Bijna 80 procent van onze impact is verborgen: Babette Porcelijn komt in actie

De consument vraagt, betaalt en gebruikt, maar ziet niet wat dat aan de andere kant van de wereld aanricht. Hoe kun je verduurzamen als je niet weet welke effect jouw gedrag daadwerkelijk heeft? Om mensen te helpen aan de juiste groene knoppen te draaien schreef Babette Porcelijn het boek De Verborgen Impact.

Als consument wil je lekker eten en drinken, een fijn dak boven je hoofd, allerlei spullen, comfortabel vervoer en snel internet. Op zich niet zo gek, maar onze westerse consumptiemaatschappij heeft desastreuze gevolgen voor het klimaat en de planeet. Hoe kan het dan toch dat we massaal het gevoel hebben dat we eigenlijk best goed bezig zijn?

“Veel van de impact die ons gedrag op het klimaat en de natuur heeft zien we niet”, aldus Babette. “Als het over duurzaamheid gaat, focussen we ons op de klimaateffecten binnen de eigen landsgrenzen. Hierdoor laten we de vervuiling, uitputting van grondstoffen en ontbossing in de productielanden buiten beschouwing. We hebben dus een enorme blinde vlek gecreëerd.”

Gigantische blinde vlek

Om uit te zoeken hoe groot die blinde vlek precies start Babette een onderzoek. Ze komt tot een schokkende conclusie. “Door alleen te kijken naar de milieueffecten binnen Nederland zien we 79 procent van onze impact over het hoofd.”

“Bijna vier-vijfde van onze impact is verborgen.”

3,6 planeten

Zo’n grote blinde vlek kunnen we ons volgens Babette niet veroorloven. De gemiddelde Nederlander leeft immers op veel te grote voet. “Als we allemaal zo zouden leven als we hier doen, zouden we 3,6 planeten nodig hebben. Dat is de orde van grootte waar we het over hebben.”

We moeten dus ongeveer terug naar een kwart van onze impact. Heftig, maar het getal biedt volgens Babette ook houvast. “Als we de grote dingen goed doen, kunnen we een beetje relaxen op de kleine dingen.”

Om erachter te komen wat de grote dingen zijn stelt Babette samen met onderzoeksbureau CE Delft de Impact top 10 van de gemiddelde Nederlander op.

Spullen op nummer één

Doordat het onderzoek ook de verborgen impact meeneemt leidt het tot nieuwe inzichten. Zo staat spullen op nummer één. Een verrassend resultaat: meestal ligt de nadruk op andere dingen, zoals vervoer of voeding, aldus Babette. “Dat komt omdat de impact bij spullen die zich buiten ons blikveld afspeelt 92 procent is. Slechts acht procent is voor ons zichtbaar: dat is bijvoorbeeld de elektriciteit tijdens gebruik.”

Wil jij minder nieuwe spullen kopen? Op 1 september starten wij samen met Elisah Pals de Koop Niks Nieuws Challenge. Doe je mee? Meer over de challenge lees je hier, of sluit je aan bij de speciale Facebookgroep. 

Productie buiten ons zicht

Voor alle stappen om een product te maken heb je energie nodig: van de mijnbouw voor grondstoffen tot aan de uiteindelijke afvalverwerking, en alles wat daartussenin zit.

Het grootste deel van deze productie hebben we ondergebracht in lagelonenlanden. De hoeveelheid energie die de fabrieken daar gebruiken zien we niet terug in de prijs van het product, of op onze eigen energierekening. “Het is als het ware onzichtbaar voor ons, verborgen.”

‘Kleding’ is als aparte categorie opgenomen. Neem de spijkerbroek. Iedereen heeft er wel één in de kast hangen. En als hij stuk gaat, of er komt een hipper model op de markt, dan danken we het oude exemplaar net zo gemakkelijk af. Maar het maken van één spijkerbroek kost duizenden liters water en tijdens het productieproces komt er 32 kilo CO2 vrij: daarvan kun je 150 kilometer autorijden.

Ook je vervoer heeft veel invloed op je voetafdruk. De milieuschade van één retourtje Bali staat gelijk aan vier jaar autorijden. Om het klimaateffect van je vlucht naar het tropische eiland te compenseren zou je per persoon zo’n 1.000 bomen moeten planten. Babette: “Dit komt omdat de uitlaatgassen bijna drie keer zo schadelijk zijn op tien kilometer hoogte dan op de grond.”

Tips

Voor iedereen die binnen de draagkracht van de planeet wil leven heeft Babette een aantal tips. “Koop minder spullen: huur, leen en repareer zoveel mogelijk. Kijk eens naar wat je al in je kledingkast hebt hangen en koop alleen wat je echt nodig hebt. Eet minder of geen vlees en beperk je auto- en vliegkilometers zoveel mogelijk. Ga liever lopen of fietsen, of kies voor het openbaar vervoer. En ook: kies voor een klein, duurzaam en geïsoleerd huis en verspil zo min mogelijk water, voedsel of materialen.”

Meer dan alleen noodzakelijk

Duurzamer leven is volgens Babette niet alleen noodzakelijk, maar ook erg leuk. “Er komt minder zooi ons huis binnen, ik ben gezonder en beweeg meer en we hebben minder geld nodig. En omdat we niet meer vliegen, en we de auto ook hebben weggedaan, maak ik tegenwoordig met mijn man en kinderen fietstochten door Europa, waardoor we als gezin dichterbij elkaar komen. Kortom: ik kan het iedereen aanraden!”

Babette Porcelijn heeft met de Verborgen Impact al duizenden mensen tot actie aangezet. Mede daarom is ze door het platform ‘Vrouwen van nu’ genomineerd voor ‘Verschilmaker 2022’. Stemmen op Babette kan hier. Benieuwd waarom ze zich 24/7 inzet voor een duurzame wereld? Bekijk haar videoportret:

Video door: Jeppe van Pruissen & Nadine Maarhuis

Wil jij minder nieuwe spullen kopen? Op 1 september starten wij samen met Elisah Pals de Koop Niks Nieuws Challenge. Doe je mee? Meer over de challenge lees je hier, of sluit je aan bij de speciale Facebookgroep. 

Iedere week een flinke dosis positiviteit en blik-verruimende kennis in je mailbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief. Inspiratie gegarandeerd.

Oorspronkelijk gepubliceerd op 20 november 2018. Laatste update: 2 augustus 2022