Zomergesprek met Annick Mantoua: zo houden we steden leefbaar

In onze reeks Zomergesprekken interviewen we mensen die iets bijzonders doen op weg naar een duurzame en sociale samenleving. We spreken directeur Annick Mantoua over hoe De Gezonde Stad Amsterdam verbindt én groen en circulair maakt. Want: “We moeten beginnen op de plek waar we direct het verschil kunnen maken; in de stad waar we dagelijks wonen en werken.”

Steden groeien hard. En de opwarming van de Aarde doet mee. Dat roept vragen op: wat te doen tegen de hitte in steden door de hoeveelheid baksteen? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat steden niet vergrijzen, maar vergroenen? En hoe zit het met de hoeveelheid regen die de komende jaren alleen maar zal toenemen? Kortom, hoe kunnen we het hoofd bieden aan klimaatverandering in groeiende steden? De Gezonde Stad zoekt het uit in haar eigen stad, Amsterdam. En dat doen ze met praktische projecten, filmpjes, blogs en tips over het vergroenen van je omgeving. Zo leggen ze bijvoorbeeld uit hoe je een balkon-moestuin begint, een boompark start en je groente en fruit afval omzet in vruchtbare compost.

“Inmiddels is het niet langer een keuze, maar moeten we verduurzamen. Anders wordt gezond samenleven onmogelijk”, vertelt Annick Mantoua, directeur van De Gezonde Stad. Vergroening maakt steden niet alleen klimaatproof, het zorgt ook voor een boost van onze mentale en fysieke gezondheid. Zonder schone lucht, geen gezonde longen. Zonder vruchtbare grond, geen voeding. En zonder groen, geen blije gezichten. In haar dagelijkse werk verbindt Annick bewoners en bedrijven met initiatieven of eigen projecten om de gezondheid van de stad te waarborgen. Ze is altijd al bezig geweest met ‘samen doen’. ‘Samen’, want “alleen als we met z’n allen samenwerken, kunnen we verduurzamen.” En ‘doen’, want de handen uit de mouwen steken is volgens Annick essentieel om iets te veranderen.

Wat is de impact van De Gezonde Stad?

“Ik hoop een bijdrage te leveren aan de maatschappij van de toekomst. En dat er iets tastbaars verandert voor Amsterdammers. Als ik door de stad fiets zie ik nu al meer bomen, parken en cirkels rondom bomen. Het is bijzonder om de vergroening van de stad te zien. De term ‘duurzaamheid’ is op zichzelf een vaag begrip. Wij maken het simpeler en vragen: ‘Wat kan je morgen doen?’. Dat spreekt mensen aan, waardoor ze in actie komen.”

“We willen dat de stad voor iedereen vergroent en dat iedereen duurzaam kan consumeren. Daar willen we de komende tijd nog beter aan werken. Groen is voor iedereen noodzakelijk. Daarom richtten we ons op alle wijken in Amsterdam en werken we samen met veel verschillende organisaties in buurten. Zo verbinden we mensen die al jaren bezig zijn met composteren en moestuinen met een nieuwe doelgroep.”

“Op dit moment zijn we aan het kijken hoe we de relatie tussen Amsterdammers en hun voedsel kunnen verbeteren. Dat het op een natuurlijke manier tot je komt. Daarbij onderzoeken we hoe we voedsel voor iedereen duurzamer kunnen maken. En willen we het integraal aanpakken, dus niet dat er alleen gezonder eten wordt geproduceerd, maar ook dat er genoeg werkgelegenheid mee gepaard gaat.”

Wat is voor jou het leukste project van De Gezonde Stad?

“Dat is lastig om te zeggen. Ik vind het fantastisch om te zien hoe actief bewoners kunnen zijn. Zo klopte er een bewoner bij ons aan die een kerstbomenbos heeft opgezet om te voorkomen dat kerstbomen afval worden. In Noord heeft zij 400 bomen gehuisvest voor de volgende kerst. Maar de grond is tijdelijk en dus vroeg zij ons of we haar kunnen helpen om permanente grond te vinden. Met haar zijn we nu op zoek naar een oplossing voor de komende jaren.”

Wat vind je het mooiste aan bezig zijn met De Gezonde Stad?

“Wanneer we helpen bij het realiseren van een project en mensen daar zelf mee verder gaan. Zo hebben we onlangs in Zeeburg een project gesteund om een buurtmoestuin te beginnen. De bewoners verbouwen nu zelf groenten en fruit. Ik probeer elke week een mooie plek in Amsterdam te ontdekken. Het liefst samen met mijn zoontje. Al fietsend bezoek ik plekken waar we zelf actief zijn: moestuinen of parken of de vlindertuin Mot in Mokum”

In de ideale situatie, hoe ziet de samenleving er dan uit voor jou?

“Dan zou iedereen weten wat diegene kan bijdragen aan een  klimaatbestendige, circulaire en inclusieve stad. En dan is onze leefomgeving prettig en gezond voor iedereen.”

Hoe komen we daar?

“Nog beter en slimmer samenwerken. Bewoners, initiatieven, bedrijven en gemeente hebben elkaar allemaal nodig. Daarbij is het belangrijk om in te zetten op samenwerkingen die op het eerste oog wellicht minder logisch lijken of nog minder bekend zijn. Vanuit daar gaan we nieuwe belangrijke verbindingen leggen die nodig zijn om echt samen vooruit te komen. En dat niet alleen, het zou mooi zijn als we meer kunnen experimenteren. We weten nog niet altijd hoe we klimaatverandering het beste kunnen tackelen, dus moeten we mogelijke oplossingen gewoon uitproberen. Samen aan de slag.”

Ik woon zelf in Nijmegen. Wat is je advies aan mensen die niet in Amsterdam wonen, maar wel hun stad willen verduurzamen?

“In elke stad is er al een initiatief dat bezig is met vergroening en/of circulair. Dus kijk wat er in je eigen omgeving gebeurt. Het is altijd goed om te beginnen met iets concreets dat je zou willen doen voor je stad. En vanuit daar een organisatie te zoeken die daar al mee bezig is of als dat er niet is zelf te starten.”

“Of als je iets bij De Gezonde Stad ziet wat je leuk lijkt, dan kunnen wij dat project delen en kun je het in je eigen stad opzetten. We proberen met onze ervaring ook bij te dragen aan de vergroening op landelijk niveau. Het doel van Plan Boom is bijvoorbeeld om 10 miljoen bomen te planten in Nederland. Wij hebben samen met bewoners in Amsterdam veel bomen geplant en delen onze ervaringen met Plan Boom hierover.”

Meer van deze serie:

• Zomergesprek met Saskia Mulder: zo hebben we maar een halve Aarde nodig
• Zomergesprek met Zetje In: dankzij deze vrouwen is racisme en discriminatie nu verplichte kost op school
• Zomergesprek met Thijs Launspach: werk kan ook uit
• Zomergesprek met Hermien Buis: een eerlijke en duurzame kledingstijl is makkelijker en leuker dan je denkt
• Zomergesprek met Hans Alma: zinvol werken is hard nodig
• Zomergesprek met Jelmer Mommers: zo komen we van die klimaatdepressie af
• Zomergesprek met Lodewijk Hoekstra: waarom we onze tuin moeten laten verrommelen
• Zomergesprek met Titia Hoogendoorn: zo kom je in een complexe politieke wereld van dat machteloze gevoel af
• Zomergesprek met Joep Sins: bij @ease wordt het taboe op psychische klachten de wereld uitgeholpen