Met deze 9 vragen worden jouw euro's onderdeel van positieve verandering

Soms zijn de ecologische en maatschappelijke uitdagingen zo groot, dat het onmogelijk lijkt om bij te dragen aan de oplossingen. Toch kan ook jij een verschil maken. Vandaag nog. Met iedere euro die je uitgeeft, kun je namelijk positieve verandering creëren. Hoe? Stel jezelf bij iedere aankoop die je doet de volgende vragen:

1. Heb ik dit product echt nodig of is het een impulsaankoop?

In Nederland leven de meeste mensen alsof we meerdere planeten hebben. Dit komt vooral door ons consumptiegedrag, ontdekte Babette Porcelijn tijdens het schrijven van haar boek ‘De Verborgen Impact‘. Want wat blijkt? Niet vlees of vliegen, maar spullen staan op nummer één in onze impact top tien. “Dit komt doordat bij spullen de impact die zich buiten ons blikveld afspeelt 92 procent is”, legt Babette uit. “Slechts acht procent is voor ons zichtbaar: dat is bijvoorbeeld de elektriciteit tijdens gebruik.” Vraag jezelf de volgende keer als je in de winkel staat dus af: heb ik dit wel echt nodig? Het product dat je al in huis hebt is immers altijd de meest duurzame optie.

Tip: Maak een wensenlijstje met dingen die je echt nodig hebt. Staat het niet op je lijstje? Denk er dan nog een keer goed over na

2. Kan ik het product lenen, huren of delen?

Wil je uren, euro’s en milieu-impact besparen en ruimte in je hoofd creëren? Overweeg je spullen dan vaker te lenen, huren of delen. Van BlaBlaCar tot MUD Jeans: voor vrijwel alle producten en diensten is er tegenwoordig een alternatief op de leen-, huur- en deel-markt. Bovendien maakt consuminderen gelukkig. Alles wat je niet zelf bezit, maar alleen gebruikt wanneer je het nodig hebt, hoef je namelijk ook niet aan te schaffen, te repareren en te verkopen of doneren als je er genoeg van hebt. Dat scheelt tijd, stress én geld.

3. Kan ik het tweedehands aanschaffen?

Zodra een product of kledingstuk in een tweedehandswinkel belandt, heeft het z’n eerste stap richting de prullenbak gezet. Door vaker tweedehands te shoppen, red je die vintage broek of gebruikte theepot dus eigenlijk van de ondergang. Niet voor nieuw gaan is dan ook één van de tips die Elisah Pals mensen geeft die meer zero waste willen leven. Bovendien bespaar je jezelf geld, schaarse grondstoffen én weet je zeker dat je iets unieks aanschaft.

Tip: Cadeautjes kun je ook prima tweedehands aanschaffen. Zo geef je iets duurzaams en unieks.

4. Welke impact heeft dit product op mensen?

Je ziet het er meestal niet aan af, maar helaas worden veel producten onder oneerlijke omstandigheden gemaakt. Zo wordt het grootste deel van de fast fashion in mensonterende fabrieken geproduceerd, krijgen veel koffieboeren geen eerlijke prijs voor hun oogst en zitten reguliere smartphones vol met mineralen die door kinderen uit mijnen zijn gewonnen. Gelukkig zijn er ook alternatieven. Zo produceert Moyee FairChain koffie, maakt Fairphone rechtvaardige mobiele telefoons en kiezen steeds meer merken voor eerlijke kleding.

5. Welke impact heeft dit product op onze planeet?

De producten die je koopt mogen naast anderen ook de Aarde geen schade berokkenen. Dat begint allemaal bij de materiaalkeuze. Is het product bijvoorbeeld van natuurlijke, biologische of gerecyclede materialen gemaakt? En is het plasticvrij? Vervolgens kun je kijken waar het geproduceerd is. Daarbij geldt: hoe lokaler, hoe beter. En mocht het bedrijf kiezen voor duurzaam vervoer, bijvoorbeeld per fiets, dan is dat natuurlijk helemaal top. Tenslotte is het goed om na te denken over de levensduur van het product. Een garantie (of nog beter: een levenslange garantie) is daarbij een aanrader. Zo voorkom je dat jouw aankoop binnen de kortste keren weer in de prullenbak belandt.

6. Welke impact heeft dit product op dierenwelzijn?

Niet alleen in de landbouw, maar ook bij de productie van spullen komt dierenwelzijn regelmatig in het geding. Kies daarom waar mogelijk voor veganistische opties, die vrij zijn van dierlijke producten zoals leer en wol. Zo maakt Kuyichi volledig biologische, eerlijke én plantaardige kleding. Zijn er wel dieren bij het productieproces betrokken? Zoek dan eerst uit of ze met respect en waardigheid zijn behandeld, bijvoorbeeld door meer informatie over hun leefomstandigheden op te vragen.

7. Welk effect heeft dit product op mijn gezondheid?

Je staat er misschien niet bij stil, maar in verzorgingsproducten, kleding, meubels, speelgoed, verf, schoonmaakmiddelen en keukengerei kunnen allerlei chemicaliën, plastics en giftige stoffen zitten. Bij deze een paar tips om het thuis gezond te houden:

• Kies voor natuurlijke en biologische stoffen zoals hennep, linnen, bamboe en biologisch katoen. Deze stoffen zijn vrij van plastics (die bijvoorbeeld in nylon, polyester en fleece zitten) en bevatten geen chemicaliën of pesticiden.
• We eten en drinken tegenwoordig niet alleen plastic, maar ademen het zelfs in. De boosdoener? Zogenaamde micro- en nano-plastics: zeer kleine deeltjes die van plastic producten afkomen. Zo komen er iedere keer als je een plastic flesje opent microplastics in het water terecht en bevatten veel verzorgingsproducten plastics. Kiezen voor plastic-vrij is dus niet alleen goed voor de Aarde, maar ook voor je gezondheid! Op de website van Beat the Microbead kun je zien welke producten wel én geen microplastics bevatten.
• Van PTFE in antiaanbaklagen tot aan hormoon-verstorende stoffen zoals Bisfenol A, Parabenen en Ftalaten: probeer chemische en giftige stoffen altijd te vermijden. Producten die vrij zijn van deze stoffen geven dit vaak duidelijk op de verpakking aan. Zo is de duurzame verf van Fairf volledig vrij van schadelijke chemicaliën en oplosmiddelen.

Tip: Wat gezond is voor de Aarde, is meestal ook gezond voor jou, en vice versa

8. Kan ik het product aanschaffen bij een lokale ondernemer?

Lokale producten zijn niet alleen beter voor het milieu, maar ook een stuk transparanter. Hoe dichterbij het wordt gemaakt, hoe makkelijker het is om inzicht te verkrijgen in het productieproces. Bovendien boost je met iedere euro die je dichtbij uitgeeft de lokale economie, en dat heeft allerlei positieve effecten. Kies waar het kan dus altijd voor lokaal.

9. Komt het product van een organisatie die een positief verschil maakt voor mens, dier of planeet?

Sommige bedrijven maken niet alleen ecologische of eerlijke producten, maar gaan een stap verder. Ze maken de wereld socialer doordat ze mensen die normaal gesproken aan de zijlijn staan een kans geven of dragen actief bij aan het herstel van de Aarde. Zo maakt Wilder Land regeneratieve kruidenthee die de Nederlandse natuur en biodiversiteit herstelt en maakt iedere creatie van i-did de wereld inclusiever.

Op zoek naar meer verhalen vol handelingsperspectief? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief. Dan mis je niks én je krijgt ons laatste e-magazine cadeau.

Oorspronkelijk gepubliceerd op 9 januari 2020. Laatste update: 8 augustus 2022