Vervreemding is de norm, kijk in de spiegel van de samenleving en de stilte van 70.000 kinderen: dít waren de beste verhalen van 2025
Om ook in het nieuwe jaar met veel energie en kracht door te gaan om een nieuwe samenleving vorm te geven die we met een gerust hart kunnen doorgeven aan volgende generaties, is het soms hard nodig stil te staan bij al die diegenen die dit in de praktijk al doen. Het inspireert, geeft kracht, biedt doorzettingsvermogen en laat zien dat we met velen zijn. Traditioneel biedt MaatschapWij aan het eind van het jaar een overzicht van de verhalen die door jullie het meest zijn gelezen, gedeeld en becommentarieerd. (Her)lees deze 25 verhalen die stuk voor stuk laten zien dat het anders kan en dat we dit samen kunnen waarmaken.
#1 Vervreemding is de norm
“Ooit studeerden we geneeskunde, nu is het medicijnen: protocollen volgen, pillen uitschrijven, symptomen dempen”, aldus Sophie de Jong, mede-oprichter The Farming Chefs. “Ooit aten we vers uit de tuin, tegenwoordig eten we voedsel-achtige substanties uit pakjes en noemen we het gemak. Vroeger zochten we voeding; nu zijn we verslaafd aan het gevoel van voldoening.” Toch is het tij te keren. “De weg terug zit niet in nostalgie, maar in herinnering. In het herwinnen van wat altijd van ons was.”
Teun Toebes in De idealenpodcast: kijk in de spiegel van de samenleving
In deze aflevering van De Idealenpodcast praat Jasper de Weerd met schrijver, documentairemaker en zorgvernieuwer Teun Toebes over wat er fundamenteel misgaat in hoe wij omgaan met dementie. Maar eigenlijk gaat dit gesprek over veel meer. Over menselijkheid, over het belang van relaties, en over de vraag: wat voor samenleving willen we zijn?
#3 De stilte van 70.000 kinderen: de schreeuw om verandering in het onderwijssysteem
Stel je voor dat je kind dagelijks naar een plek moet waar het zich gevangen voelt. De muren komen op hen af, de regels zijn onbegrijpelijk en niemand lijkt te luisteren. Dit is de harde realiteit voor duizenden kinderen in Nederland die vastlopen in het schoolsysteem en uiteindelijk thuis komen te zitten. “Thuiszitters zijn de kanaries in de kolenmijn van ons onderwijs. Hun uitval is een alarmsignaal voor een systeem dat niet langer functioneert”, aldus Childhood Changemaker Juliëtte Schraauwers.
#4 Oneliners over voeding: gebruik liever je boerenverstand
‘Elke dag een glas melk tegen darmkanker.’ Het is een zin uit recent onderzoek waar de MMV (Natuurlijk tegen kanker) op reageerde met: “Hoezo, dikke darmkanker voorkomen met melk? Een curieus advies.” En zo zijn er meer oneliners over gezondheid die reacties oproepen. In deze blog ontrafelt Rineke Dijkinga een aantal oneliners. “De wetenschap kan hooguit bevestigen dat wat de mens altijd al gegeten heeft het beste voor hem is.”
#5 Waarom parfums de pesticiden van de cosmetische wereld zijn
Veel mensen associëren parfums met luxe of met mooi en aantrekkelijk zijn en natuurlijk met lekker ruiken. Margot Faber was zelf ook ooit een parfum fanaat. “Als tiener bracht ik menig bezoek aan de parfumerie, waarvan ik niet alleen van die kleine glazen parfum testertjes verzamelde maar waar ik ook de nodige make-up, parfumflesjes en nagellak kocht. En wat kan er toch in vredesnaam mis zijn met een lekker geurtje, toch?” Nou, eigenlijk heel veel.
#6 Waarom jouw adem niet van jou is
Michael van Loenen zit in de trein naar Leiden en kijkt naar de mensen om hem heen. Een vrouw met een hoofddoek scrolt door haar telefoon. Een man in pak staart naar buiten, zijn vingers trommelen ongeduldig op zijn laptop. Een jongeman met een koptelefoon glimlacht continu, blijkbaar heeft hij een goede podcast te pakken. En dan gebeurt er iets heel bijzonders.
#7 Omarm ook je donkere kant
“We zijn wonderlijke wezens, de enige soort op aarde die zichzelf pas goed genoeg vindt als de helft van onszelf niet meer bestaat. Pas als ik incompleet ben, ben ik compleet!”, aldus Joris Vincken, muzikant, coach en schrijver in zijn boek Heel. “Zonder je donkere kant te accepteren, leef je nooit heel en vrij.”
#8 Anders kijken naar onbegrepen lichamelijke klachten, de serie
Miljoenen mensen kampen met lichamelijke klachten waarvoor geen oorzaak wordt gevonden. Dergelijke klachten vragen veel van patiënten, (zorg)professionals en financiers. De stichting Emovere kijkt anders naar onbegrepen lichamelijke klachten. En vaak met een verrassend positief resultaat. Lees alle verhalen.
#9 Op zoek naar Ubuntu
Minimaal één keer per jaar reist wildernisgids Alan McSmith naar Nederland om lezingen over leiderschap te geven. Het valt Alan op dat veel Nederlanders verwijzen naar Ubuntu. “Ik was verbaasd hoe zo’n diepgewortelde Afrikaanse wijsheid zo bekend is geworden in het Europese bedrijfsleven.” Voor MaatschapWij geeft hij als Zuid-Afrikaan zijn diepste inzichten in Ubuntu. Hoe leerzaam!
#10 Sociale Sportschool: bootcamp voor jong en oud
“Je leert elkaar beter kennen en je durft ook weer meer. Wat ze ook doen, we proberen mee te doen en dat geeft je een fantastisch gevoel”, aldus Alie van Klé, bewoonster van De Drie Ringen in Leidsche Rijn, onderdeel van AxionContinu, een organisatie voor wonen, zorg en revalidatie. Filmvideomaker Rijk-Willem Schmelter maakte een KortDoc over de Sociale Sportschool, een initiatief waar rolstoelen, rollators en looprekken als fitnessapparaten worden gebruikt.
#11 Grond voorgoed uit het economisch systeem
Op Tweede Pinksterdag pakte Henry Mentink een briefje van 100 euro, knielde neer op de vruchtbare aarde van Tuinderij De Veldhof en begroef het geld. “Laten we nog één keer geld in de grond stoppen en dan de grond voorgoed uit het economisch systeem halen. Zodat die vrij en beschikbaar blijft voor de gemeenschap.” Dit symbolische gebaar vormde de officiële lancering van de crowdfunding om deze grond definitief veilig te stellen voor de toekomst. Lees het bijzondere verhaal van Valérie van Dijck.
#12 De Verbindingskamer: een stille revolutie in Rotterdamse wijken
Acht jaar geleden ging Marianne de Koning voor het eerst de straat op in een ‘vergeten’ Rotterdamse wijk. Haar doel: contact leggen. Het regende pijpenstelen, maar de bewoners bleven staan, én praten. Vandaag leidt ze met haar team van zestien zzp’ers De Verbindingskamer: een beweging zonder kantoor, maar met impact in 28 wijken. “Het begon met luisteren. Echt luisteren.”
#13 Het Commonistisch Manifest
“Laten wij kleine, gewone, werkende mensen – het radicale midden – de krachten bundelen en met alle beschikbare politieke middelen strijden voor een nieuw systeem waarin de belangen van burgers en niet die van bedrijven centraal staan. Laten we onszelf en elkaar bevrijden. Dat is heel goed mogelijk. En daar is geen gewelddadige revolutie voor nodig”, aldus Kees Klomp in ‘Het Commonistisch Manifest’, het sluitstuk van zijn nieuwe boek ‘Ecoliberalisme’.
#14 Op zoek naar de waarde van leegte in een volle wereld
Mirjam Evers, auteur van De Japanse wijsheid van Ma, gaat in op het eeuwenoude Japanse begrip Ma, de ruimte tussen twee momenten. “Een leven zonder leegte is als een tekst zonder spaties, een muziekstuk zonder rustmomenten, ademhaling zonde pauze. Zo kan ook een leven zonder tussenruimte voelen: als een voortdurende gejaagdheid. Alsof je leven zelf buiten adem is.” Een belangrijke boodschap in deze tijd.
#15 Kansrijk Feijenoord (1): een nieuw verhaal, goed voor ons allemaal
Zelforganiserend bouwt Vanessa Umboh samen met de kracht van de wijk, instanties en professionals aan structurele oplossingen voor armoede. Aan een duurzame aanpak waarin vertrouwen, samenwerking en bestaanszekerheid – maar vooral de mens en haar behoeften – centraal staan. Bottom-up! Voor MaatschapWij schrijft zij over de noodzaak van systemische verandering vanuit menselijkheid en de wens om generatiearmoede te doorbreken.
#16 Een lonkend toekomstperspectief voor iedereen
“Een groot deel van de mensheid hangt letterlijk aan de geldkraan van materie, bezit, de hypotheek en consumptie. ‘We eten en drinken onze frustraties weg of verdoven onszelf met een verslaving. Het is onontkoombaar dat deze vicieuze cirkel in de komende jaren dramatisch doorbroken gaat worden”, aldus Kees van der Stel. “De beweging van een ik- naar een wij-wereld zal komen van initiatieven in de onderstroom.”
#17 Speel!
Wat zal de toekomst nodig hebben? Creatieve denkers of werkslaven? Met de grote uitdagingen die op ons af komen, zou je toch denken dat we er verstandig aan doen om de volgende generatie te onderwijzen in veerkracht en innovativiteit? Maar helaas zitten veel kinderen vast in een hopeloos verouderd schoolsysteem. Dat moet anders betoogt kunstenaar Marleen Dijkdrent. “Speelse ontwikkeling is misschien het beste dat een kind kan overkomen.”
#17 Groene zorg is het nieuwe normaal
De Groene Zorg Alliantie is een prachtig voorbeeld van wat er kan gebeuren als je gelooft in een gezonde wereld en gewoon begint met de veranderingen die nodig zijn. In vier jaar tijd groeide deze netwerkbeweging uit tot een groene golf die niet meer is te stoppen. Evelyn Brakema – huisarts en onderzoeker – plaveit samen met tienduizenden zorgprofessionals de weg naar het nieuwe normaal. “Al besef ik dat we nog een lange adem nodig hebben voor deze marathon.”
#18 Zin in de samenleving: Repair Café de Bieb
In de serie Zin in de Samenleving belicht MaatschapWij nieuwe plekken van betekenis, verzet en perspectief. Doeners en denkers laten zien dat we een samenleving kunnen maken die zin heeft. In deze aflevering staat Repair Café de Bieb, Bibliotheek Neude, in Utrecht, centraal. “Je moet erbij blijven om te helpen en mee te denken. Je kijkt echt anders naar je koffieapparaat als je het zelf hebt gerepareerd.”
#19 Zeilend de wereld rond op zoek naar duurzame oplossingen
Floris van Hees en Ivar Smits zeilden acht jaar rond de wereld als Sailors for Sustainability. In zo’n veertig landen bezochten ze talloze duurzame pioniers die een ecologisch houdbare en sociaal rechtvaardige samenleving dichterbij brengen. Met hun zeilavonturen, duurzame oplossingen en persoonlijke transformatie inspireren ze tot duurzame gedragsverandering. “De contouren van een ecologisch houdbare en sociaal rechtvaardige samenleving worden steeds beter zichtbaar.”
#20 Miracle Project, deel IV: Natuurbranden zijn allesbehalve natuurlijk—dit is wat we kunnen doen om ze te stoppen
Eind 2024 vertrok MaatschapWij-auteur Raymundo Resink naar Portugal om een droom te realiseren: een land- en mens-regeneratieproject. In deze vierde video-update ontrafelt hij drie hardnekkige mythes rondom natuurbranden en maakt hij duidelijk hoe gevaarlijk het is om natuurbranden te normaliseren. Natuurbranden zijn namelijk allesbehalve natuurlijk. Neem even de tijd voor deze korte documentaire en verneem de zeven oplossingen die wél werken.
#21 De Bron in al haar facetten
Verhalen over de Bron/het AL/God/ zijn van alle tijden. Ze gaan over de zoektocht van mensen naar het mysterie dat leven heet als we ‘leven’ op een dieper niveau onderzoeken. Geven er woorden aan en betekenissen. Zo zijn er verschillende invalshoeken ontstaan, wegen van wijsheid. Op deze verkenning neemt Lenie van Schie ons mee naar de vele facetten die we in de bron kunnen ontdekken.
#22 Waar besteed je je energie aan?
Dagelijks hebben we een bepaalde dosis energie te besteden, een soort energiepotje, aldus spreker, podcast-maker en schrijver Judith Webber. “Niet iedereen heeft evenveel energie in dat potje zitten als de dag begint en ook verschilt het hoe snel iemands energiepotje leeg is. Dat zijn zaken die iedereen voor zichzelf te ontdekken heeft, wil je bewuste keuzes kunnen maken in hoe je je energie besteedt.” Praktische tips voor voedende energie.
#23 Merijn Tinga: lessen over stilstand en koers houden
Merijn Tinga, ook bekend als de Plastic Soup Surfer, surfte 1.800 kilometer om één minister te spreken. In deze column voor MaatschapWij vertelt hij wat hij heeft geleerd over stilstand en koers houden. “Een duurzame toekomst vraagt hetzelfde als een verre oversteek op zee: vastberadenheid, een heldere blik en het vermogen om afleiding te negeren.”
#24 Opvang asielzoekers: een alternatieve benadering
“Zoek de mensen op die willen helpen en ga in gesprek met de nieuwe Nederlanders zelf”, aldus Engbert Beuker. Recent vond er een bijeenkomst plaats over de opvang van asielzoekers in een nieuw te vestigen centrum in Bedum. Ook hier waren de reacties van de aanwezigen niet bepaald positief. “Begrijpelijk: verandering in je eigen omgeving kan immers uitdagend zijn.” Engbert pleit daarom voor een andere manier om dit aan te pakken. Een manier die wél werkt.
#25 Betekenisvolle boeken 2025
De Betekenis Boeken Club, een initiatief van Ron van Es, gaat voorbij aan actualiteiten en hypes, maar belicht boeken met kwaliteit en inhoudelijke kracht. Door aandacht te besteden aan boeken die ertoe doen, ontstaat een mooie bibliotheek van betekenisvolle boeken waar geïnteresseerden eindeloos uit kunnen putten. Iedere maand brengt MaatschapWij vier boeken onder de aandacht die de afgelopen maand zijn toegevoegd aan deze snel groeiende betekenisbibliotheek.
Headerbeeld: Nong via Unsplash
Klaar voor een gezond en verbonden 2026? Schrijf je in voor onze wekelijkse nieuwsbrief. En volg ons op Facebook, LinkedIn en Instagram, dan mis je niks!
