mooi bewijs van hoe alles met elkaar verbonden is, en hoe alles overal terugkomt, in de natuur, in de wereld en in onszelf!”

Zelf groeide Saskia Mulder op in een ‘groen nest’. Haar ouders hadden geen auto en duurzaam leven was heel normaal thuis. In haar volwassen jaren dacht ze altijd heel milieubewust te leven. Ze haalde de venstertjes uit haar enveloppen en hield een gieter onder haar vergiet. Wat ze toen nog niet wist, was dat het vlees dat ze at zorgde voor veel meer waterverspilling. Totdat ze het boek ‘De Verborgen Impact’ van Babette Porcelijn las. Dat veranderde alles voor haar. Ze kwam erachter dat duurzaam leven vooral in de grote dingen zit. En de grote dingen zijn: geen nieuwe spullen kopen, plantaardig eten, de trein nemen in plaats van de auto of het vliegtuig en je huis verduurzamen. Volgens de laatste berekeningen van Saskia is haar levensstijl zo groen dat we maar een halve Aarde nodig hebben als we allemaal zouden leven zoals zij.

Waarom denk je dat we niet allemaal zo leven zoals jij?

“We hebben een levensstijl aangeleerd die niet strookt met de hulpbronnen die de Aarde ons kan bieden. Die levensstijl maakt dat we ver van dingen afstaan. We weten bijvoorbeeld niet wat er allemaal voor nodig is geweest om een tube tandpasta te maken. En we vinden het heel normaal dat we in de winter subtropisch fruit kunnen eten. De oorsprong is zoek. Maar niemand heeft de intentie om kwaad te doen. Het is eerder een gewenning.”

Wat hebben we nodig om wel zo te gaan leven?

“‘Rentmeesterschap over de Aarde’ moet het nieuwe normaal worden. Dat we de Aarde niet meer uitputten maar zorgvuldig met onze hulpbronnen omgaan. Duurzaam handelen moet eigenlijk net zo normaal worden als een mobiele telefoon hebben. Dat je gewoon zo leeft, omdat het goed voor je is.”

“Sommige mensen zeggen dat ze niet zoveel hebben met duurzaamheid. Daar heb ik verder geen oordeel over, want zo zit onze wereld op dit moment nou eenmaal in elkaar. Maar ik vraag me dan wel af: ‘Heb je ook niks met ademen of voedsel?’ Duurzaamheid gaat over onze basisbehoeften vervullen, over veiligheid, gezondheid en geluk.”

“We moeten weer onszelf als onderdeel gaan zien van het grotere geheel. Zien dat onze acties invloed hebben op alles. Voor de een komen dat inzicht en een duurzame levensstijl voort uit liefde voor dieren. Voor een ander is dat bij een subcultuur willen horen. En weer een ander wordt gedreven door economische overwegingen.”

“Als de coronacrisis niet de start is van een grote verschuiving, dan weet ik het ook niet meer. Het kan haast niet anders. Het aantal Nederlanders dat zich zorgen maakt om het klimaat is gestegen. Nu is het aan de politiek om de klimaatcrisis met hetzelfde handelingsvermogen aan te pakken. Blijkbaar kunnen we radicaal dingen veranderen. Ik hoop dat mensen in hoge posities inzien dat naast de volksgezondheid, het veilig voortbestaan van de Aarde belangrijker is dan de economie. Kom op mensheid! Grijp deze kans: never waste a good crisis!”

© Cindy van Rees

Wat vond je het moeilijkste om op te geven voor een duurzame levensstijl?

“‘Vliegen ga ik nooit opgeven’, zei ik toen ik me bewust werd van mijn ecologische voetafdruk. Ik heb een ontzettende reislust namelijk. De eerste keer dat ik berekende hoeveel Aardes er nodig waren voor mijn levensstijl, kwam er 2,9 uit. Ik was toen op reis geweest naar Colombia. Zonder die reis was dat maar 1,9. Ik zei tegen mezelf: ‘als ik serieus ben over een duurzame levensstijl moet ik vliegen opgeven.”

“Maar eigenlijk mis ik het nu niet. Ik ga nu overal met de trein heen. Ik gaf een lezing in Frankrijk. Het duurde maar 20 minuten langer dan wanneer ik met het vliegtuig zou zijn gegaan. Het was iets duurder. Maar ik had 28 bomen moeten planten om die vliegreis te compenseren. Met de trein was dat er maar 1 geweest. Dus eigenlijk is met de trein goedkoper. Eenderde van het vliegverkeer van Schiphol is binnen 750 kilometer. Dat is allemaal makkelijk te vervangen met treinreizen.”

Wat brengt duurzaam leven jou?

“Extreem veel voldoening! Dat zit niet alleen in duurzame keuzes maken, maar ook in een positieve invloed hebben op de mensen om mij heen. Voordat ik trainer van De verborgen impact werd, vond ik mijn werk eigenlijk nooit leuk. Ik werkte als online marketeer. Nu vind ik mijn werk altijd leuk en leer ik mensen kennen die hetzelfde naar de wereld kijken als ik.”

“De gemiddelde Nederlander geeft jaarlijks € 2000,- uit aan nieuwe spullen. Bij mij is dat nu 300 euro. Ik koop veel tweedehands, laat kapotte dingen repareren, leen of huur spullen. Laatst was de oplader van mijn laptop kapot. Een nieuwe kopen kost € 80,-, maar ze konden het ook repareren voor € 15,-. Dat scheelt heel veel in grondstoffen en ook in geld. Ik koop bijvoorbeeld ook geen nieuwe kleren meer, maar ga alleen nog naar kledingruilen. Dan betaal ik € 5,- entree en ga de deur uit met acht kledingstukken. Door duurzaam te leven kan ik nu van de helft van mijn inkomen rondkomen. Wat ik extra verdien kan ik gebruiken om nog meer impact te maken en te investeren in gezondheid. Ik heb nu voor het eerst een personal trainer!”

Je geeft advies aan mensen die worstelen met hun duurzame gedrag. Wat is het gekste duurzame dilemma waar iemand mee gekomen is?

“Wat me opvalt is dat mensen vaak met kleine dingen komen. Ik vertelde tijdens een lezing bijvoorbeeld over microplastics die in de natuur terecht komen door bandenslijtage van auto’s. Dus dat als je microplastics-vrije tandpasta laat bezorgen, je via bezorgdienst alsnog veel microplastics de natuur in werpt. Iemand vroeg toen: ‘Hoe zit dat dan met de fiets?’ Ja, daar komen ook microplastics vanaf als je rijdt, maar veel minder dan bij auto’s en sowieso is fietsen natuurlijk veel duurzamer. Mensen kijken vaak naar de kleine dingen in het begin. Met ‘De verborgen impact’ kom je erachter waar je echt een verschil mee kan maken. Dan kan je relaxen op de kleine dingen, zoals het venstertje van een envelop of microplastics die van een fiets afkomen.”

Welke vragen krijg je het vaakst?

“‘Hoe zit het dan met overbevolking?’ Dat is een ingewikkelde kwestie. In principe zit het zo: als we blijven steken op 10 miljard mensen en we allemaal duurzaam leven, zijn er genoeg grondstoffen voor ons allemaal. In het Westen heeft een kind een veel grotere voetafdruk dan tien kinderen in India. Dus alhoewel er meer kinderen in India worden geboren, stoten we in het Westen veel meer CO2 uit. We moeten duurzamer gaan leven met zijn allen.”

In de ideale situatie, hoe ziet de samenleving er dan uit voor jou?

“Als ik door Amsterdam-Oost loop, fantaseer ik soms over een groene stad waar geen auto’s rijden, maar mensen gewoon op straat lopen. Het is een soort groot voedselbos, waar je gewoon je peren van de boom haalt. Dan is het basisinkomen ingevoerd en heeft iedereen tijd om zorg te dragen voor anderen. Er is een herenboerderij in de buurt die eten verbouwt voor heel Oost. In de ideale situatie fietsen mensen niet meer nors en in zichzelf gekeerd door de straten, maar kijken ze met verwondering om zich heen. En zien we onszelf als collectieve wezens in plaats van als individuen. We leven dan in ‘een levensondersteunende samenleving’ waarin we geen hulpbronnen onttrekken, maar we onze samenleving groener, beter en gezonder maken.”

Wat is je advies aan onze lezers die graag duurzamer willen leven?

“Eerst zou ik uitrekenen wat je ecologische voetafdruk is op www.mijnverborgenimpact.nl. Dan weet je precies waarmee je aan de slag kan. En wees vooral niet te streng voor jezelf. Maar kijk waar je plezier en energie uithaalt. Breng bijvoorbeeld in kaart waar je actief bent en plezier uithaalt: een commissie, vrijwilligersplek, je werk, een cursus et cetera. Kijk of je daar positieve duurzame impact kan maken. Heb je tijdens de coronacrisis gemerkt dat het heel simpel is om een vergadering met internationale collega’s online te doen, stel dan voor om dat vaker zo te doen in plaats van het vliegtuig te pakken. Of verduurzaam je inkopen. Of misschien heb je wel veel zin om een moestuin beginnen. Doe het in ieder geval vanuit lol!”

Meer van deze serie:

• Zomergesprek met Thijs Launspach: werk kan ook uit
• Zomergesprek met Annick Mantoua: zo houden we steden leefbaar
• Zomergesprek met Hermien Buis: een eerlijke en duurzame kledingstijl is makkelijker en leuker dan je denkt
• Zomergesprek met Hans Alma: zinvol werken is hard nodig
• Zomergesprek met Jelmer Mommers: zo komen we van die klimaatdepressie af
• Zomergesprek met Lodewijk Hoekstra: waarom we onze tuin moeten laten verrommelen
• Zomergesprek met Titia Hoogendoorn: zo kom je in een complexe politieke wereld van dat machteloze gevoel af
• Zomergesprek met Joep Sins: bij @ease wordt het taboe op psychische klachten de wereld uitgeholpen
• Zomergesprek met Zetje In: dankzij deze vrouwen is racisme en discriminatie nu verplichte kost op school

Iedere week een flinke dosis positiviteit en blikverruimende kennis in je mailbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief. Inspiratie gegarandeerd.

Oorspronkelijk gepubliceerd op 30 juni 2020. Laatste update: 6 augustus 2024