Bij Slimme Streken vinden thuiszitters de balans tussen meedoen en geluk terug

Bij thuiszitters denken de meesten aan leerplichtige jongeren die niet naar school gaan. Maar van jongvolwassenen met autisme tot ouderen met een depressie: Taru Anne van den Born is er voor iedereen die thuis zit en dat niet meer wil. Met zijn smederij, bordspellenwinkel en zorgbedrijf maakt hij Nederland elke dag een stukje inclusiever.

Een thuiszitter, Taru Anne had er naar eigen zeggen zelf eentje kunnen zijn. Op z’n 34ste krijgt de sociale ondernemer een ADHD-indicatie, als verklaring voor zijn verlammende angsten. Onterecht, blijkt jaren later, wanneer hij erachter komt dat hij geen ADHD heeft, maar hoogbegaafd is. “Als je hoogbegaafd bent en je geeft jezelf onvoldoende uitdaging, raak je onderprikkeld. Dat zorgt simpel gezegd voor dezelfde reactie als overprikkeling: je zenuwsysteem raakt in paniek, waardoor je veel angst ervaart en nooit het gevoel hebt ergens écht bij te horen. Inmiddels ben ik daar gelukkig vanaf.”

Slimme Streken

Om anderen die onvoldoende aansluiting kunnen vinden in het onderwijs of op de arbeidsmarkt te helpen, richt Taru Anne in 2018 drie sociale ondernemingen op. Allemaal zijn ze onderdeel van moederbedrijf Slimme Streken én allemaal hebben ze een net wat andere focus. “Waar het arbeidsvermogen centraal staat binnen de smederij, richt de spelletjeswinkel zich meer op het sociale aspect”, vertelt Taru Anne. “Bij het zorgbedrijf kunnen mensen met individuele uitdagingen als een depressie terecht. Om zo iedereen precies te kunnen bieden wat diegene nodig heeft.”

“We focussen ons niet alleen op thuiszitters, maar ook op mensen die het risico lopen om thuiszitter te worden. Voorkomen is immers beter dan genezen.”

Bij Slimme Streken geloven ze in de kracht van een unieke aanpak. “We proberen iedere deelnemer maatwerk te bieden en pakken dingen daarom net wat anders aan”, legt Taru Anne uit. “Onze locaties zijn geen losse eilandjes, maar een verbonden geheel. Daarnaast werken we geregeld samen met partners. We hebben bijvoorbeeld een tijdje een producer gehad die training gaf aan een thuiszitter die fenomenaal goed kon rappen.”

Balans tussen meedoen en geluk

Ervoor zorgen dat thuiszitters op zo’n manier meedoen dat ze gelukkiger worden, dat is Taru Anne’s doel. Iets waar we in de huidige prestatiesamenleving vol burn-outs nog wat van kunnen leren. “Bovenaan de participatieladder staat het hebben van een baan, volledig meedoen en daar zingeving uit halen. En onderaan de participatieladder heb je in een isolement thuis zitten”, aldus Taru Anne. “Tegelijkertijd heb je een geluks-as. Wij zeggen: zodra mensen ongelukkiger worden als ze een stap omhoog op de participatieladder zetten, dan heeft iemand z’n traject volbracht. Dus iemand is bij ons ‘klaar’ als er geen groei meer nodig is om het geluk mee te trekken. Want die balans moet gevonden worden.”

Aantonen dat het anders kan

Op dit moment helpt Slimme Streken 25 verschillende ‘casussen’: individuen, duo’s of gezinnen. Over zes jaar hoopt Taru Anne dat dit er 225 zijn. “Meer cliënten betekent niet alleen dat je meer mensen kunt helpen, maar ook dat je kunt aantonen dat wat je doet werkt. Zodra we iets hebben neergezet dat geloofwaardig is, hoeven we zelf niet langer te groeien. Dan richten we onze pijlen op hoe we andere organisaties kunnen helpen om het ook anders aan te pakken.”

IGNITE Award

In 2020 won Slimme Streken de tweede prijs van de IGNITE Award, goed voor een intensief trainingstraject en een beloning van 50.000 euro. “We deden mee aan IGNITE om ons bedrijfsplan bij te schaven en enorm veel kennis en ervaring op te doen. Dat we nu ook nog een prijs gewonnen hebben, betekent voor ons een stukje erkenning. Er is blijkbaar draagkracht in de maatschappij voor wat we doen.”

Geleidelijke transitie

Als Taru Anne naar de arbeidsmarkt van de toekomst kijkt, ziet hij een samenleving waarin niet geld, maar de mate van zingeving die je voor jezelf én de maatschappij creëert centraal staat. Om hier te komen hebben we echter geduld nodig. “Natuurlijk zou ik het liefste zeggen: ‘We gooien het systeem vandaag nog om.’ Maar zo werkt het helaas niet. Een imperfect systeem vol weeffouten kun je alleen maar stapje voor stapje veranderen. Dat zie je ook bij cliënten. Als iemand drie jaar depressief is geweest, duurt het zes jaar om dat écht op te lossen. En zelfs dan blijft er altijd een litteken zichtbaar.”

“We moeten accepteren dat menselijke systemen imperfect zijn. Maar dat betekent niet dat we ons daarbij moeten neerleggen.”

Om deze reden heeft Taru Anne zichzelf een tastbaar doch ambitieus doel gesteld. “Als ik met Slimme Streken een ankerpunt voor het systeem kan creëren zodat het niet verder afzakt, maar die beweging omhoog blijft volgen, dan is mijn missie geslaagd.”

Meer weten over Taru Anne’s drijfveren? Bekijk zijn videoportret:

Dit verhaal kwam tot stand in opdracht van IGNITE Award. Op 28 oktober kun je de finale van de IGNITE Award 2021 via de livestream volgen. Of bekijk hier de IGNITE hall of fame voor meer inspiratie!

Video door: Jeppe van Pruissen & Nadine Maarhuis