De afgelopen jaren is het aantal mensen dat vrijwilligerswerk doet gedaald. Dat is wrang voor alle organisaties die draaien op vrijwilligers en ook voor ons eigen welzijn is het funest. Want vrijwilligers zijn tevredener, minder gestresst en minder depressief. Tijd dus om in actie te komen voor een ander (en daarmee voor jezelf).
Vrijwilligerswerk is ‘werk dat in enig georganiseerd verband, onverplicht en onbetaald wordt verricht ten behoeve van anderen of de samenleving’. Jarenlang zei bijna de helft van de bevolking zich minstens één keer per jaar als vrijwilliger in te zetten. De laatste jaren daalt dat aantal. In 2020 was het 44 procent en in 2021 39 procent. Vooral mensen tussen de 15 en 35 jaar en 75-plussers zeiden in 2021 dat ze zich minder vaak dan het jaar ervoor als vrijwilliger hadden ingezet. Of dat door corona is gekomen, of door toenemende individualisering in de samenleving, is niet duidelijk.
Wat wel duidelijk is, is dat we deze trend moeten keren. Mensen die zich ten behoeve van anderen of de samenleving inzetten zijn namelijk onmisbaar. Vrijwilligers en actieve burgers dragen bij aan sociale verbinding in wijken, buurten, dorpen en steden. Als mensen zich vrijwillig inzetten voor een ander en voor de samenleving, ontstaat sociale innovatie en ondernemerschap. Terecht dat vrijwilligers ‘het cement’ van de samenleving worden genoemd. Als ze er allemaal ineens mee zouden ophouden, zou Nederland behoorlijk ontwricht raken.
Want stel je eens voor dat er geen vrijwilligers meer zijn op sportclubs, scholen en in het dierenasiel. Hoe moet een voetbalclub draaien zonder vrijwillige barman, trainer of scheidsrechter? Wat gebeurt er als daar betaalde krachten komen te staan en deze kosten doorberekend worden in de contributie? Het is iets om over na te denken, want de helft van de sportclubs heeft een vrijwilligerstekort. En een kwart van de sportclubs zegt grote problemen te hebben door het niet kunnen vinden van vrijwilligers. Wat uiteindelijk een bedreiging vormt voor het voortbestaan van de clubs, die juist zo belangrijk zijn voor sociale samenhang én fysieke gezondheid. Maar denk ook eens aan al die andere clubs en verenigingen waar mensen bij elkaar komen, die draaien op vrijwilligers.
De meeste vrijwilligers doen vrijwilligerswerk omdat ze het fijn vinden om iets voor iemand te doen. Of omdat ze het zinvolle tijdbesteding vinden. Of omdat het goed staat op hun cv. Het mes snijdt dus aan twee kanten, want niet-beroepsmatig participeren heeft zowel voor het individu als voor de maatschappij grote gevolgen. Wie vrijwilligerswerk doet, komt in contact met anderen. Het zorgt voor verbinding met mensen die je anders misschien wel nooit had ontmoet. Daardoor ontstaan sociale netwerken die van belang zijn voor sociale samenhang. Maar nog breder: uit onderzoek naar het verband tussen vrijwilligerswerk en gezondheid blijkt dat mensen die vrijwilligerswerk doen meer tevreden zijn over hun leven en gemiddeld genomen minder depressief zijn. Ook zijn deze mensen minder gestresst, ervaren ze meer sociale steun en hebben ze een hogere eigenwaarde.
Zo blijkt: vrijwilligerswerk is niet alleen goed voor een ander, maar ook voor jezelf.
Wil je ook vrijwilligerswerk doen? Dat kan in alle soorten en maten. Bijvoorbeeld op 10 en 11 maart tijdens NLDoet, of via NLvoorelkaar, De VoorleesExpress en Maatjesgezocht. Of kijk eens bij jou in de buurt of je ergens mee kunt helpen.
Op zoek naar meer verhalen die je helpen om een verschil te maken? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief, dan mis je niks. En je krijgt er ook ons laatste e-magazine bij cadeau.
Oorspronkelijk gepubliceerd op 7 december 2018. Laatste update: 26 februari 2022.
