Waarom je eens wat vaker zou moeten nadenken over de zin van het leven

In Nederland kampen steeds meer mensen met zingevingsvragen. Gebrek aan zingeving kan leiden tot psychische klachten als depressie en burn-out. Vrij essentieel dus, dat je de zin van je leven vindt. Maar hoe doe je dat? Waarom vinden we die vraag zo moeilijk te beantwoorden? En hoe belangrijk is het vinden van die zingeving voor onze collectieve gezondheid? 

Massaal op zoek naar zingeving

Zingeving gaat over het geven van betekenis of zin aan het leven. Dingen ondernemen die ertoe doen en een rijk en diep leven leiden. De bedoeling van het leven begrijpen. In onze samenleving blijven steeds meer vragen rondom dit thema onbeantwoord. En dat terwijl betekenis in ons kikkerlandje bijzonder sterk leeft.

De toename van zingevingsvragen heeft meerdere oorzaken. Het wegvallen van godsdienst is er daar één van. Want als we het niet voor God doen, voor wie dan wel? En de Industriële Revolutie legde ons geen windeieren maar bracht wél een nieuwe zingeving: materialisme. Gaan voor geld, status en bezit. Maar steeds meer mensen worden niet meer zo heel gelukkig van elke dag met hun dikke bak in de file staan. Of van een goed gespekte bankrekening maar geen tijd om leuke dingen te doen. Voeg daaraan toe dat wij als welvarend land lekker hoog in de piramide van Maslow zitten en je hebt dé ingrediënten voor een zingevingscrisis.

Zingeving in Maslows piramide

Voor wie Maslows piramide niet kent een korte uitleg: De piramide van Maslow gaat over de behoeften van de mens. Onderaan de piramide staan onze eerste levensbehoeften als eten, drinken en slapen. Pas als deze behoeften vervuld zijn is er ruimte om de volgende fase te realiseren.

Als de top van de piramide is bereikt, zoals bij veel mensen in westerse landen, rijst de vraag: is dit het? Want… wat komt daarna? Zingeving is het antwoord. Het gebrek daar aan in onze samenleving is dus eigenlijk een symptoom van welvaart. Een arbeider in Bangladesh maakt zich echt niet druk over de zin van zijn bestaan. Waar hij zich druk om maakt is of hij vanavond (niet eens morgen) wel genoeg eten heeft.

Zingeving en gezondheid

Machteld Huber – je kent haar van haar brede kijk op gezondheid die ze Positieve Gezondheid noemt – schrijft zingeving toe als één van de pijlers van je gezond voelen. Onder zingeving vallen volgens haar de volgende thema’s: zinvol leven, levenslust, idealen willen bereiken, vertrouwen hebben, accepteren, dankbaarheid en blijven leren.

Hoe belangrijk is het kunnen geven van zin aan ons leven? Vrij belangrijk, blijkt uit onderzoek. Want het niet kunnen vervullen van deze behoefte kan leiden tot een lager zelfvertrouwen, psychosomatische klachten en gevoelens van burn-out en depressie. Of een existentiële crisis. Als we daar in grote getalen aan lijden is dat niet alleen funest voor onze collectieve gezondheid. Het kost ons als samenleving ook nog eens miljoenen.

Dat zingeving bevorderlijk is voor de gezondheid ontdekte ook Viktor Frankl, Joodse psychiater uit Oostenrijk. In het concentratiekamp waar hij verbleef testte hij zijn visie dat het geven van zin aan het eigen leven, de diepste behoefte van de mens en tegelijkertijd de sterkst gezond makende kracht is. Hij stelde vast dat mensen die leefden vanuit een bepaalde persoonlijke zingeving de onmenselijke omstandigheden veel beter konden overleven dan mensen die leefden vanuit conventies en uiterlijkheden. In een later onderzoek ontdekte hij bij mensen die een concentratiekamp hadden overleefd de volgende eigenschappen, waarvan de laatste het belangrijkst is:

• Inzicht in de eigen situatie
• Het gevoel ergens greep op te hebben
• Het beleven van zingeving

In onderstaande video kom je meer te weten over Viktor en zijn boek Man’s Search for Meaning.

Het gebrek aan zingeving in onze samenleving leidt niet alleen tot allerlei nare klachten en let’s face it: minder levenslust, het zorgt er ook voor dat we ons geluk proberen te realiseren via ons werk. En da’s tricky, want wat gebeurt er als we op ons werk niet meer gelukkig zijn? Of als we ontslagen worden? Als we niet goed zijn in ons werk, niet weten wat we willen of als we het niet trekken om 50 uur per week van huis te zijn? Daarbij stelt psychoanalyticus en psycholoog Paul Verhaeghe in zijn boek ‘Identiteit‘ dat stress de grootste veroorzaker is van psychische problemen. En de grootste veroorzaker van stress is werk. Onze manier van zingeving vinden maakt ons dus gestrest, en minder gezond. Dat we met z’n allen aan stress lijden is geen psychologisch maar een maatschappelijk probleem. Dat moet anders. Zingeving maakt ons weerbaar. Hoe vinden we dat?

7 vragen om je levensdoel te ontdekken

Wil je op zoek naar wat jouw leven zinvol maakt, stel de volgende vragen dan eens aan jezelf. En vraag je ook af waarom het antwoord dat je geeft jouw antwoord is.

1. Als ik nog een week te leven had, wat zou ik dan beslist nog willen doen?
2. Wat vervult me met passie, inspireert me en geeft me energie?
3. Welke wensen en dromen staan er op mijn verlanglijstje?
4. Waar zou ik me de rest van je leven mee bezighouden als er geen beperkingen waren?
5. Welke mensen, plaatsen, bezigheden, muziek, of boeken vind ik interessant?
6. Waar werd ik als kind blij en energiek van?
7. Waar ben ik goed in?

Je werk zinvol maken

Op zoek naar zingeving in je werk? Dat kan met het PERK model.

1. Purpose: je dagelijkse werkzaamheden passen bij je belangrijkste persoonlijke waarden.
2. Engagement: je bent emotioneel betrokken bij je werk. Je hebt plezier en autonomie en kan ‘opgaan’ in je werk.
3. Resilience: je kunt dealen met en leren van tegenvallers en je aanpassen aan nieuwe omstandigheden. Mindfulness kan je helpen bij het vergroten van deze persoonlijke veerkracht (en bij het leren minder af te dwalen).
4. Kindness: jij en je collega’s gaan op een vriendelijke en respectvolle manier met elkaar om.

Ook Ben Tiggelaar schreef over hoe je je werk zinvol kunt maken. Zijn boek Mooi Werk is gratis te downloaden.

Meer uit deze serie over Positieve Gezondheid:

• • Eet, slaap en beweeg je fit. Want een gezonde maatschappij begint bij jezelf
  • Mentaal fit blijven in turbulente tijden, zo doe je dat
  • Weg met die donkere bril; positiviteit is gezond (én besmettelijk)
  • Waarom het zo belangrijk is om niet in je uppie langs de zijlijn te staan
  • Je gezond voelen, is dagelijks functioneren de heilige graal?

Iedere week een flinke dosis positiviteit en blik-verruimende kennis in je mailbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief. Inspiratie gegarandeerd.