Consuminderen en toch een cadeau geven (of krijgen)? Zo doe je dat

Hoe belangrijk we duurzaamheid ook vinden, het geven (en krijgen) van níet nieuw gekochte cadeaus blijft ingewikkeld. Terwijl: de essentie van een cadeau is om iemand te laten zien dat je om diegene geeft. En daarvoor hoef je écht niet te consumeren. Met deze consuminder cadeautips maak je de ontvanger en de Aarde blij.

Als het aankomt op cadeaus, is niet geven, maar kopen centraal komen te staan. Tijdens de feestdagen, of als iemand jarig is, rennen we zonder na te denken naar de winkelstraat. Dit gaat zelfs zover dat alleen al het idee van een níet nieuw gekocht cadeau ons ongemakkelijk maakt. Want … wat zal de ontvanger daarvan vinden? En dus blijven we nieuwe spullen kopen, zelfs als we onze ecologische voetafdruk eigenlijk willen verkleinen.

Zoals meestal, hebben kinderen ook hier de wijsheid in pacht. Zij weten allang dat tweedehands speelgoed nét zo leuk is om mee te spelen, bewees Marktplaats laatst met onderstaande video. Maar ook volwassenen kun je blij maken terwijl je consumindert. Ingewikkeld of duur is het ook niet, je moet je cadeau alleen anders uitzoeken.

Met deze cadeautips kies je voor consuminderen:

1) Geef een ervaring

Tijd en aandacht zijn misschien wel het allermooiste cadeau dat je iemand kunt geven. Bovendien maakt het krijgen van ervaringen gelukkiger, weten we uit onderzoek. Dus ga samen op pad en creëer een onvergetelijke herinnering:

• Neem iemand mee voor een lange bos- of strandwandeling. Want tijd doorbrengen in de natuur is een cadeau voor ons welzijn
• Bereid een huisgemaakte picknick voor, om buiten van te genieten. Deze betaalbare biologische recepten helpen je verder
• Geef een wildplukwandeling cadeau. Zo ontdek je samen wat de natuur ons allemaal te bieden heeft én hoe je daar verantwoord van kunt genieten
• Help een dagje mee in een voedselbos. Niks zo fijn als de combinatie van frisse lucht en ‘vieze’ handen

2) Eten en drinken

Door iets te eten of te drinken te geven, draag je niet bij aan de alsmaar groter wordende spullenberg. En door het cadeau geven van lokaal voedsel normaal te maken, draag je bij aan de gezondheid van de ontvanger, de bodem en de boer. Deze ideeën helpen je op weg:

• Als je écht wilt consuminderen, is zelf maken de beste optie. Bovendien spreekt er veel liefde uit een zelfgemaakt cadeau. Dus duik de keuken in en bereid een plantaardige taart, brouw je eigen ijsthee of verras iemand met veganistische sushi
• Geen tijd/ zin om zelf iets te maken? Ga dan voor iets lekkers van een bedrijf dat de Aarde mooier maakt. Zoals de oer-Hollandse kruidenthee van Wilder Land, de fairchain koffie van Moyee of de veganistische kazen van Mr. & Mrs. Watson
• Een abonnement op een lokaal voedselpakket (bijvoorbeeld via Boerschappen of Boeren & Buren) is ook een mooi consuminder-cadeau

3) Geef groen

Bloemen zijn populair. Maar de bloembollenteelt zorgt voor héél veel landbouwgif in de natuur. Bovendien verwelken bloemen snel. Kies daarom voor een groen cadeau waar de ontvanger én de Aarde jarenlang van kunnen genieten:

• Biologische planten, stekjes en zaden kun je natuurlijk kopen, maar duurzamer is om ze zelf op te kweken. Hier lees je hoe je zelf planten stekt en dit artikel legt uit hoe je zaden ‘oogst’
• Een zakje biodiversiteit cadeau geven? Met het biologische bloemzaad van The Pollinators kan het. Zo help je bijen en vlinders een handje
• Flink uitpakken? Geef dan een ‘tuiny forest’ cadeau, een inheems bos op tuinformaat. Ook geschikt voor de luie tuinier, want na het aanplanten vraagt het minibos vrijwel geen onderhoud

4) Maak de Aarde een stukje mooier

Heeft jouw geliefde een groen hart? Kies dan voor iets dat de Aarde letterlijk een stukje mooier maakt, zoals:

• Een boom, of zelfs een bosje bomen. Bijvoorbeeld via Life Terra, Trees for All, Treemore of The Forest Project
• Regeneratieve vierkante meters. Via Lenteland, Land van Ons en Aardpeer kun je letterlijk ruimte voor regeneratieve landbouw cadeau geven
• Natuurlijk kun je ook – uit naam van de ontvanger – geld doneren aan een organisatie die natuur herstelt, beschermt of creëert. Zoals Justdiggit, Commonland, Drinkable Rivers en Stichting Struikroven

5) Geef iets leerzaams

Een leuk cadeau kan ook prima iets leerzaams zijn. Bijvoorbeeld:

• Een tweedehands boek waarin je ontdekt hoe je een verschil maakt. Zoals De Verborgen Impact van Babette Porcelijn, VerpleegThuis van Teun Toebes of de kookboeken van Rineke Dijkinga. En voor de kinderen: Anders op zoek naar gezondheid van Chantal Walg. Deze boeken vind je tweedehands bij De Slegte, Booknext, Boekwinkeltjes óf (als je geluk hebt) in de mini-bieb bij jou in de buurt
• Denk ook aan cursussen. Misschien is jouw geliefde gek op handwerken of wil diegene meer leren over permacultuur of regeneratieve landbouw. Daar zijn een heleboel toffe cursussen (zowel online als offline) voor te vinden
• Een abonnement op een online krant of onafhankelijk journalistiek platform zoals De Correspondent is ook een goed idee. En vergeet vooral positief nieuws niet te stimuleren, bijvoorbeeld door jouw vriend ook vriend van MaatschapWij te maken

6) Maak zelf een cadeau

Een paar voorbeelden zijn al voorbij gekomen, zoals het stekken van planten en het bakken van een taart. Maar als het op zelf cadeaus maken aankomt, is de keuze reuze:

• Vul een glazen pot die je over hebt met een zelfgemaakt gezichtsmasker, huisgemaakte deodorant of DIY lippenbalsem. Op Zero Waste Nederland vind je recepten
• Heb je wat hout over? Maak een vogelhuisje of insectenhotel
• Met haken, breien of macrameeën kun je ook prachtige consuminder-cadeaus maken. Zoals een knuffeldier als kraamcadeau of een plantenhanger (waar je een zelf gestekt plantje in kunt doen)
• En uiteraard is een handgeschreven brief vol lieve woorden ook een prachtig cadeau

7) Kies of ruil iets tweedehands

Natuurlijk kun je een tweedehands cadeau kopen, via Marktplaats, Online Kringlopen, Vinted of in de lokale kringloop. Maar een tweedehands cadeau ruilen óf iets geven dat je zelf al in huis hebt past nog beter bij consuminderen:

• Voor kinderen is Swip Swap ideaal, een app waarmee je speelgoed kunt ruilen. Want wist je dat 66 procent van al het speelgoed ongebruikt in de kast blijft liggen?
• Ook voor volwassenen kun je spullen prima ruilen. Bijvoorbeeld door een kledingruil te bezoeken
• Dit voelt misschien een beetje raar, maar waarom zou je iemand eigenlijk niet blij kunnen maken met een prachtig boek dat jij al in je kast hebt liggen? En hoe speciaal is het als je die ene trui – waar je zus zo gek op is – voor kerst aan haar geeft? Zo minimaliseer én consuminder je ineen

8) Geef … helemaal niks

Ja, ook dit is een optie, ook al voelt het misschien niet zo. Het is ook goed er gewoon te zijn. Soms is dat immers het grootste cadeau wat iemand zich maar kan wensen.

Vergeet tenslotte ook niet te kijken naar de verpakking. Dit kan prima met papier wat je nog hebt liggen of met oude doeken, zoals ze in Japan doen. Furoshiki, heet dat. Niet alleen prachtig, maar ook nog eens hartstikke duurzaam.

Vind je het lastig om niet-duurzame cadeaus te krijgen?

Bovenstaande tips gelden niet alleen voor het geven, maar ook voor het krijgen van cadeaus. Dus consuminder je graag en vind je het ongemakkelijk of vervelend om niet-duurzame cadeaus te krijgen? Stuur deze blog vooral door naar je geliefden!

Doe mee met de Koop Niks Nieuws Challenge

Om van consuminderen de norm te maken hebben we – samen met Elisah Pals (die een heleboel tips voor dit artikel aandroeg) – de Koop Niks Nieuws Challenge gelanceerd. Inmiddels doen al duizenden mensen met ons mee én ook jij kan meedoen:

• Word lid van deze Facebook-groep waarin we elkaar inspireren, motiveren én respecteren als we wel een keer iets nieuws kopen
• Voor iedereen die geen Facebook heeft, we hebben ook een LinkedIn-groep
• Deel een bericht op sociale media met #KoopNiksNieuws en nodig iedereen die je kent uit voor de challenge

En onthoud: de Koop Niks Nieuws Challenge draait níet om perfectie. We hebben immers héél veel mensen nodig die imperfect consuminderen, niet een paar die dat perfect doen. Dus doe mee!

Schrijf je in voor de nieuwsbrief van MaatschapWij, dan ontvang je de beste tips voor een duurzaam leven elke week gratis in je inbox.

Oorspronkelijk gepubliceerd op 28 november 2022. Laatste update: 18 november 2023.