Te veel mensen die ons eten verbouwen gaan met honger naar bed. Fairfood doet er wat aan

Van Ethiopische koffieboeren tot Vietnamese garnalenpellers en Marokkaanse tomatenplukkers: meer dan de helft van het voedsel dat wij dagelijks consumeren, wordt verbouwd door mensen die in armoede leven. Directeur Sander de Jong vertelt hoe ze zich bij Fairfood al twintig jaar inzetten voor deze boeren en voedselarbeiders.

“Armoede zit diep vervlochten in ons voedselsysteem”, begint Sander. “We houden de prijs van ons voedsel zo laag mogelijk en hiervoor betaalt de boer de prijs.” Zo leeft ruim vijftig procent van de boeren in Vietnam onder de armoedegrens. En in Bolivia is dat maar liefst 83 procent. Bovendien brengt armoede andere problemen met zich mee, zoals extreme uitbuiting, onveilige werkomstandigheden en kinderarbeid.

Wat is er aan de hand in voedselland?

Deels wordt dit veroorzaakt doordat ons eten door heel wat handen gaat voordat het in onze supermarkt ligt. Zo zitten er tussen jouw kopje koffie en de koffieboer soms wel vijftien verschillende ketenpartners. “Zij willen allemaal een percentage van de marge,” vertelt Sander. “Van de twee euro vijftig die jij in het café voor je kopje koffie betaalt, gaat één procent naar de boer. Dat is 2,5 cent. Daar kan een koffieboer niet van rondkomen.”

“Al eeuwenlang houden we de prijs van ons voedsel zo laag mogelijk. En hiervoor betaalt de boer de prijs.”

Daarnaast zijn de boeren en voedselarbeiders vaak niet zichtbaar in de voedselketen. “Als we al niet weten wie ons eten verbouwt, hoe kunnen we er dan voor zorgen dat dit in goede omstandigheden gebeurt?”, legt Sander uit. “Pas als de keten transparant en ons eten traceerbaar is, kunnen we uitzoeken of er misstanden plaatsvinden en of boeren en voedselarbeiders een leefbaar inkomen krijgen. Dan kunnen we dit probleem ook écht aanpakken.”

Ketentransparantie

Met onder meer de blockchaintechnologie brengt Fairfood daarom voedselketens in kaart én verbinden ze boeren en voedselarbeiders met andere spelers, zoals agri-foodbedrijven. Zo brachten ze samen met Verstegen Spices & Sauces de reis van een lading nootmuskaat van de boom in Indonesië tot de supermarkt in Nederland in beeld. Sander: “Door blockchain kunnen boeren zelf verifiëren of de afgesproken prijs betaald is. Ook wordt de rol van andere spelers in de keten vastgelegd en leren consumenten over de herkomst van hun nootmuskaat.”

“Blockchaintechnologie geeft inzicht in de human fingerprint: waar komt jouw eten vandaan?”

Dit maakt ook inzichtelijk hoe het geld in een keten verdeeld wordt. En dat flinke percentages vaak in de zakken van grote bedrijven terechtkomen. Sander: “In veel ketens zitten speculanten die wachten op een goede prijs en het product dan weer doorverkopen. In een gezond voedselsysteem zijn de ketens korter en directer en voegt iedere speler waarde toe. Je ziet al veel mooie voorbeelden van hoe dit kan, bijvoorbeeld in de hoek van specialty coffee. Denk aan Trabocca en Moyee Coffee.”

Op weg naar een duurzaam, inclusief voedselsysteem

Transparantie is het startpunt voor eerlijke en inclusieve voedselketens, aldus Sander. “Boeren krijgen zo de kans als gelijkwaardige ketenpartner mee te draaien. Agri-foodbedrijven kunnen effectiever problemen oplossen en leefbare inkomens realiseren. En als consument weet je of je onderdeel bent van het probleem of de oplossing.” Fairfood werkt dan ook samen met alle spelers in een keten.

“Zou het niet prachtig zijn: een toekomst waarin iedereen de vruchten plukt van duurzame voedselproductie?”

Een eerlijk, leefbaar inkomen verbetert uiteindelijk niet alleen de positie van boeren en voedselarbeiders. Het is volgens Sander ook het begin van duurzame voedselketens. Want pas als boeren en voedselarbeiders voor zichzelf en hun gezin kunnen zorgen, kunnen ze investeren in de wereld van morgen. Daar worden we uiteindelijk allemaal beter van.

Toekomst

“Onze droom is een inclusief voedselsysteem waarin we samenwerken aan een betere wereld voor iederéén,” legt Sander uit. “Dan hoeven we niet meer te kiezen tussen producten waarbij wel of geen rekening is gehouden met mensenrechten, omdat alle producten in goede omstandigheden zijn geproduceerd. Zodat we allemaal met een gerust geweten kunnen eten.”

Meer weten over hoe Sander de Jong zich met Fairfood inzet voor een eerlijk, inclusief voedselsysteem? Bekijk het videoportret:

Video door: Jeppe van Pruissen & Rozemarijn Weyers

Iedere week een flinke dosis positiviteit en blik-verruimende kennis in je mailbox? Schrijf je nu in voor onze nieuwsbrief en ontvang gratis ons nieuwste e-magazine. Inspiratie gegarandeerd!

Disclaimer: De serie Purpose Professionals is geboren uit onze nieuwsgierigheid naar de verhalen over kanteling in de gevestigde orde, de overheid en de grote bedrijven. Daar wringt en schuurt de betekeniseconomie nog vaak. We willen benadrukken dat de verhalen die we in deze serie vertellen op geen elke wijze gesponsord worden of een commercieel doel hebben. We maken deze portretten om anderen -die wellicht in een vergelijkbare positie zitten- te inspireren ook in actie te komen.