Babette Porcelijn: “De economie groeit al 40 jaar niet meer. We meten alleen verkeerd.”

Hoe creëren we een veilige en fijne toekomst waarin we elkaar welgemeend een gelukkig 2050 kunnen wensen? In haar nieuwste boek ‘Het Happy 2050 Scenario’ neemt Babette Porcelijn ons bij de hand. Haar boodschap: alles waar we van dromen is nog mogelijk. Tenminste, als wij – de crew van de planeet – onze slagkracht optimaal benutten.

Stel je voor: het is 2050 en de wereld is compleet veranderd. We putten de Aarde niet langer uit, maar leven binnen de draagkracht van de planeet. En die draagkracht neemt iedere dag toe, omdat we met onze productie en consumptie de natuur herstellen en het klimaat stabiliseren. Earth Overshoot Day bestaat niet meer en vijftig procent van al het aardoppervlak is beschermd natuurgebied. Zodat biodiversiteit en ecosystemen de ruimte hebben om te floreren, en daarmee kunnen bijdragen aan zowel het korte als lange termijn welzijn van ons allemaal.

“We zijn misschien ‘slechts’ individuen, maar al die individuen samen zíjn de systemen”

Na ruim 4,5 jaar onderzoek voor haar nieuwe boek ‘Het Happy 2050 Scenario’ weet Babette Porcelijn dat dit geen utopisch wensbeeld is, maar een realistische stip op de horizon waaraan we allemaal kunnen bijdragen. “We zijn misschien ‘slechts’ individuen, maar al die individuen samen zíjn de systemen”, aldus Babette. “Natuurlijk zijn er dingen waar je geen invloed op hebt. Laat die vooral van je afglijden. Van je machteloos voelen word je immers niet blijer, en de wereld ook niet.”

Zo komen we binnen de donut

“In rijke landen zoals Nederland hebben we een hoog welzijn, maar leven we alsof we drie planeten hebben. Terwijl in landen zoals Burundi en Eritrea een laag welzijnsniveau en een kleine ecologische voetafdruk hand in hand gaan. En landen zoals India en Brazilië bungelen ergens tussenin”, vertelt Babette. “Geen enkel land ter wereld bevindt zich echter in de donut van Kate Raworth: dé plek waar een waardig bestaan samengaat met het respecteren van de planetaire grenzen.”

Om dit te veranderen moeten we volgens Babette aan een heel aantal knoppen draaien. In haar boek laat ze aan de hand van ‘het gelukspoppetje’ stap voor stap zien hoe we het welzijn van de Aarde en de mens met elkaar in balans kunnen brengen. Het model bestaat uit een piramide van zeven lagen, waarbij de onderste lagen steeds de randvoorwaarden zijn voor de lagen die erboven liggen. Een beetje zoals de piramide van Maslow dus, maar dan voor een gelukkige samenleving.

Het gelukspoppetje: de belangrijkste componenten voor een ‘happy 2050’. Foto door: Babette Porcelijn

De Aarde als basis van alles

De fundering van het gelukspoppetje is een veilige planeet: de basis van alles. Want hoe goed je het sociaal ook voor elkaar hebt, op een ontregelde Aarde ben je alsnog de klos. Grootschalige beschadiging en vernietiging van de Aarde, ook wel ecocide genoemd, is in het happy 2050 scenario dan ook strafbaar. En lange termijn beleid staat centraal, zowel op nationaal als internationaal niveau. Babette: “Niet langer vier of twintig jaar vooruit denken, maar ook rekening houden met honderd en duizend jaar.”

Verder wordt de draagkracht van de planeet bepalend in hoe we grondstoffen, energie, voedsel en water gebruiken. “Productie wordt zelfs eco-positief. Dus we gaan niet alleen kijken naar de planetaire grenzen, maar juist ook naar hoe we kunnen bijdragen aan het herstel van de natuur, en daarmee aan de groei van de draagkracht. Regeneratieve landbouw en voedselbossen helpen daar bijvoorbeeld bij. Zo kunnen we de ruimte die we als mensheid hebben vergroten, maar dan wel op een manier die de Aarde voor altijd leefbaar houdt.”

Gezonde groei

Babette benadrukt dat ze niet tegen economische groei op zichzelf is: we moeten alleen herdefiniëren wat we onder deze groei verstaan. “Het bbp gaat alleen over geld: het verlies van sociaal en natuurlijk kapitaal wordt niet meegerekend. Zou je dat wel doen, dan kom je erachter dat de economie sinds de jaren ’80 helemaal niet is gegroeid”, vertelt ze perplex. “Dat is toch ongelooflijk? We zijn zo geobsedeerd door economische groei, terwijl de economie al tientallen jaren krimpt. Liever zorgen we er dus voor dat de economie weer gaat groeien. Maar dan wel inclusief alle indicatoren. Dus een groei van het aantal gezonde, gelukkige mensen en van intacte natuur. Dan heb je een gezonde economie die de gewenste kant op groeit.”

Blinde vlekken

Als we een happy 2050 willen verwezenlijken moeten we tevens oppassen dat we met onze goede bedoelingen geen nieuwe problemen creëren, weet Babette. “Neem de CO2-taks. Het lijkt een sympathieke maatregel, maar de kans is groot dat bedrijven hierdoor zo gefocust raken op het terugdringen van fossiele uitstoot, dat ze vergeten te kijken naar de vervuilende mijnbouw die nodig is om de zeldzame metalen voor zonnepanelen, windmolens en batterijen te winnen. Beter kiezen we dus voor een impact-taks, die naast CO2 ook vervuiling en uitbuiting belast.” Over uitbuiting gesproken: als het aan Babette ligt pakken we ook dat probleem bij de kern aan. Namelijk: met een wereldwijd minimumloon in mondiale productieketens (hand in hand met adequate corruptiebestrijding en het aan banden leggen van extreme macht). Want als we ergens vanaf moeten om een positieve toekomst te creëren, dan is het wel ontwrichtende ongelijkheid.

Aan de slag met het happy 2050 scenario

Voor iedereen die het happy 2050 scenario wil helpen verwezenlijken heeft Babette een tip: kijk wat de verschillende onderdelen van de positieve toekomst zijn, en bedenk waar jij vanuit jouw rol het best aan kunt bijdragen. En vergeet vooral niet van de reis te genieten. Babette: “We zijn niet alleen morgen gebaat bij een fijne toekomst. Want meebouwen aan iets dat groter is dan jijzelf maakt pas echt gezond en gelukkig. Vandaag al.”

Benieuwd waarom Babette Porcelijn zich inzet voor een happy 2050? Bekijk haar videoportret:

Klaar om in actie te komen? In het boek staan honderden praktische tips. Bij deze een selectie:

• Als consument: Consumeer binnen de draagkracht van de Aarde (doe de test op Mijn Verborgen Impact). Doe mee met onze ‘Koop Niks Nieuws Challenge’. Koop alleen wat je nodig hebt en voorkom verspilling van voedsel, energie, spullen en water. Vermijd producten met problematische delfstoffen zoals goud, lithium, diamant of zeldzame aardelementen en blijf weg bij destructieve multinationals. En gebruik geen drugs, want die productie- en handelsketens zijn extreem ontwrichtend.
• Op je werk: Zet je passie, talenten en tijd in om bij te dragen aan een veilig en gelukkig 2050. Zit jij in een sturende positie? Ontwikkel een eco-positieve visie en missie en breng de productieketen van je organisatie binnen de draagkracht. Of nog beter: ontwikkel eco-positieve productieprocessen die bijdragen aan het herstel van ecosystemen, net zoals Wilder Land en Pieter Pot. Zet je bovendien in voor welzijn en gelijke kansen van eindgebruikers, in je land en wereldwijd. En werk met true pricing.
• Als (wereld)burger: Stem op een partij die zich inzet voor een happy 2050 en maak je sterk voor de (lokale) democratie. Demonstreer, teken petities, stuur berichten om politici een sein te geven dat je verandering wil en laat je horen voor wetgeving tegen ecocide. Steun emancipatie, family planning en onderwijs voor meisjes wereldwijd. En verzet je tegen alle vormen van discriminatie.
• Met je geld: Bankier bij 2050 proof instellingen. Betaal belasting en wees er trots op. Investeer in microkrediet voor vrouwen en steun organisaties die de natuur herstellen en beschermen.
• Als voorouder en levend wezen: Zet je in voor de vele generaties die na ons komen door op te staan voor generatiegerechtigdheid. Geef nakomelingen en de natuur een stem in de beslissingen die wij vandaag de dag nemen. Boost en bescherm de natuur, zowel dichtbij als ver weg, door je handen uit de mouwen te steken en integere organisaties te steunen.
• In relaties: Vertel over de inzichten die je verwonderen en je geïnspireerd hebben om in actie te komen. Deel welke voordelen je leefstijl heeft, wat het je brengt. Houd het bij jezelf: laat de ander vrij om zelf keuzes te maken en dring niets op.
• Als mens: Streef naar geluk en welzijn voor alle levende wezens, zowel nu als in de toekomst. Slaap goed, beweeg veel, eet vers en plantaardig. Ga aan de slag met goede voornemens. En geniet ervan dat je bijdraagt aan een happy 2050!

Behoefte aan meer verhalen over een hoopvolle toekomst? Schrijf je in voor onze wekelijkse nieuwsbrief, dan mis je niks. En je krijgt er ook nog ons laatste e-magazine bij cadeau!

Oorspronkelijk gepubliceerd op 11 januari 2022. Laatste update: 19 oktober 2022.