Moeder Aarde is de spiegel van onze ziel. Dus we kunnen maar beter in actie komen

Wat hebben klimaatverandering en de burn-out epidemie met elkaar gemeen? Ze worden beide veroorzaakt door een systeem dat puur en alleen draait om economische groei. Door ervoor te kiezen om niet langer als vervreemde consument, maar als verbonden mens door het leven te gaan, kunnen we onszelf én de aarde herstellen.

Het natuurlijke landschap is als een spiegel van onze ziel. Terwijl we de aarde kapotmaken, neemt het aantal mensen dat zich wanhopig, gefrustreerd en angstig voelt toe. Steeds meer ouders krijgen vragen van bezorgde kinderen. En klimaatdepressie is inmiddels meer dan een modewoord. Bovendien creëert het huidige economische systeem dat groei boven alles stelt een ratrace waar steeds meer mensen aan onderdoor gaan, zowel fysiek als mentaal.

Toch schuilt er in deze op het eerste gezicht vrij uitzichtloze situatie hoop. Want als we onszelf niet langer van de aarde vervreemden, maar onze verbinding met de natuurlijke wereld herstellen, kunnen we ook onszelf herstellen. Ieder mens bestaat immers bij de gratie van de natuur. En binnen het ecosysteem Aarde zijn we met alles en iedereen verbonden. Door terug te gaan naar die kern, keren we terug naar wat ons mens maakt. Met een hele bak zingeving en geluk als gevolg.

The Story of Separation

Voordat we verder ingaan op hoe we dit kunnen bereiken, is een stukje verdieping nodig. Want als ieder mens in de kern natuur is, hoe komt het dan dat we zover van die kern zijn afgeraakt?

Volgens filosoof en schrijver Charles Eisenstein begint het allemaal bij het verhaal dat we onszelf decennialang hebben verteld. We zijn als mens namelijk gaan geloven dat we afgescheiden wezens zijn die losstaan van anderen en de natuur. In deze zogenaamde ‘Story of Separation’ staat het individu dat in constante concurrentie is met anderen en de natuurlijke wereld om zich heen centraal.

“We voelen dat waarvan we dachten dat het normaal was, misschien wel niet klopt. The Story of Separation is niet meer bevredigend. En daarin ligt de mogelijkheid een nieuwe wereld te bouwen.” – Charles Eisenstein

Doordat we zo naar de wereld kijken, zijn we gaan geloven dat we de natuur moeten domineren en overwinnen. “We zien de wereld als een ding in plaats van een levend wezen dat aandacht, respect en liefde verdient. De ecologische crises zijn daar het resultaat van”, legt Charles uit.

Eeuwenoude hiërarchie

Maar waar komt dit verhaal – waarin we onszelf als heerser boven de natuur hebben geplaatst – vandaan? Om dat te begrijpen moeten we volgens filosoof en bioloog Matthijs Schouten 2,5 duizend jaar terug de tijd in. “De Griekse filosoof Aristoteles maakte een hiërarchie van mineralen, planten, dieren en mensen en zette de mens bovenaan. Hij stelde dat lagere rangen het doel hadden om de hogere rangen te dienen. Op basis hiervan concludeerde onder andere het Christendom dat God de wereld voor menselijke doeleinden heeft geschapen. Hierdoor verloor de natuur langzaam maar zeker haar ratio, ziel en geest.”

Inter-zijn met de aarde

Gelukkig is er een alternatief. In ‘The story of Interbeing’ – een verhaal over inter-zijn – zijn we als mens geen afgezonderde individuen, maar een verzameling van al onze relaties. Eisenstein: “Wat er met de wereld gebeurt, gebeurt er met jou. Als de Amazone sterft, sterft er iets in jou. Is er armoede in de wereld, dan ben jij arm. En als er geweld in de wereld is, ervaar jij de wereld als gewelddadig en voel je je er niet langer thuis.”

Intrinsieke motivatie

Volgens zowel Eisenstein als Schouten is het omarmen van dit nieuwe verhaal dé manier om de aarde te redden. Zodra je immers het gevoel hebt dat je onlosmakelijk verbonden bent met al het leven op deze planeet – en dat jouw welzijn direct afhankelijk is van het welzijn van andere mensen én niet-mensen – is het maken van keuzes die goed zijn voor de aarde ineens geen verheven spirituele aangelegenheid meer, maar een existentiële levensbehoefte. We hebben elkaar én deze aardbol nodig om te kunnen floreren: nu en in de toekomst.

“De enige manier waarop we een duurzame toekomst voor onszelf én voor alle andere bewoners van de aarde kunnen creëren, is door onze relatie met de natuur volledig te herzien.” – Matthijs Schouten

Zingeving

Bovendien zorgt het maken van keuzes die voorbijgaan aan korte termijn eigenbelang voor een gevoel van zingeving. Door het collectieve belang te dienen, word je onderdeel van iets groters. Transcendentie, noemen ze dat in de Humanistiek. En paradoxaal genoeg zorgt dat gevoel van transcendentie – dat je alleen kunt ervaren door je eigen geluk in eerste instantie even opzij te zetten – ervoor dat je je zinnig en betekenisvol voelt. Met een gelukzalig gevoel als gevolg. Niet voor niets geven change makers zoals Daan van Diepen, die met zijn regeneratieve bedrijf Ptthee actief bijdraagt aan natuurherstel, aan dat er niks mooiers is dan het creëren van ecologische winst. “Dat wil ik mijn hele leven blijven doen”, aldus de ondernemer.

Jezelf diep in de ogen durven kijken

Reden genoeg dus om eco-positief door het leven te gaan. Maar hoe pak je dat aan? Volgens aanjager van de betekeniseconomie en auteur Christel Bassing is het antwoord op deze vraag eenvoudig: begin! Gebruik deze periode van bezinning om je af te vragen: wat kan ik doen? Wat is mijn aandeel in de ecologische crises van dit moment? En hoe kan ik onderdeel worden van de oplossing? Christel: “Ik kan wel boos blijven op de overheid of het bedrijfsleven, maar ik ben een burger die stemt en een consument die kiest. Door uit de slachtofferrol te kruipen en me medeverantwoordelijk te voelen voor de problemen, komen we vooruit. Want zodra je iets mede-veroorzaakt, betekent het ook dat je het mede kunt oplossen.”

“Vraag jezelf bij iedere keuze die je maakt af: wat is de impact van mijn verlangen op de wereld om mij heen? En is er een liefdevoller alternatief? Welvaart is namelijk alleen oké als het bijdraagt aan het welzijn van ál het leven op aarde.” – Christel Bassing

Iedereen doet ertoe

In een ecosysteem waarin alles en iedereen onlosmakelijk met elkaar verbonden is, kunnen jouw keuzes er onmogelijk niet toe doen. Volgens Matthijs Schouten is machteloosheid dan ook een grove illusie: “Veel mensen hebben het gevoel dat ze als individu geen verschil kunnen maken. Dat het toch niet uitmaakt wat ze doen. Maar als onderdeel van een groter geheel kun je er niet níet toedoen. We co-creëren de wereld altijd, elke dag weer. Binnen een ecologisch systeem is ieder deel via een ontelbare hoeveelheid relaties aan elkaar verbonden. Hierdoor hebben we 99 procent van de tijd niet eens door dat we de wereld veranderen. Maar dat betekent niet dat we het niet doen.”

Praktische tips

Klaar om aan de slag te gaan? Deze praktische tips helpen je op weg:

1. Word vrijwilliger bij een biodynamische of regeneratieve boerderij, zoals Bodemzicht. En doe daar dan ook gelijk je boodschappen!
2. Bijdragen aan meer biodiversiteit? Laat je tuin verrommelen, start je eigen wormenhotel en doe mee met de Nationale Zaaidag van The Pollinators.
3. Daag jezelf uit om een maand lang niks te kopen dat slecht is voor de aarde. Gelukt? Maak er een gewoonte van. Met iedere euro die je uitgeeft, kun je immers stemmen op verandering
4. Verklein je voetafdruk en ga plasticvrij door het leven. En raap af en toe ook een stuk zwerfafval op. Zo voorkomen we dat micro-plastics in de natuur, wilde dieren én onszelf terechtkomen
5. Stel jezelf de vraag: wil ik wel een hypotheek voor een rijtjeshuis/ appartement/ villa, of kies ik liever voor een duurzaam alternatief?
6. Minimaliseer je bezit, consuminder en deel/ leen/ huur erop los. Je bent immers in de eerste plaats mens, geen consument
7. Pak voor je volgende vakantie niet het vliegtuig, maar de trein of de fiets. Samen kunnen we een wereld creëren waarin vliegen niet langer de norm, maar de uitzondering is
8. Niet alleen hoe je je geld uitgeeft, maar ook waar je bankiert maakt een verschil. Stap daarom over naar een duurzame bank, zoals Triodos of ASN Bank
9. Voedselverspilling drukt zwaar op de aarde. In ons gratis e-magazine lees je hoe je het kunt voorkomen. En als je toch bezig bent: eet dan ook gelijk vaker biologisch, lokaal, seizoensgebonden en plantaardig!
10. Compenseer de CO2 die je nog wél uitstoot door bomen te planten, bijvoorbeeld via Land Life Company of Justdiggit. En vergeet vooral Ecosia niet te installeren.

Iedere week een flinke dosis positiviteit en blikverruimende kennis in je mailbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en ontvang gratis ons nieuwste e-magazine. Inspiratie gegarandeerd.