Burnout vrije samenleving: met deze mindfulnessoefeningen beteugel je werkstress

Werkstress is in de laatste decennia een steeds normaler deel van ons leven geworden. Dat blijkt wel uit de burnout-crisis waarin we ons bevinden. Toch kun je jezelf goed beschermen tegen de effecten van stress, en zowel thuis als op je werk een meer evenwichtig leven creëren. In deze gastblog deelt onze ambassadeur Marisa Garau haar persoonlijke werkstress-verhaal én geeft ze tips hoe je eruit komt.

In de vroege ochtend van 12 november 2005 werd ik wakker in m’n Amsterdamse huis… en besefte opeens dat mijn bestaan zoals ik het had gekend, voorgoed voorbij was. Tot die ochtend had mijn leven uitsluitend om zakelijk succes gedraaid. Ik had reclame-copywriting gestudeerd; zestig uur per week in vooraanstaande reclamebureaus gewerkt; en was op m’n 27e – gefrustreerd dat ik als juniortje onderbetaald werd – m’n eigen bureau begonnen. Onbevangen en niet gehinderd door enige business-ervaring had ik zo een totaal nieuw universum aan verantwoordelijkheden op m’n schouders gehaald.

Pittig prijskaartje

In de tien jaar dat ik mijn bureau runde, verdiende ik een meer dan uitstekend inkomen. Maar aan dat financiële succes hing een pittig prijskaartje. De stress die me in het begin zo nu en dan flink schrik aanjoeg, veranderde al snel in een nare bloedhond die me constant op de hielen zat. Niet alleen op mijn werk, maar ook thuis. Ik werd onzeker over mijn eigen kunnen, begon belangrijke afspraken te vergeten, en ook fysiek ging er steeds meer haperen. Tussen de reclame-opdrachten door haastte ik me van de ene naar de andere specialist voor allerhande onderzoeken, een reeks aan psychotherapie-trajecten en zelfs een paar serieuze ziekenhuisopnamen. Toch zette dit alles me niet bepaald aan het denken. Integendeel. Bang om voor watje versleten te worden in het macho reclamewereldje, nam ik tandenknarsend nog wat meer hooi op m’n vork onder het motto: ‘Niet aanstellen, gewoon doorzetten!’

Spiritueel inzicht

Die ochtend in november opende ik niet alleen fysiek mijn ogen… ook mentaal schoot ik wakker. Opeens drong er een spiritueel inzicht tot me door: het leven is te waardevol om te verspillen in het schelle TL-licht van de zoveelste ziekenhuiskamer. En zo stapte ik vol goede zin uit mijn eigen reclamebureau, oprecht gelovend dat deze beslissing mijn werkstress en bijbehorende emotionele en fysieke aandoeningen in één klap zou genezen. Maar dat gebeurde natuurlijk niet. In mijn nieuwe rol als vrijwillig-werkloos-poezen-vrouwtje zat ik me thuis al snel he-le-maal op te vreten dat mijn nu totaal ontspoorde leven never-nooit meer goed zou komen, dat ik de loser van de eeuw was, en dat ik mijn dromen en ambities nu wel bij het oud vuil kon zetten.

Een probleem voor elke oplossing

Tot mijn geluk raadde een vriend een voor-mij-nog-onbekende mindfulnesstraining aan en ik meldde me prompt aan. Lezend over mindfulness begreep ik opeens wat mijn chronische werkstress had veroorzaakt. Niet de omstandigheden in de buitenwereld, maar die in mijn binnenwereld waren verantwoordelijk: mijn eigen, stress-verslaafde, op hol geslagen denken dat nooit te beroerd was om voor elke oplossing een probleem te creëren. Vanaf dag één veroverde mindfulness mijn hart en ziel, en al snel hielp het me van mijn overspannen denken af. Omdat ik gewend was om me altijd voor 200 procent in te zetten, was het resultaat verbluffend! M’n stress en depressies hielden het voor gezien en ook mijn fysieke kwalen verdwenen.

Niet toelaten

Ik emigreerde met man en poezen naar relaxed Nieuw-Zeeland, schreef twee bestsellers over mindfulness en run al meer dan tien jaar mijn online Growing Mindfulness platform waarmee ik cliënten help die, net als ik toen, vastgelopen zijn in stress. Ik begeleid hen om diep-ingesleten stressreacties af te leren en de weg terug te vinden naar weerbaarheid, flexibiliteit en zelfvertrouwen. Wat mijn leven zo positief beïnvloed heeft, is het mindfulness-inzicht dat het primitieve deel van onze hersenen graag piekert om ons voor gevaar te kunnen behoeden, maar dat wij — als eigenaar van ons denken — dat niet te pas en te onpas moeten toelaten. Eenvoudigweg omdat piekeren stress veroorzaakt en daarmee ons emotionele en lichamelijke welzijn ondermijnt.

Mindfulness op je werk

Maar hoe pas je mindfulness nu praktisch toe als je regelmatig stress op je werk ervaart en daar thuis continue over na-piekert? 

Tip 1 – Breng je mind tot rust

Door stress ontwikkel je tunnelvisie en dan lijkt er geen uitweg te zijn. Het duurde bij mij jaren voordat ik de stap durfde te nemen om het over een andere boeg te gooien, omdat ik domweg geen andere mogelijkheid zag dan stoer door te jakkeren. Het is zaak om je oververhitte denken tot rust te brengen zodat je met een open mind naar jezelf, je werk en je toekomst kunt kijken. 

Breng je drukke hoofd tot rust door je volledig op kleine taken te concentreren. Hiermee leg je je denken aan banden en kan het niet in het wilde weg piekeren. Ga dus niet zomaar in het bos wandelen, want daarmee geef je je brein juist ruimte om te piekeren. Geef je hersenen daarentegen de opdracht om bewust te zijn van het lopen, waarbij je langzaam loopt en met elke stap je voeten op de grond voelt, je spieren in je benen voelt aanspannen, je hoofd voelt balanceren op je nek. Je kunt je ook concentreren op de geluiden in het bos (of in de stad als je daar liever loopt), vogelgezang, het kraken van takken, het ruisen van de wind door de bladeren. Volledige concentratie op iets simpels geeft je drukke denken een gezonde adempauze. Pas dit volledig concentreren op een eenvoudige taak zo vaak mogelijk toe, liefst elke dag. 

Tip 2 – Vertraag

Omdat alles tegenwoordig snel-snel-snel moet, sta je continue in de speed-stand. En dan vind je het gek dat je je zo gestrest voelt en bij elke tegenslag in huilen of tieren uitbarst. Mindfulness leert het tegenovergestelde: vertragen. Nu schiet je misschien in de lach omdat je de blik van je manager al voor je ziet wanneer je zou zeggen: ‘Nope, die deadline ga ik niet halen, ik ben net lekker mindful aan het vertragen!’

Toch kun je de gewoonte van vertragen in je werk ontwikkelen. Niet door werk te weigeren of halve dagen lui achterover te hangen, maar door alles een tandje langzamer te doen. Zoals bewust langzaam naar de kantine lopen en je koffie bewust langzaam drinken. Je kunt ook bewust langer met oprechte aandacht naar je collega luisteren in plaats van deze zo snel mogelijk je kantoor uit te werken.

Met vertragen gun je jezelf innerlijke rust. Ook kun je met een klein beetje vertragen kwaliteit toevoegen, en daarmee een nieuwe, heilzame dimensie aan de ervaring van werken geven. Gun de taken die je op je werk moet doen bewust meer tijd, zodat je er meer kwaliteit aan toe kunt voegen en er zo zelf meer vervulling uit haalt.

Tip 3 – Oordeel niet

Vaak word je als werknemer onder druk gezet om rap brandjes te blussen en ad-hoc oplossingen te verzinnen, alleen maar om zo snel mogelijk door te kunnen met het bestrijden van de volgende ramp. Veel werknemers branden hierdoor op, omdat ze niet toekomen aan hun echte werk en elke vrijdag met een onvoldaan gevoel naar huis rijden. De oorzaak van deze werkstress is dat je hersenen graag oordelen. En zo oordelen ze dat brandjes blussen van minder allooi is dan het werken aan je echte opdracht of aan je grote project.

Wat zou er gebeuren als je alle opdrachten, dus zowel de brandjes en de ad-hoc dingetjes als mooie projecten, even belangrijk en waardevol zou vinden? Dat alles wat je doet op je werk, van waarde is? En dat je dus niet de hele dag hoeft te oordelen dat ‘deze opdracht wel oké is, maar dit ‘domme’ klusje niet oké is’?

Ga vandaag eens aan de slag met een open, rustige geest. Wat er ook op je pad komt, je gaat gemotiveerd en met volle overgave aan de slag — zonder te oordelen. Komt je manager met een raar verzoek voor een rapportje? Prima. Is er later op de dag tijd voor je mooie project? Super. Schiet er een collega tussendoor met een verzoek voor een onverwachte meeting? Ook goed. Je doet het gewoon, zonder oordelen en zonder gezucht. Je doet het met aandacht, je doet het met een rustig hart. Zuiver en alleen omdat je vandaag hebt besloten dat elk klusje en elke opdracht ertoe doet, en jouw aandacht en energie verdient.

Een nieuw perspectief

Veel werkstress wordt veroorzaakt door irreële verwachtingen en oordelen, en daar kun je met behulp van mindfulness heel goed wat aan doen. Maar werkstress kan ook veroorzaakt worden door een nare atmosfeer op het werk vanwege opgeschroefde targets, bezuinigingen of micro-management. Realiseer je dan dat een plant niet kan overleven in verzuurde grond. Je kunt het blijven negeren tot je een ons weegt en je de zoveelste burn-out inrolt, maar niemand kan in een ziekmakende werkomgeving functioneren — laat staan groeien en bloeien. Uiteindelijk zul je toch de moed moeten opbrengen om de knoop radicaal door te hakken, die uitputtende baan vaarwel te zeggen en een nieuwe weg in te slaan.

Ik heb in al die jaren dat ik cliënten begeleid nog nooit mensen ontmoet die spijt hadden dat zij een zieke werkomgeving hadden verlaten. Integendeel: iedereen kijkt er steevast op terug als de beste beslissing ooit!

Op het online platform Growing Mindfulness vind je meer inzichten en tips in het uitgebreide artikel van Marisa Garau over werkstress.

Meer lezen van Marisa Garau of een van onze andere ambassadeurs? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en ontvang iedere week een flinke dosis positiviteit en blikverruimende kennis in je mailbox. Ook ontvang je ons nieuwste e-magazine gratis.