Waarom we verlangen naar een betekenisvolle baan. En waarom we de stap dan toch níet zetten

‘Ik heb niet de juiste achtergrond’, ‘Ik wil wel overstappen, maar het komt nu niet uit’, of ‘Dan ga ik er financieel gezien enorm op achteruit’. Het pad naar betekenisvol werk staat vol hordes. Marieke Jacobs van BetekenisBaan laat zien dat we die veelal zelf neerzetten én hoe we er overheen kunnen klimmen.

Hoewel betekenisvol werk in de lift zit, ervaren veel mensen een drempel voor ze daadwerkelijk de sprong wagen. Marieke Jacobs begrijpt dat goed. Met haar initiatief BetekenisBaan helpt ze mensen ontdekken hoe ze via hun werk een positieve impact kunnen maken op de wereld én op zichzelf. “Het is spannend om je oude, vertrouwde baan achter je te laten. Dat brengt onzekerheid met zich mee. Kan ik dit wel? Wat komt er voor het oude in de plaats? Hoe reageert mijn omgeving? Ook kan het betekenen dat je dingen als geld, status of een bepaald soort ‘macht’ op moet geven.”

“De argumenten die worden aangedragen komen bijna altijd voort uit onderliggende angst. Bijvoorbeeld voor het verlies van status of geld”

Mensen die bij Marieke en haar collega’s aankloppen weten meestal wel wat ze niet (meer) willen in hun loopbaan, maar niet wat ze wél willen. Ze voelen zich niet meer comfortabel bij een baan die er – voor hun gevoel – niet toe doet, of die misschien zelfs wel schadelijk is voor de omgeving. En ze weten dat ze in plaats daarvan iets willen doen dat de wereld een beetje mooier maakt, maar vragen zich af wat dat ‘iets’ precies is en hoe ze dat kunnen vormgeven. “Als je niet weet wat je wilt, is het lastig om daarvoor te gaan”, legt Marieke uit. Ze vergelijkt het met het springen van een hoge duikplank. “Als je geen idee hebt waar het water is – of dát er überhaupt wel water is – is het veel enger om te springen dan wanneer je enigszins zicht hebt op het water. In plaats van je door alles te laten enthousiasmeren, helpt het om gericht te kiezen waaraan je een bijdrage wilt leveren. Bijvoorbeeld het tegengaan van ongelijkheid, of het terugdringen van biodiversiteitsverlies. Zodra de contouren duidelijk zijn, is het veel makkelijker om daadwerkelijk aan de slag te gaan.”

Marieke Jacobs van BetekenisBaan. Foto’s door Reggy van Liempd.

Ervaring

“Maar ik heb helemaal geen maatschappelijke of duurzame achtergrond”, krijgt Marieke vaak te horen. Ze is er op gebrand om mensen te laten zien dat dit geen belemmering hoeft te zijn. “We hebben iedereen keihard nodig voor een andere samenleving. Vaardigheden die je in andere banen, een andere branche of tijdens een studie hebt ontwikkeld kun je zonder twijfel inzetten voor betekenisvol werk. Denk aan communicatie- of leiderschapsvaardigheden of het samenwerken in teams. Vraag jezelf af wat je ‘overdraagbare’ vaardigheden zijn, die je kunt meenemen in een nieuw werkveld.”

Voor wie toch liever eerst inhoudelijk ervaring op doet heeft Marieke een tip: “Kijk of je vrijwilligerswerk kan doen. Ik heb dat zelf ook gedaan, als klimaatcoach bij KlimaatGesprekken. Zo ben je meteen al van betekenis, je doet kennis op, je breidt je netwerk uit én het helpt je om erachter te komen of datgene wat je denkt te willen doen ook echt bij je past.”

Money, money, money

Er heerst een beeld dat betekenisvolle banen minder betalen dan hun destructieve tegenhangers. En in sommige gevallen is dat ook zo. Afscheid nemen van een hoger salaris kan lastig zijn. “Een van de mensen die ik heb begeleid beschreef zijn werk als een gouden kooi”, illustreert Marieke. Ze raadt aan om een overzicht te maken van hoeveel je nodig hebt om te kunnen leven zoals je écht wil. “Natuurlijk is niet iedereen in de positie om salaris in te leveren, maar het kan vaak met minder. Als je er de ruimte voor hebt, kun je ook een buffer opbouwen waarmee je jezelf de tijd geeft om uit te vinden wat je echt wil.”

“Natuurlijk zijn er mensen die iets compleet anders gaan doen, maar dat geldt niet voor iedereen. Impact maken kan op heel veel manieren”

Onze loonstrookjes zijn niet het enige dat we – wellicht – moeten verscheuren tijdens de zoektocht naar betekenisvol werk, weet Marieke. We moeten ook leren om verwachtingen los te laten. Verwachtingen die we van onszelf hebben, of waarvan we denken dat onze familie, partner of de maatschappij die heeft. “Het mooie is dat mensen vaak denken dat hun omgeving bepaalde verwachtingen heeft. Die blijkt meestal juist heel positief te reageren bij de switch naar betekenisvol werk wanneer je echt durft te kiezen wat bij je past.”

Het komt nu niet uit

“Ik wil wel, maar…”, gevolgd door een rits aan redenen waarom iemand nu niet overstapt naar een betekenisvolle baan. De kinderen, verhuizing, de arbeidsmarkt… Marieke is de tel kwijt geraakt hoe vaak ze dit heeft gehoord. “De argumenten die worden aangedragen komen bijna altijd voort uit onderliggende angst. Bijvoorbeeld voor het verlies van status of geld, het voldoen aan de eerder genoemde verwachtingen of twijfels over eigen kunnen.” Met BetekenisBaan helpt ze om die angsten weg te nemen door juist te kijken naar wat iemand wél kan en wil.

Rigoureus

Betekenisvol werk is er in allerlei soorten en maten. Dat betekent dat je niet per se het roer 180 graden hoeft om te gooien. “Natuurlijk zijn er mensen die echt iets compleet anders gaan doen. Wij hebben iemand begeleid die zijn kantoorbaan inruilde om biologisch tuinder te worden, maar dat geldt niet voor iedereen. Impact maken kan op heel veel manieren. Er zijn mensen die dankzij ons traject ontdekken dat ze het liefst binnen hun huidige werk blijven en via vrijwilligerswerk van betekenis willen zijn. Anderen stappen over naar een betekenisvolle organisatie of beginnen voor zichzelf. Van betekenis zijn betekent niet voor iedereen hetzelfde.”

Niet alleen voor jonge mensen

Tot slot is er nog het thema leeftijd. Want hoewel climate quitting een begrip lijkt te zijn onder jongeren, weet Marieke dat leeftijd niemand tegen hoeft te houden om van betekenis te zijn. “Er zijn mensen die bij ons aankloppen die er dik dertig jaar arbeidsleven op hebben zitten. Ook zij willen de switch maken, bijvoorbeeld omdat ze de wereld mooier willen achterlaten voor hun kleinkinderen.”

Wat je motivatie, achtergrond, leeftijd of ervaring dus ook is: iedereen kan van betekenis zijn. Kun je hulp gebruiken in je zoektocht? Volg het webinar ‘Maak Werk van Waardevol Werk’, download het e-book van BetekenisBaan of laat je inspireren door deze mensen die de stap naar betekenisvol werk al maakten.

Dit artikel maakten we in samenwerking met BetekenisBaan

Wil je vaker verhalen lezen over impact maken op je werk? Schrijf je in voor onze wekelijkse nieuwsbrief. Inspiratie gegarandeerd!

Oorspronkelijk gepubliceerd op 6 juni 2023. Laatste update: 8 november 2023