Betekenisvolle ondernemers pakken op eigen houtje de ouderenzorg aan
Terwijl Nederland vergrijst, trekt de overheid zich terug uit de ouderenzorg. Betekenisvolle ondernemers springen in het gat met allerlei ideeën voor nieuwe ontwikkelingen in de ouderenzorg. Op de ‘HeldCare Demoday’ werden er een aantal gepresenteerd. We namen er een kijkje en gingen in gesprek met de ondernemers zelf.
Nederland vergrijst in rap tempo. Waar op dit moment 18 procent van de bevolking boven de 65 jaar is, zullen er in 2060 naar verwachting 4.7 miljoen 65-plussers in Nederland rondlopen: meer dan een kwart van de bevolking. Tel daarbij op dat circa één op de drie Nederlanders boven de 65 eenzaam is, en er begint zich een duidelijk probleem af te tekenen. Die eenzaamheid komt namelijk niet ten goede aan hun vermogen voor zichzelf te zorgen.
Hoewel de groep kwetsbare ouderen de komende jaren alleen maar groter zal worden, trekt de overheid zich steeds verder terug en zijn er steeds minder ontwikkelingen in de ouderenzorg. Door bezuinigingen zijn de meeste verzorgingshuizen gesloten en de criteria om toegang te krijgen tot een verpleeghuis zijn aangescherpt. Ouderen worden dus steeds meer en langer geacht zelfstandig te wonen, maar zijn hier veelal niet toe in staat.
Betekenisvol ondernemen
De afwezigheid van de overheid in de ouderenzorg creëert kansen voor betekenisvolle ondernemers: zij gieten de oplossing voor een maatschappelijk probleem in een ondernemend businessmodel. Niet het maken van financiële winst, maar het creëren van waarde voor de samenleving staat voor hen voorop.
Om betekenisvol ondernemerschap in de zorg te stimuleren organiseren verzekeraar Achmea en Social Enterprise NL op 22 juni de HeldCare Demoday: een evenement waar het publiek kennis kan maken met ondernemingen die de ouderenzorg verbeteren en verder helpen ontwikkelen.
Nieuwe kansen
Alle stoelen in de grote zaal van congrescentrum Antropia in Zeist zijn bezet wanneer om klokslag 16.00 uur het programma begint. Het is een tropisch warme dag; de uitgereikte programmaboekjes doen dankbaar dienst als waaier. Directeur van de Achmea Foundation Marjolein Verstappen en medeoprichter van Social Enterprise NL Willemijn Verloop openen het evenement.
“In het publieke domein opent zich een markt voor sociaal ondernemers” – Marjolein Verstappen
Volgens Verstappen zorgt de terugtrekkende overheid niet alleen voor uitdagingen, maar ook voor kansen: “In het publieke domein opent zich een markt voor ondernemers.” Met HeldCare hoopt Verloop ondernemers te stimuleren in dit gat te springen: “Er zijn nog maar weinig sociaal ondernemers in de zorg. We vroegen ons af: waar komt dit door? En hoe kunnen we het veld versnellen?”
Verbinden van jong en oud
Dan is de beurt aan de ondernemers. Eén van de deelnemende organisaties is Habion, een woningcorporatie die verzorgingshuizen een tweede leven geeft. Op dit moment werkt Habion aan de transformatie van zes verzorgingshuizen in Nederland. Dit doen ze altijd in samenspraak met de inwoners van het dorp in kwestie.
“Er ontstaat een nieuwe dynamiek waarin iedereen iets voor elkaar doet” – Willeke Janssen
Alle ouderen uit het dorp kunnen terecht in het nieuwe woonzorgcentrum, of ze nu veel of weinig zorg nodig hebben. Zo zijn er acht plekken gereserveerd voor dementerende ouderen. De achttien aanleunwoningen worden verhuurd aan jongeren uit het dorp, die bij wijze van tegenprestatie vrijwilligerswerk doen voor de ouderen.
Willeke Janssen van Habion vertelt: “Er ontstaat een hele andere dynamiek waarin iedereen iets voor elkaar doet. De jongeren helpen ouderen en de ouderen helpen op hun beurt ook weer de jongeren, bijvoorbeeld door het verstrekken van juridisch advies of door het geven van kookles.”
Langer thuis
Ook als ouderen nog niet klaar zijn voor het bejaardentehuis, kunnen ze vaak wel wat hulp gebruiken. Mieke Koot en Josephine Dries van GeneratieThuis willen ouderen in staat stellen op een verantwoorde manier langer thuis te wonen. Dit doen ze door een brug te slaan tussen ouderen en techniek: “Het idee dat ouderen niks van techniek moeten hebben of het niet begrijpen is een cliché,” aldus Josephine.
Volgens haar zit het probleem aan de informatie-kant: “Ouderen hebben te weinig keuze. Ze zijn niet goed geïnformeerd over aanpassingen en hulpmiddelen en realiseren zich pas dat ze iets nodig hebben als ze al tegen de beperkingen aanlopen.”
Toegankelijke technologie
Om technologie toegankelijk te maken voor ouderen, focust GeneratieThuis zich op goedkope hulpmiddelen die om de hoek verkrijgbaar zijn en direct voor resultaat zorgen. “Zo kun je voor een paar duizend euro zogenaamde plas-routes in je huis laten installeren, maar je kunt ook een aantal lampjes met sensoren op bepaalde plekken ophangen die vanzelf aangaan als je erlangs loopt,” legt Josephine uit.
Eten tegen eenzaamheid
Babs van Geel wil eenzaamheid de das omdoen. Het idee voor haar ondernemende stichting ‘Met je Hart’ ontstond terwijl ze het leven van een eenzame oudere vrouw met haar camera vastlegde. Babs: “Nederland vergrijst en bezuinigt. De uurtjes van de thuiszorg nemen af en zelfstandig wonende kwetsbare ouderen worden vergeten.”
De kracht van Met je Hart zit hem in de eenvoud. De stichting organiseert campagnes in lokale restaurants, waar klanten gedurende een periode van zes weken bij de rekening een euro extra kunnen doneren. Dat geld wordt vervolgens in zijn geheel gebruikt om ontmoetingen voor ouderen in dezelfde restaurants te organiseren. Het lokale karakter van de ontmoetingen is voor Babs essentieel: “Zo geven we ouderen de mogelijkheid om vriendschappen te sluiten met buurtbewoners.”
Het gevoel hebben dat je ertoe doet
De eenzame ouderen worden met hulp van thuiszorg en huisartsen opgespoord. Tevens helpen lokale professionals de stichting om hun impact in kaart te brengen: “We horen heel vaak van de thuiszorg dat het welzijn van de ouderen door het contact verbetert. Mensen hebben weer het gevoel dat ze er toe doen.”
Ontwikkelingen in de ouderenzorg
In de zorg staat geen enkel probleem op zichzelf. Ouderen die hun zelfredzaamheid zijn verloren worden eenzaam — en andersom. Betekenisvol ondernemers zijn veelal bereid om samen te werken voor ontwikkelingen in de ouderenzorg, innovaties te delen en decentraal te groeien. Het maatschappelijke resultaat staat immers voorop. Dit maakt hen volgens Verloop bij uitstek geschikt om de problemen in de ouderenzorg aan te pakken: “De sociale ondernemingen die hier vandaag zijn zoeken allemaal naar mogelijkheden om samen te werken en hun impact te vergroten.” Welkom in de betekeniseconomie!
Ken jij een betekenisvolle ondernemer die zich inzet voor ontwikkelingen in de ouderenzorg, of een ander thema? Tip de redactie!
Meer betekenisvolle ondernemers leren kennen? Elke week zetten we er één in de spotlights!
Tekst door: Nadine Maarhuis en Jeffrey Stevens
Fotografie door: Clementine van der BentⒸ
De originele en uitgebreidere versie van dit artikel kun je vinden op Follow the Money
Iedere week een flinke dosis positiviteit en blik-verruimende kennis in je mailbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief. Inspiratie gegarandeerd.
