Zo wordt school een plek waar we kinderen hun leervrijheid teruggeven

Kinderen hebben de gave om in volle verbinding met zichzelf, anderen en de natuur te leven. Stel je voor dat ons onderwijssysteem dit niet zou onderdrukken, maar volledig de ruimte zou geven? In deze gastblog deelt onderwijspionier en NOWSCHOOL-oprichter Juliëtte Schraauwers haar visie op wat onderwijs allemaal zou kúnnen zijn. Een cruciaal onderwerp, want: “Hoe we leren bepaalt hoe we leven.”

Weet je nog dat je als kind de tijd volledig uit het oog kon verliezen? Dat je buiten gewoon wat aanmodderde, hutten bouwde met wat je kon vinden, je knie kapot schaafde op de stoep en je later verwonderde over het korstje dat daar als vanzelf leek te ontstaan. Dat je schaterlachte om je zelfbedachte grap, met je blote voeten stampte in het gras, of juist met je laarzen aan in een plas. Dat je eindeloos kon staren naar wolken die voorbijtrokken en zomaar nieuwe vriendjes maakte.

We worden allemaal geboren met een speel-instinct om de wereld om ons heen te ontdekken. Eerst kruipend, dan lopend. Letterlijk door vallen en opstaan. Als kind zijn we ons nog niet bewust dat we door dingen te proberen zonder doel, soms ‘falen’. We maken fouten die we moesten maken om daardoor juist de dingen te leren die ons vooruit hielpen. Zonder spelen en falen zouden we nooit hebben leren spreken of lopen. Een bijzondere reis die we allemaal doormaken. “Wat een wijsheid”, zou een wijs mens zeggen, “dat kinderen over een diepe bron beschikken die ze ieder dag uitnodigt om de mooiste dingen te leren door te spelen. Dat gevoel van vrijheid zit in ieder van ons.”

“Door kinderen hun speelvrijheid af te nemen verarmen we de maatschappij als geheel”

Waar raken we die diepe verbinding kwijt?

Jonge kinderen zijn diep verbonden met de natuur. Ze hebben de aangeboren intelligentie om de wereld om zich heen te ontdekken door ‘spel’. Deze connectie is zo ontzettend waardevol, daar zullen we het allemaal over eens zijn. Toch nemen we onze kinderen onbewust hun speelvrijheid af. En dat begint op school.

Het huidige onderwijssysteem disconnect kinderen van zichzelf, de ander en de Aarde. Misschien niet bewust, maar het begint in onze huidige maatschappij steeds zichtbaarder te worden: kinderen die steeds jonger kampen met burn-out klachten of door depressies gaan lijkt het nieuwe normaal. Problemen die voortkomen uit onze eigen trauma’s zien we terug in de wereld om ons heen en zijn een spiegel van wat erin onszelf gebeurt. Door kinderen hun speelvrijheid af te nemen verarmen we de maatschappij als geheel. De volledige focus ligt op alle externe ontwikkeling, waardoor we al snel niet meer weten wie we zijn, waar we voor staan en wat we eigenlijk belangrijk vinden. Het is een reflectie van de conditionering die we generatie op generatie doorgeven vanuit angst voor oorlog, hongersnood, armoede, want ‘onze’ kinderen moeten het beter hebben dan wij. Toch?

“Onderwijs mag een plek worden waar we de ecologische, sociale en economische balans vinden”

Hierdoor is ons onderwijssysteem nauwelijks veranderd sinds de industriële revolutie en nog altijd gericht op enkel en alleen economische ‘winst’ ten koste van onszelf en de Aarde. Want door onze continue honger naar groei gebruikt de gemiddelde volwassen Nederlander op dit moment drie planeten, en dit cijfer gaat de komende jaren alleen maar oplopen als we ons onderwijssysteem niet fundamenteel veranderen. Denk je eens in wat voor enorme last we kinderen meegeven waar zij mee moeten dealen in de toekomst. We leren kinderen om buiten de draagkracht van zichzelf en de Aarde te leven. Dat doen we niet bewust, want we geven slechts door wat we zelf geleerd hebben. Wij als volwassenen hebben de verantwoordelijkheid dit patroon van verarming te doorbreken.

Bouwen aan een nieuw ecosysteem

Hoe we leren bepaalt hoe we leven. We voelen het en weten het diep vanbinnen. Het onderwijs is allesbepalend voor de toekomstige generaties. Samen hebben we de verantwoordelijkheid om dit paradigma te verschuiven. Niet door te vechten tegen het oude systeem, maar door samen een nieuw ecosysteem te bouwen dat het oude overbodig maakt. Omarmen wat het ons heeft gebracht, erkennen waar we te ver zijn gegaan en de handen ineenslaan om samen een nieuw onderwijsverhaal te creëren voor de volgende zeven generaties.

Foto door: Angela de Vlaming

Dus, laten we met elkaar een nieuw verhaal vertellen: Education is the seed of change. Onderwijs als de plek waar we kinderen hun leervrijheid teruggeven, zodat ze hun aangeboren nieuwsgierigheid om te leren kunnen voeden met de dingen die op hun pad komen. Waar kinderen met de juiste hoeveelheid water, liefde, zonlicht en een gezonde voedingsbodem uitgroeien tot florerende mensen. Een plek waar ze hun innerlijke tuin leren kennen om vervolgens de kennis en wijsheid te manifesteren in de externe wereld. En waar kinderen tot bloei komen als holistische denkers en doeners.

Een nieuwe visie op onderwijs

Onderwijs mag een plek worden waar we de ecologische, sociale en economische balans vinden. Waar we het verleden, heden en de toekomst samen laten smelten met nieuwe ideeën en oude wijsheid. Onderwijs dat niet meer bijdraagt aan het Bruto Nederlands Product, maar volledig in het teken staat van Bruto Nederlands Geluk. Niet meer door te meten op toetsen, maar kinderen aanmoedigen hun intrinsieke motivatie te volgen.

Onderwijs als de plek waar je jouw soul-purpose mag (her)ontdekken. Niet op een eilandje, maar midden in de maatschappij. Niet door de antwoorden voor te schotelen, maar kinderen het antwoord zelf te laten ontdekken. Geen vastomlijnd curriculum, maar een levend curriculum dat net zoals de natuur continu onderhevig is aan verandering. Onderwijs zou een plek mogen zijn die kinderen niet voorbereid op de ‘echte wereld’, maar vanaf het begin laat deelnemen aan de echte wereld. Doe je mee?

Juliëtte Schraauwers is Visionair, Verbinder & Vrijheidsmiljonair en zet zich met haar hele ziel in voor een regeneratieve wereld. Als ondernemer van de duurzame basisschool NOWSCHOOL, Branding agency THE NOW & de Online Masterclass Vrijheidsmiljonair wil ze bijdragen aan duurzame verandering. Ze is tevens ambassadeur van MaatschapWij.

Zelf aan de slag met speelvrijheid? Doe het spel PLAYNOW van NOWSCHOOL. En vergeet je niet in te schrijven voor onze nieuwsbrief, dan mis je geen enkel verhaal over onderwijsvernieuwing en krijg je ons laatste e-magazine cadeau.

Headerbeeld door: Angela de Vlaming