7 redenen waarom consuminderen gelukkig maakt

Iets nieuws kopen geeft een kortstondig moment van geluk. Met de nadruk op kortstondig. Want zo snel als dat fijne gevoel opkomt, zo snel is het ook weer verdwenen. En dus blijf je eeuwig consumeren zonder dat je vindt wat je zoekt. Tijd om deze negatieve spiraal te doorbreken en jezelf de ‘Koop Niks Nieuws Challenge’ te geven. Dan zeg je ‘ja’ tegen heel veel mooie dingen…

Vanuit het verlangen naar een simpeler en duurzamer leven stopte ik in de zomer van 2022 met het kopen van nieuwe kleding en spullen. Al snel kreeg ik honderden berichten van mensen die wilden meedoen, dus lanceerden we samen met Elisah Pals (die al zeven jaar nagenoeg niks nieuws koopt) de Koop Niks Nieuws Challenge. Duizenden mensen doen inmiddels mee en de deelnemers merken een flink verschil. In hun portemonnee, maar ook in de rest van hun leven. Ze ervaren meer rust, hun creativiteit wordt geprikkeld en ze hebben meer tijd voor geliefden, zo blijkt uit de vele berichten die dagelijks worden geplaatst in de Koop Niks Nieuws Facebook-groep.

Eigenlijk ook niet zo gek, als je kijkt naar studies over geluk. Die laten namelijk zien dat elke keer wanneer we iets kopen, we zogenaamd hedonistisch geluk ervaren. Deze vorm van geluk draait om de korte termijn: wat kan ik nú krijgen om me beter te voelen? “Het probleem met hedonistisch geluk is dat het ook zo weer weg is”, legt geluksexpert Merijn Ruis uit. “Zo voelt een nieuwe televisie/ trui/ smartphone al gauw niet meer zo bijzonder en dus blijf je verlangen naar meer.” Dit principe gaat zelfs op voor het winnen van de loterij, weet Merijn: “De meeste mensen denken dan dat ze ontzettend gelukkig zouden zijn. Maar uit onderzoek blijkt dat het geluksniveau van loterijwinnaars op de lange termijn op vrijwel hetzelfde punt terechtkomt als daarvoor.”

Materialisme maakt zelfs ongelukkig

Consumeren maakt ons niet alleen níet gelukkig, het kan ons zelfs ongelukkig maken, gaat Merijn verder: “Zo hebben mensen die veel consumeren vaker last van depressieve gevoelens.” Uit onderzoek blijkt dat dit onder andere komt doordat deze groep minder tijd besteedt aan wat ons echt gelukkig maakt. Zoals tijd doorbrengen met familie en vrienden en dingen doen die betekenis geven aan anderen.

Kortom: Geluk vinden we niet in de winkelstraat, maar in het echte leven. Dus zeg ‘nee’ tegen het kopen van nieuwe spullen, dan zeg je ‘ja’ tegen dingen waar je daadwerkelijk happy van wordt:

1) Minder kopen = Meer financiële vrijheid

De gemiddelde Nederlander koopt jaarlijks vijftig nieuwe kledingstukken. Alleen daarmee stoppen levert al een enorme financiële (en ecologische) besparing op. En dan hebben we het nog niet eens over alle andere spullen die we normaal – zonder erbij stil te staan – nieuw aanschaffen.

Door te waarderen/ repareren/ upcyclen wat je al hebt (en te ruilen, delen of lenen wat je nog niet hebt), bespaar je een heleboel geld. Dit scheelt financiële stress, wat je gezondheid verbetert. Afhankelijk van je financiële situatie kan je dankzij het consuminderen misschien zelfs minder gaan werken. Of de overstap maken naar betekenisvol werk waarmee je een verschil maakt voor mens, dier en natuur. En ook dat boost je geluk…

2) Minder kopen = Meer tijd

Naast geld levert consuminderen een heleboel tijd op. Je hoeft immers niet meer naar de winkelstraat én minder spullen betekent minder schoonmaken, repareren en opruimen. Al die tijd kun je besteden aan dingen waar je blij van wordt. Zoals tijd doorbrengen in de natuur of de keuken induiken met deze betaalbare biologische recepten.

“Door afscheid te nemen van consumeren, neem je ook afscheid van mentale druk”

3) Minder kopen = Meer mentale rust

Nog een voordeel van stoppen met kopen: je huis wordt leger. En een opgeruimd huis zorgt voor een opgeruimd hoofd. Dit komt omdat ongebruikte spullen ons continu mentale opdrachten geven. Iedere keer als je die in stof gehulde gitaar ziet, denk je: ik moet echt weer eens oefenen. En die overvolle kledingkast schreeuwt om opgeruimd te worden. Neem je afscheid van consumeren, dan neem je ook afscheid van deze mentale druk.

Plus, door dit proces van consuminderen (en minimaliseren) begin je steeds meer te waarderen wat je al hebt. De volgende quote uit ‘Het troostboek’ van Matt Haig (die door iemand in de Facebook-groep werd gedeeld) illustreert dit mooi:

“Als je voorwerpen uit een kamer weghaalt, gebeuren er twee dingen. Het eerste is duidelijk. Je gaat er een paar missen. Het tweede is dat de voorwerpen die overblijven je meer dan ooit opvallen. Je ziet meer. Je gaat de boeken die nog in de kast staan eerder lezen. Je gaat de overgebleven stoelen leuker vinden. En als er een schaakbord staat zal je eerder een partijtje spelen. Als er iets van ons wordt afgenomen krijgt wat overblijft meer waarde. Het wordt niet alleen zichtbaarder, maar ook intenser. Wat we verliezen aan breedte winnen we aan diepte.”

4) Minder kopen = Meer zelfvertrouwen

Bedrijven praten ons continu problemen aan, om ons vervolgens te verleiden met ‘de oplossing’: hun product. Zo zullen we aantrekkelijker/ intelligenter/ dunner/ productiever worden … als we maar onze portemonnee trekken. Hierdoor kopen we van alles dat we niet nodig hebben én ontwikkelen we een collectief slecht zelfbeeld.

Stop je met kopen, dan word je minder gevoelig voor dit soort reclame-praatjes. Ineens zie je dat ‘je het waard bent’, en dat je daar helemaal níks voor hoeft te kopen.

Nog een tip: sluit je aan bij Sustainability Against Shame. Met deze beweging wil Marieke Eyskoot een eind maken aan kopen uit schaamte.

“Door iets te kopen, neem je als het ware iets van de wereld. Maar door dat niet te doen, ben je van betekenis” – Merijn Ruis

5) Minder kopen = Meer creativiteit

Heb je een keer écht iets nodig, dan word je creativiteit aangewakkerd, merken de deelnemers van de Koop Niks Nieuws Challenge. In de Facebook-groep delen mensen trots hun creaties. Zoals een knuffel gemaakt van oude sokken, een keramieken-kan gerepareerd met goud-lijm, zelfgemaakte knikkerzakken of een oude ledikant die is omgetoverd tot bankje.

Al dit creëren is niet alleen leuk, leerzaam en duurzaam, maar het maakt ook gelukkig. Want wist je dat we de meeste zingeving ervaren als we ergens ons best voor moeten doen?

Het ‘sokkenbeestje’ is gemaakt door Yolanda en de knikkerzakken zijn gemaakt door Caroline Castendijk, allebei deelnemers van de challenge

6) Minder kopen = Meer verbinding

Een bezoekje aan het lokale Repair Café, samen met je buren een buurtbieb beginnen of met je vrienden een kledingruil organiseren: één ding is zeker, consuminderen zorgt voor verbinding met gelijkgestemden. En aangezien wij mensen sociale wezens zijn die opbloeien in hechte gemeenschappen, is dit heel goed voor ons geluksgevoel.

7) Minder kopen = Meer positieve impact

Tot slot: consuminderen is écht een van de beste dingen die je kunt doen voor de Aarde. Zo is de kledingindustrie vervuilender dan de gehele lucht- en scheepvaart bij elkaar. En de spullen die we kopen zijn het grootste deel van onze voetafdruk, weten we dankzij Babette Porcelijn. Daarbij komt dat onze spullen vaak in slechte omstandigheden worden gemaakt en leed veroorzaken bij mens en dier…

Merijn Ruis verwoordt het treffend: “Door iets te kopen, neem je als het ware iets van de wereld. Maar door dat niet te doen, ben je van betekenis. En dat zorgt voor een fijn gevoel, want geven maakt ons letterlijk gelukkig.”

“We hebben héél veel mensen nodig die imperfect consuminderen, niet een paar die dat perfect doen”

Doe mee met de Koop Niks Nieuws Challenge

Of je nu verlangt naar mentale rust, verbinding of duurzaamheid, écht voor iedereen is er een goede reden om te consuminderen. Dus doe mee met de Koop Niks Nieuws Challenge en ga samen met duizenden anderen de uitdaging aan om één jaar niks nieuws te kopen (en ook tweedehands zoveel mogelijk te consuminderen).

Meedoen werkt zo:

• Meld je aan voor de Facebook-groep, waarin we elkaar inspireren, motiveren en respecteren (ook als we een keer wél iets nieuws kopen)
• Voor iedereen die afscheid heeft genomen van Facebook: we hebben ook een LinkedIn-groep
• Schrijf je in voor onze wekelijkse nieuwsbrief, dan mis je niks

En onthoud: deze challenge gaat níet over perfectie. We hebben immers héél veel mensen nodig die imperfect consuminderen, niet een paar die dat perfect doen.

Deze mensen kopen niks nieuws

Voor wie nog niet volledig overtuigd is, deze deelnemers delen hun positieve ervaringen:

• Chantal Walg, expert op het gebied van Positieve Gezondheid: “Niets kopen maakt me bewuster van wie ik ben en wat ik doe, maar vooral van wat ik belangrijk vind in het leven. Kopen leidt af van waar het echt om gaat. Mijn creativiteit en improvisatievermogen worden door de challenge veel meer aangewakkerd. Ook heb ik er leuke gesprekken over met mensen om me heen. Deze dingen maken me zeker gelukkiger!”
• Freke van Nimwegen, richtte ooit Instock op, helpt mensen tegenwoordig om zich met hun hart te verbinden: “Meedoen aan de challenge heeft me nu al heel veel opgeleverd. Allereerst geeft het rust. Vooral met de feestdagen werd ik voorheen verleid tot impulsaankopen, nu ga ik überhaupt de winkels niet in. De dingen die ik echt nodig heb, vind ik op Marktplaats en Vinted. Kost even iets meer tijd, maar het geeft wel een goed gevoel! En het levert ook hele leuke situaties op. Zo hebben we voor mijn jongste dochter van één jaar het speelgoed dat in de schuur lag weer opnieuw ingepakt. De oudste vond dat heel slim, dat we dat zo hadden afgesproken met Sinterklaas.”
• Ludo Ansems, draagt op allerlei manieren bij aan een leefbare toekomst: “Op momenten dat ik denk ‘ik heb x nodig’, komt vrijwel direct daarna de reactie ‘dit jaar niet’. Het is bizar dat dit eigenlijk eerder rust dan onrust brengt, maar toch is het zo.”
• Babette Porcelijn, auteur van het boek ‘De Verborgen Impact’, koopt al jaren vrijwel niks nieuws: “Mijn leven is erop vooruitgegaan. Ik heb de vrijheid om te doen wat ik belangrijk vind en voeg iets toe aan de maatschappij. Dat geeft veel meer geluk dan weer het zoveelste ding te kopen.”

En nog een paar geluksmomenten die in de Facebook-groep van de Koop Niks Nieuws Challenge voorbij kwamen, puur omdat ze té leuk zijn om niet te delen:

Eén van de deelneemsters kreeg onlangs een kindje. Iemand anders uit de groep maakte voor haar een gepersonaliseerde slinger, die ze als verrassing naar de kersverse ouders opstuurde:

Foto gemaakt door: Kim Joosten-Van Den Beuken, één van de deelnemers van de Koop Niks Nieuws Challenge

De zoon van één van de deelnemers was z’n favoriete ketting kwijt. Dus besloot de ouder er zelf eentje te maken. Met een big smile als resultaat:

Zoon Joep, blij met zijn ketting. Foto gemaakt door Debbie Sherko, één van de deelnemers van de Koop Niks Nieuws Challenge

Een andere deelnemer werd helemaal gelukkig toen ze vijf paar schoenen naar de schoenmaker bracht. Ze dacht dat ze een fortuin kwijt zou zijn, maar voor het bedrag had ze nog geen één paar goede nieuwe schoenen kunnen kopen. En weer iemand anders bespaarde sinds het begin van de challenge genoeg geld voor het openbaar vervoer, zodat ze meer tijd kon doorbrengen met haar moeder.

Doe ook mee met de Koop Niks Nieuws Challenge en meld je aan voor de Facebook-groep of LinkedIn-groep! Samen creëren we aan een wereld waarin geluk én consuminderen hand in hand gaan.

Oorspronkelijk gepubliceerd op: 23 november 2022. Laatste update: 18 april 2024.