De weg van fast fashion is snel, heel snel. In sneltreinvaart wordt kleding gemaakt, verscheept, verkocht en… weggegooid. En om dat proces zo snel en goedkoop mogelijk te houden wordt niets en niemand bespaard. Fast fashion heeft daardoor nogal een impact op onze wereld. En dan met name op een wereld die wij zelf niet zien. Het goede nieuws is: jij hoeft daar niet aan bij te dragen. Maar daarvoor moet je wel een beetje moeite doen.

Fast fashion is kleding zo goedkoop en zo snel mogelijk in de winkels ligt. Door de hoge omloopsnelheden en snelle wisselingen van het assortiment blijven klanten komen en kopen. Zara is daar een goed voorbeeld van. Binnen twee weken kan een kledingstuk van de tekentafel in de winkel liggen. Omdat niet de kwaliteit, maar de kwantiteit ertoe doet wordt alles zo goedkoop mogelijk geproduceerd. Daardoor kun je blijven shoppen zonder er veel geld aan uit te geven. Maar je kunt vast wel raden dat er iemand anders wél voor jouw H&M’etje betaalt.

Snel weg met fast fashion

Omdat kleding steeds sneller en goedkoper gemaakt wordt, is het ook steeds aantrekkelijker om het te kopen. In vergelijking met 15 jaar geleden kopen mensen nu zo’n 60 procent meer kledingstukken. Door de opkomst van fast fashion is mode een wegwerpartikel geworden. Dat terwijl de mode-industrie een van de meest vervuilende en mensonvriendelijke bedrijfstakken is. Als we streven naar een wereld waarin we respectvol met elkaar en de aarde omgaan, zijn we wat kleding betreft niet echt op de goede weg. De industrie draagt namelijk bij aan:

• Milieuvervuiling: voor de productie van kleding worden er enorme hoeveelheden schadelijke chemicaliën gebruikt. Veel van deze chemicaliën worden in rivieren, meren en zeeën geloosd. En dat vormt een ernstige bedreiging voor ons kwetsbare ecosysteem én voor de gezondheid de mens.
• Waterverspilling: de katoenteelt is verantwoordelijk voor ruim 2,5 procent van het wereldwijde watergebruik. Voor de productie van één t-shirt is al 2700 liter water nodig. Van zoveel water kan een persoon 900 dagen drinken. Voor een spijkerbroek is gemiddeld 8000 liter water nodig. Reken maar uit.
• CO2-uitstoot: textiel is goed voor 10 procent van de wereldwijde CO2–uitstoot.
• Afvalberg: alleen al in Nederland gooien we jaarlijks zo’n 135 miljoen kilo textiel weg.

En laten we vooral de arbeidsomstandigheden van mensen in lagelonenlanden als India of Bangladesh niet vergeten, waar mensen werken onder extreme omstandigheden en kinderarbeid nog de orde van de dag is. Of Oezbekistan, waar katoenpluk veelal onder dwang gebeurt. Het zijn deze mensen die jouw Zara koopje betalen.

Waarom we fast fashion kopen

Ondanks dat we allemaal beseffen dat wanneer iets € 5,- kost, iemand anders daar de prijs voor betaalt, blijven we massaal shoppen bij fast fashion ketens als Zara, H&M en Primark. Waarom doen we dat toch? Het heeft 3 oorzaken:

• Wat er in de fabrieken gebeurt blijft voor ons onzichtbaar en onvoorstelbaar. Paul McCartney’s uitspraak ‘Als slachthuizen glazen wanden hadden, zou iedereen vegetarisch zijn…’ geldt zeker niet alleen voor de vleesindustrie. Helaas hebben zowel de fabrieken als de slachthuizen geen glazen wanden.
• In onze hersenen wordt iets getriggerd waardoor we simpelweg gelukkig worden als we een koopje scoren. We lijken daardoor te vergeten hoe dat koopje zo goedkoop is geworden.
• Door de opkomst van fast fashion ketens kennen we de eerlijke prijzen voor kleding niet meer. We vinden € 100,- voor een spijkerbroek veel. Terwijl als we beseffen hoeveel mensen aan zo’n broek hebben gewerkt, dat een veel eerlijkere prijs is dan € 30,-.

Zelfs een stel jonge modeontwerpers had geen idee wat er zich achter de schermen van de kledingindustrie afspeelt. In het programma Genaaid van NPO 3 (kijktip!) maken zij kennis met de schaduwkant van de mode-industrie, en die is beslist niet mals. Even terugkijken dus, als je een wat grafischer beeld wilt krijgen van wat er achter gesloten deuren gebeurt. Of een extra motivatie nodig hebt.

Slow fashion

De tegenbeweging van fast fashion is slow fashion. Slow fashion is de overkoepelende term voor kleding die eerlijk, groen, ecologisch, biologisch en duurzaam is. Ondanks dat de naam het doet vermoeden is slow fashion niet per se op tijd gebaseerd; het staat voor kwaliteit en voor ontwerpers, inkopers, retailers en consumenten die zich bewust zijn van de impact van hun beslissingen op mens en milieu. Eerlijke kleding herkennen is niet altijd makkelijk. Bij een shirtje van € 5,- gaan er natuurlijk allerlei belletjes rinkelen, maar een shirt van € 40,- kan onder dezelfde omstandigheden gemaakt worden. Gelukkig kun je letten op een aantal keurmerken.

Eerlijke kleding kopen

Ook kun je items kopen van merken die kleding produceren op een eerlijke manier. Denk aan Kuyichi of MUD Jeans. Of stap Floortje Dessings Nukihiva binnen. Rankabrand geeft ook een goed beeld van hoe duurzaam een merk is. Maar tweedehands kopen, bijvoorbeeld via Project Cece, United Wardrobe of ReShare Store is natuurlijk nog een stukje duurzamer!

Wil je meer weten over dit onderwerp? Op het Rokin in Amsterdam vind je het Fashion for Good museum dat zich helemaal richt op innovaties in duurzame mode. Dat is een bezoekje waard!

Iedere week een flinke dosis positiviteit en blik-verruimende kennis in je mailbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief. Inspiratie gegarandeerd.