Bio-ingenieur Eric de Maerteleire: "We moeten terug naar onbewerkte, authentieke voeding”

Het stikt van de fabels in voedingsland. Wat is nou waar en wat is complete onzin? Eric De Maerteleire, bio-ingenieur en doctor in Landbouwkundige en Toegepaste Biologische Wetenschappen, doet letterlijk een boekje open. “De gewichtstoename in westerse landen is ongekend. We zijn naar een maatschappij geëvolueerd waar de verbinding met de Aarde en de natuur helemaal zoek is. We moeten terug naar onbewerkte, authentieke voeding.” 

In de afgelopen jaren schreef Eric de Maerteleire drie boeken over voeding waarin hij fabels weerlegt en laat zien waarom en hoe de feiten kloppen. Over zijn laatste boek – ‘Fabels en feiten over voeding en gezondheid’ – gingen we met hem in gesprek.

U stelt dat er veel onwetendheid is over het immuunsysteem en dat – anders dan veel mensen denken – het immuunsysteem níet iets is dat we zomaar hebben en waarin niks fout kan gaan. Het is juist beïnvloedbaar en er kan veel fout gaan. Hoe kunnen we ons immuunsysteem boosten?

“Veel mensen hebben een verzwakt immuunsysteem. Dat leidt tot auto-immuunziekten en meer allergieën die opduiken. Een verzwakt immuunsysteem is voor een groot deel te wijten aan onze manier van leven, onze levensstijl. Er zijn vier dingen die we kunnen doen om een positieve invloed te hebben op ons immuunsysteem: gezonde voeding, genoeg bewegen, een goed slaappatroon en stress beheersen.”

Als bio-ingenieur bent u gespecialiseerd in voeding. Met welke voeding kunnen we ons immuunsysteem versterken?

“De voornaamste parameter om ons immuunsysteem op te krikken is vitamine D. Het gehalte in ons bloed moet tussen de veertig en zestig nanogram per milliliter zijn, optimaal is vijftig à zestig. Mensen met te weinig vitamine D zijn kwetsbaar voor aandoeningen. Loop daarom eens bij de huisarts naar binnen om het te laten meten. Immers: meten is weten.

Daarnaast zijn zink, selenium, magnesium, foliumzuur en vitamine C belangrijk voor je immuunsysteem.”

Nog even over die vitamine D, hoe komt het dat we daar zo’n tekort aan hebben? En belangrijker: wat doen we eraan?

“Wij mensen zijn evolutionair gezien zo gebouwd dat we altijd zijn blootgesteld aan de zon. Op die manier maken we vitamine D aan. Voor veel mensen is de hoofdbron van de aanmaak van vitamine D weg: we komen te weinig buiten, zitten vastgeroest achter onze computers. Daarbij komt dat vanaf ongeveer zestig jaar de lichaamseigen productie van vitamine D afneemt. En dat leidt tot tekorten: zo’n 85 procent van de ouderen heeft een serieus tekort aan vitamine D.

Vitamine D zit in vette vissoorten zoals makreel, zalm en haring, maar via voeding krijg je nooit genoeg vitamine D binnen. Daarom is het belangrijk om elke dag een kwartiertje buiten te lopen. Op die manier maak je genoeg vitamine D aan. Ouderen adviseer ik om supplementen te nemen.”

Het klinkt alsof vitamine D een ‘superfood’ is. Bestaat er zoiets als een superfood?

“Nee, er bestaan geen silver bullets. Geen enkele molecuul kan voor ons hele lichaam zorgen. Het gaat erom dat het geheel goed moet zijn. Dus niet alleen je voeding moet op orde zijn, je hele patroon moet gezond zijn.

Als je een mooie gezonde huid wilt hebben moet je niet de hele dag in de zon gaan liggen, dan ga je eruit zien als een gebraden kip. Je kunt dan nog zoveel groene thee met antioxidanten drinken, het werkt niet. Je hele leefpatroon moet gezond zijn.”

Wat is nu zo’n typisch gezond voedingspatroon?

“Het Mediterrane voedingspatroon – dat op de UNESCO lijst van ‘immaterieel cultureel erfgoed’ staat – is heel gezond. De basis van dat dieet is koudgeperste olijfolie. Verder bestaat het grotendeels uit groenten, fruit, noten, peulvruchten, volle granen, magere zuivelproducten, gevogelte en (vette) vis. En een matig alcoholgebruik. Het patroon bestaat alleen maar uit authentieke originele producten, géén bewerkte producten. Rood vlees en suiker worden ook weinig of niet gegeten.

Ik heb in Griekenland gezien dat mensen met dit voedingspatroon op oudere leeftijd nog heel gezond zijn. Maar het ligt ook aan hun levensstijl; ze zijn veel meer in beweging, rusten veel meer en ze hebben minder stress. Bijna niemand heeft een weegschaal, maar ze eten veel minder calorieën op een dag dan wordt aangeraden. Ze eten hun buik voor tachtig procent vol. Calorierestrictie noemt men dat. Dat is waar ik ook voor pleit. Dit alles houdt de mensen daar uitermate gezond.

En dan wil ik nog toevoegen: eet gekleurd. Hoe meer kleuren er op je bord liggen, hoe meer verschillende voedingstoffen je binnenkrijgt. En dan bedoel ik geen dingen met ‘aardbei-smaak’ want daar zit natuurlijk geen enkele aardbei in. Vergeet ook niet om elke week 150 gram vette vis te eten. In België zeggen we: hoe vettiger hoe prettiger.”

Over vet gesproken, we zien de laatste jaren steeds meer mensen met overgewicht. Waardoor wordt dat veroorzaakt?

“De gewichtstoename in westerse landen is de laatste jaren ongekend. In België heeft zestien procent van de bevolking obesitas, in Nederland is dat veertien procent. In de Verenigde Staten heeft 35 procent van de volwassenen obesitas. Het gemiddelde BMI (Body Mass Index) stijgt continue. Wat betreft gewicht en eten gaat onze maatschappij totaal de verkeerde kant op.”

“Glucosestroop is geen slang, maar een anaconda wurgslang”

“Dat heeft verschillende redenen. De hoofdreden is het grootste probleem van de voeding van vandaag de dag: toegevoegde suikers. De ellende van toegevoegde suikers is begonnen na de Tweede Wereldoorlog, toen werd van de overschotten mais in de Verenigde Staten ‘high fructose corn syrops’ gemaakt. Deze glucosestroop werd overal aan toegevoegd ter vervanging van verzadigd vet, waarvan we toen dachten dat het de oorzaak was van gewichtstoename. Maar het hielp niks: mensen werden nog dikker. Dé grote dikmaker, de hoofdschuldige in dit hele debat, is toegevoegde suiker. Glucosestroop is geen slang, maar een anaconda wurgslang. Als je bewerkte rommel eet krijg je daar veel te veel van binnen. Dat leidt tot hart- en vaatziekten, leververvetting, kanker en allerlei andere aandoeningen.

“We zijn naar een maatschappij geëvolueerd waar de verbinding met de Aarde en de natuur helemaal zoek is”

We zijn naar een maatschappij geëvolueerd waar de verbinding met de Aarde en de natuur helemaal zoek is. We moeten terug naar onbewerkte, authentieke voeding. ‘Eat real food’, zoals een Amerikaanse collega van mij ooit zei.”

Hoe kunnen we ervoor zorgen dat we weer gezond worden?

“We moeten ervoor zorgen dat ons lichaamsgewicht een gezonde waarde heeft. Ons BMI moet tussen de twintig en vijfentwintig zijn. Met andere woorden: we moeten beginnen gewicht te verliezen.

Mijn advies om dat te doen is: beperk koolhydraten tot dertig procent, eet zaken die eigen zijn aan het Mediterrane voedingspatroon en als je het wilt versnellen: intermittent fasting. Ik ben zelf voorstander van het tien-veertien patroon, dat is goed vol te houden.

Als mensen deze drie dingen gaan doen, vallen ze op een gezonde manier af. Je buikje gaat weg, je wordt gezond en fit en heel belangrijk: je creëert een patroon waar je in de lengte der dagen profijt van gaat hebben. Dit voedingspatroon past ook perfect bij respect voor de natuur.”

U heeft in korte tijd drie boeken geschreven. Heeft u daarmee een bepaald doel voor ogen?

“Er zijn zoveel verhalen in voedselland, en heel veel ervan is niet waar. Tegen al dat soort dingen moeten wij wetenschappers opboksen. Dat is een van de redenen dat ik die boeken schrijf. Een andere reden staat in mijn boek, en is: het ga jullie allen heel goed. Dat hoop ik voor mijn medemens. Als bio-wetenschapper die voeding heeft gestudeerd kan ik weg uit die ivoren toren en de kennis die gepubliceerd wordt over voeding op een begrijpelijke manier vertalen zodat iedereen het kan lezen. De primaire opdracht in het leven is om anderen te helpen. De ene verzorgt katten, de ander werkt in een zorgcentrum, en ik schrijf boeken.”

Meer weten over voeding en gezondheid? Het boek ‘Feiten en fabels over voeding en gezondheid‘ vind je op YouBeDo.

Iedere week tips en artikelen vol blikverruimende kennis in je mailbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en ontvang gratis ons nieuwste e-magazine. Inspiratie gegarandeerd!