Wil je de Aarde redden? Word weer verliefd op haar!

Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de gevolgen van klimaatverandering niet catastrofaal zijn? Daarvoor moeten we een ander verhaal gaan vertellen, volgens Charles Eisenstein. Waarin we geen afgezonderde individuen zijn, maar verbonden mensen die verliefd zijn op de Aarde.

We proberen de Aarde te genezen door te kijken naar duurzaam consumeren en consuminderen, nieuwe technologieën om CO2 uit de lucht te halen, alternatieve energievormen en nog veel meer. Top! “Maar de oplossing van het probleem ligt dieper”, zegt filosoof Charles Eisenstein. We zijn gaan geloven dat we afgescheiden wezens zijn. Van dit verhaal moeten we af en naar een verhaal van verbinding, liefde en begrip, volgens Charles.

Charles Eisenstein is filosoof, spreker en schrijver. Na een periode van onrust en een gevoel dat er iets goed mis is in de wereld, vond Eisenstein een antwoord op zijn ongenoegens. Hij realiseerde zich dat de manier waarop we leven niet overeenkomt met onze natuurlijke staat van zijn. Daar schreef hij diverse boeken over: Sacred Economics, The More Beautiful World Our Hearts Know is Possible en zijn laatste boek Climate: A New Story. Hij reist de wereld over om zijn verhaal te vertellen. Op deze evenementen vraagt hij alleen om een vrijwillige bijdrage en zijn boeken kun je gratis lezen op het internet. Omdat ‘geven’ ons gelukkig maakt en we dat wel iets meer kunnen gebruiken in onze samenleving, vindt Charles.

The Story of Separation

Volgens Charles is the story of separation de blauwdruk van onze huidige samenleving. In dit verhaal speelt het individu de hoofdrol. De individuen zijn niet verbonden met elkaar, niet met de wereld om hen heen en niet met de dieren die daar ook in leven. En het welzijn van een individu hangt af van hoe hard iemand ervoor vecht. Want het idee is: ‘hoe meer een ander heeft hoe minder ik heb’. Mensen zijn dus in continue concurrentie met elkaar, dieren en de natuur.

“We leven in dit verhaal, doordat we de wereld zien als een bundel van willekeurige natuurlijke krachten die los staan van onszelf en niets om ons geven”, verklaart Charles. Als we zo naar de wereld kijken, is het logisch dat we denken dat we de natuur moeten domineren en overwinnen. Het is een beetje: óf de natuur grijpt ons óf wij pakken de natuur. Uit angst kiezen we voor dat laatste. “We zijn de wereld gaan zien als een ding in plaats van een levend wezen dat aandacht, respect en liefde verdient”, weet Charles. “De ecologische crisis is daar het resultaat van.”

We zijn verslaafd

We kunnen moeilijk stoppen. Niet omdat we alles om ons heen kapot willen maken, maar omdat we verslaafd zijn aan consumeren en fossiele brandstoffen gebruiken. Volgens Charles vertonen we alle symptomen van een ware alcoholist. Net als de alcoholverslaafde weten we dat het niet langer zo verder kan gaan. Maar net als de alcoholverslaafde blijven we consumeren en fossiele brandstoffen gebruiken. Het is geen cognitieve kwestie. De alcoholist weet hoe slecht de drank is. Net zo: we weten dat consumeren en fossiele brandstoffen alles verwoest. Maar blijven CO2-uitstoten. Charles: “Dat niet alleen. Diersoorten sterven uit, bijenkolonies verdwijnen, bossen verbranden en het koraalrif krimpt. We weten dit. En niemand wil leven op een kale zieke Aarde, maar net als de alcoholverslaafde lijken we niet in staat iets te veranderen.”

Waarom niet? Om geen pijn, eenzaamheid en gebrek aan liefde te hoeven voelen, drinkt de alcoholist zijn onvervulde behoeftes weg. De alcoholist kan alleen van zijn verslaving afkomen door in te zien wat hij mist. Volgens Charles komt onze verslaving aan consumeren voort uit hetzelfde gemis. Door The Story of Separation blijven onze behoeften aan verbinding, liefde en begrip onvervuld. We blijven gescheiden wezens. Net als de alcoholverslaafde komen we niet van onze verslaving af zonder onze behoeftes te vervullen.

Van verslaving naar crisis

“Toen ik jong was, wisten we wie we waren en waarom we hier waren. In de jaren 80 wilden we naar de maan, de ruimte in en met de opgaande mars van de wetenschap een einde maken aan het menselijke lijden”, zegt Charles. Maar die veroveringsdrang over de natuur heeft ons niet gebracht wat we wilden. We zijn niet onsterfelijk geworden en kunnen nog steeds ziek worden. Wel zijn we verder weggedreven van de natuur en zien we het leven om ons heen vernietigd worden.

“Gelijktijdig voelen we binnenin onszelf ook iets afsterven. Net als de verslaafde voelen we depressie en eenzaamheid, zelfs als we in een groep zijn”, heeft Eisenstein gemerkt. “Die onrust gaan we nog meer voelen.” Volgens Charles staan we aan de vooravond van een serie van verschillende crises. Deze crises vormen een mogelijk kantelmoment waarop we de keuze zullen moeten maken; gaan we zo door of gaan we veranderen? “De angst voor dit soort crises zijn niet erg; angst heeft soms de kracht om tot actie te laten komen. We gaan immers ver om onszelf en onze geliefden te beschermen.”

Tijd voor een nieuw verhaal

Om die onvervulde behoeftes te kunnen vervullen hebben we een nieuw verhaal nodig. Een verhaal waarin we verbonden zijn. “Want”, zegt Charles, “wij zijn de relaties met mens, dier en natuur. Eigenlijk is het geen ‘nieuw’ verhaal. Het is een eeuwenoud verhaal over interdependentie, of inter-zijn. In dit verhaal ben je geen afgezonderd individu, maar ben je een verzameling van al jouw relaties. Een spiegel van de gehele wereld. Wat er met de wereld gebeurt, gebeurt er met jou. Niet alleen omdat je praktisch gezien afhankelijk bent van ecosystemen, maar omdat ze onderdeel van jou uitmaken. Als de Amazone sterft, sterft er iets in jou. Is er armoede in de wereld, dan ben jij arm. En als er geweld in de wereld is, ervaar jij de wereld als gewelddadig en voel je je er niet langer thuis.”

We willen allemaal hetzelfde

Een verhaal van verbinding begint dus bij het zien dat je geen afgescheiden individu bent. Charles: “Belangrijk daarbij is om te herkennen dat iemand hetzelfde wil als jij. We willen allemaal een mooiere wereld en iets betekenen dat voorbij jezelf gaat.” In The Story of Separation wijzen we naar de ander als ‘bad guy’. In het klimaatdebat is de topman van Shell de vijand. In het nieuwe verhaal is de basis ‘begrip’. Hoe is het om de topman van Shell te zijn? Als ik in dezelfde omstandigheden zou zitten als de topman van Shell, zou ik het dan anders doen? En hoe maak ik onderdeel uit van zijn omstandigheden? De topman van Shell is niet de slechte en ik de goede. Ik ben niet gescheiden van de topman bij Shell, want ons land vaart nog steeds goed op de samenwerkingen en daar maak ik gebruik van.

We moeten dus het netwerk leren kennen waarin wij verweven zitten. In dat netwerk kunnen we onszelf afvragen: hoe kunnen wij de omstandigheden veranderen? De omstandigheden die ervoor zorgen dat ik gebruik van de verdienste van Shell en dat de topman van Shell blijft vervuilen.

Hoop vertelt de waarheid

Charles heeft hoop: “We weten het niet meer en voelen dat waarvan we dachten dat het normaal was, misschien wel niet klopt. The story of separation is niet meer bevredigend. En daarin ligt de mogelijkheid een nieuwe wereld te bouwen.” Als je bang bent om het oude verhaal los te laten, vraag jezelf dan af: waarom ben ik gehecht aan een verhaal over de wereld dat tot wanhoop leidt? Charles: “Ik zou je willen vragen om tenminste te overwegen dat hoop de waarheid vertelt. Dat een mooiere wereld mogelijk is.”

Het oude verhaal loslaten

Hoe we van het verhaal van afgescheiden wezens naar een verhaal naar verbinding, liefde en begrip gaan? “Weer verliefd op de Aarde worden,” is het antwoord van Charles. “Wij als mensen hebben de taak om ervoor te zorgen dat de planeet kan helen.” Dat is allemaal leuk en aardig zul je denken, maar; hoe dan? Wij zetten een aantal praktische tips voor je op een rijtje gezet!

• Ga naar buiten! Planten, dieren, Aarde en water hebben een krachtige therapeutische werking. Aandoeningen als ADHD, depressie en verschillende angsten verminderen of verdwijnen zelfs wanneer iemand regelmatig de natuur in duikt. Vitamine G noemt Lodewijk Hoekstra dat.
• Polarisatie gaat de planeet niet redden. Begrip en medemenselijkheid wel. Dus: op naar een compassievolle samenleving!
• Pak het plastic-probleem aan! Met deze 10 alternatieven draag jij daar aan bij.
• De wereld moet hoognodig herbebost worden. In dit artikel lees je hoe je bomen kan planten vanuit je luie stoel.
• We willen niet op een dorre onvruchtbare Aarde leven. Dus: stimuleer de biodiversiteit!
• Ons water kan schoner. Li An Phoa laat zien hoe.
• Zorg voor een goede productie van voedsel! Bodemzicht en ReNature stoppen met het domineren van de natuur en leren ons hoe we met haar kunnen samenwerken.
• Eet biologisch!
• Voor overheden: Zet ecologische genezing bovenaan de agenda. Laat de gemeenschap mee profiteren van winsten die behaald worden uit natuurlijke hulpbronnen. Zorg dat de vervuiler betaalt.

Iedere week een flinke dosis positiviteit en blik-verruimende kennis in je mailbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief. Inspiratie gegarandeerd.