Lief bedrijf, wil je het voortbestaan van de wereld alsjeblieft in je missie opnemen? (en deze ook echt uitvoeren)
Werken aan het voortbestaan van de wereld gaat verder dan het brengen van groene producten, duurzaam zijn, voldoen aan de norm of recyclen. “Het gaat het niet meer om jou, oh lief bedrijf,” zegt organisatiecoach Vincent Deinum. In deze gastblog neemt hij het fenomeen ‘de missie’ onder de loep. En vooral: doen bedrijven ook écht wat er in die prachtige mission statements staan?
We worden steeds kritischer, willen 24/7 service en ons meer betrokken voelen bij het werk dat we doen. Schandalen zijn zichtbaarder en bedrijven worden meer aan de tand gevoeld. Nieuwe generaties voelen zich niet verbonden met de traditionele waarden van bedrijfsvoering en CEO’s hebben misschien wel de beste intenties, maar krijgen het niet voor elkaar om hun organisaties echt te kantelen.
De nood voor grotere organisaties groeit om te laten zien welke maatschappelijke waarde ze eigenlijk hebben. Want hoe relevant ben je als je met je product vervolgens de wereld in de uitverkoop zet?
Social enterprise is het antwoord van het bedrijfsleven op deze ontwikkelingen. Steeds meer organisaties buigen zich over de vraag wat hun toegevoegde waarde eigenlijk is. Purpose-driven is inmiddels het codewoord. En de mission-driven organisation werd geboren, wat een enorme creatieve golf aan ‘missie uitingen’ teweeg heeft gebracht.
Missie-gedreven organisaties
Zo gaat Walmart voor een betere kwaliteit van leven door geld te besparen. “We save people money so they can live better.” Een missie met pijnlijke gevolgen voor de medewerkers, want Walmart wordt al lange tijd publiekelijk en politiek bekritiseerd: als één van de grootste werkgevers in de Verenigde Staten hebben ze het grootste aantal medewerkers dat afhankelijk is van medische staatssteun en voedselbanken. Dat feit, een netto waarde van 6,6 miljard dollar en het idee dat Amerikaanse burgers via belasting Walmart-medewerkers financieel steunen, doet je afvragen wie de ‘they’ zijn in de missie van het bedrijf.
Dichter bij huis vinden we het Duitse RWE, ook met een zeer nobele missie: “Our energy for a sustainable life.” Ondertussen zijn ze de grootste vervuiler en uitstoter van CO2 van Europa en komt tachtig procent van de opgewekte energie van RWE uit fossiele brandstoffen. Tot zover de energie voor een duurzaam leven. Met 13,7 miljard euro omzet in 2020 is er kennelijk geen budget over om hun groene missie waar te maken: in maart vorig jaar klopt RWE aan bij de Nederlandse overheid voor 1,4 miljard euro compensatiegeld. De reden? Nederland wil een van de RWE kolencentrales sluiten om te kunnen voldoen aan het Parijs Akkoord.
Slachtoffer van het systeem?
“De markt is nou eenmaal zo,” hoor je deze bedrijven misschien zeggen. Of: “Wij zijn niet verantwoordelijk voor regelgeving, dat ligt bij de overheid” en natuurlijk ook “Consumenten verwachten nou eenmaal dat we leveren.” Deze bedrijven zitten vast in een systeem, een markt en een politieke machtsdynamiek. Zonder winstperspectief en rendement verliezen ze aandeelhouders en investeerders. Ze doen alsof ze purpose-driven zijn, omdat ze anders buiten de boot vallen. Maar ze zijn verre van groen, sociaal of rechtvaardig.
De nul halen, is niet genoeg. Onze tijd vraagt om meer aandacht voor het ecosysteem waarin ook bedrijven zich begeven
Wat ik van bedrijven vraag is misschien oneerlijk. Wat te kritisch wellicht. Want kunnen we überhaupt van ze verwachten dat ze hun – in de bestuurskamer zorgvuldig bedachte en goedbedoelde – missies ooit zullen verzilveren? Dat ze meegaan in de grote kanteling die nodig is? Of zijn zij het deel in ons ecosysteem dat langzaam zal afsterven?
Regeneratieve organisaties
Het is niet alleen maar kommer en kwel. Zoals ik beschreef in mijn eerste blog ben ik op zoek naar de ‘Organisaties van de 23e Eeuw’, die niet alleen de intentie hebben het anders te doen, maar dit ook in praktijk brengen. Regeneratieve organisaties zijn uit op een positieve voetafdruk binnen het ecosysteem waar ze onderdeel van zijn en het creëren van gemeenschappen die (minimaal) zeven generaties hun helende werk kunnen voortzetten.
Ze ondersteunen het leven en werken aan het herstel binnen het ecosysteem. Ze dragen bij aan de mensheid, maatschappij, natuur, cultuur en gemeenschap. Ze stimuleren, financieren, verschonen, steunen, verzorgen, breken en bouwen en ja, produceren ook. Patagonia, Lush, Ben & Jerry’s of Tony’s Chocolonely zijn al goed op weg.
En er zijn er nog meer! In mijn zoektocht struikelde ik over Seventh Generation, een organisatie met een bijzondere missie: “To create a more healthy, sustainable, and equitable world for the generations to come.” Ja, je leest het goed, de toekomstige generaties staan letterlijk in de missie. Seventh Generation maakt plantaardige en ecologische huishoudproducten en is net als de eerder genoemde bekende bedrijven een B Corp.
Het meest bijzondere is dat op hun website meer ruimte is voor berichten over klimaatverandering, activistische projecten, steun aan getroffen gemeenschappen, fossiele brandstoffen en hernieuwbare energie, dan voor de producten van Seventh Generation. Planet and people over profit.
In Nederland vind je ook bedrijven die het anders willen doen. Commonland is letterlijk bezig met herstel van het land en zoekt daarin de balans tussen het belang van de natuur, een gezonde economie en een hoopvolle toekomst voor mens en planeet. De mensen bij Bodemzicht laten zien dat regeneratief boeren mogelijk is en gaan nog verder in de connectie tussen economie, maatschappij en natuur. Zij worden binnenkort een Zoöp: een organisatie met een externe raad die niet-menselijke wezens vertegenwoordigen. Oftewel je hebt de natuur letterlijk als stem in de boardroom.
Practice what you preach
“Het zit in ons dna om aan maatschappelijke opdrachten te werken”, zegt Thomas Wegbrands, senior consultant vastgoed bij Rebel. Rebel werkt aan allerlei maatschappelijke vraagstukken, brengt partijen bij elkaar en zoekt oplossingen in de financiële hoek. Zo hebben ze onder andere een fonds opgezet voor jongeren met schuldproblemen en geholpen met het organiseren van vastgoed voor sekswerkers in Utrecht.
En bij Rebel zijn ze, niet geheel onverwacht, een beetje rebels. Al vanaf de oprichting werd besloten dat het bedrijf zich vooral op maatschappelijke projecten zou richten. De medewerkers hebben zichzelf in autonome teams georganiseerd vanuit hun allergie voor een hiërarchische cultuur. Thomas: “Iedereen mag en kan een idee op tafel leggen. Daarnaast is iedereen mede-eigenaar en aandeelhouder van het bedrijf. We bestaan omdat we niet willen denken op de manier zoals het altijd gaat, maar als ‘rebels’ vragen we ons af: waarom gaat het zo en kan het ook anders?”
Zijn we congruent met onze missie?
Deze vraag stelt Claire Boonstra van Operation Education zichzelf vaak. Deze organisatie streeft naar een transformatie van ons onderwijssysteem en doet dat samen met een breed netwerk van vernieuwers en leiders in het onderwijs. Zo’n verandering vraagt ook een transformatie in onszelf. Hoe we kijken naar de mens, de planeet, het ecosysteem en hoe we leren.
“We willen onze missie niet doorleven, maar vóórleven.” zegt Claire. Zo zie ik haar met een intuïtief kompas in de hand de route checken. En dan heb je gelijk de kern van hoe ze bij Operation Education de missie in praktijk brengen en wat in mijn ogen kwaliteiten zijn van een organisatie van de 23e eeuw:
- ruimte geven aan gevoel en intuïtie bij het in praktijk brengen van de missie en de richting die je kiest als organisatie, niet alleen een winstgedreven strategisch keuzeproces.
- een betekenisgevend proces toelaten, wat we ook wel sensemaking noemen. Om zo open te staan voor wat er om ons heen gebeurt en dit te verkennen, te bespreken, te voelen en te begrijpen vanuit meerdere perspectieven binnen het ecosysteem, in plaats van direct proberen het op te lossen of in te grijpen.
Het begint bij verantwoordelijkheid nemen om als organisatie een maatschappelijke positie in te nemen, een betere wereld in je missie op te nemen en dit daadwerkelijk in praktijk te brengen. Dáár begint het werk voor de generaties nu en die van de toekomst.
Wil je geen enkel verhaal over organisaties van de 23e eeuw missen? Schrijf je in voor onze wekelijkse nieuwsbrief. Inspiratie gegarandeerd! En je ontvangt ook nog eens gratis ons laatste e-magazine.
