Paul Hawken: "We kunnen de klimaatcrisis in één generatie oplossen"

We nemen, boren, vergiftigen, doden en verbranden … onder het mom van economische groei. Regeneratie is de 180-graden shift die we nodig hebben, stelt bestseller auteur Paul Hawken in zijn nieuwe boek. Want: “Regeneratie is meer dan ideologie of altruïsme. Het is een manier om méér leven te creëren in plaats van minder.”

“Ik ben opgegroeid in een gebroken gezin. Daardoor ontdekte ik al jong dat ik me buiten veiliger voelde dan binnen. Die geborgenheid waar ik zo naar verlangde en die ik in de natuur vond, heeft mijn hele leven beïnvloed”, vertelt de Amerikaanse milieuactivist, ondernemer en bestsellerauteur Paul Hawken tijdens ons Zoom-gesprek vanuit zijn kantoor in Californië. Vol verwondering draait hij zijn camera om en laat hij me het bos zien waarop hij uitkijkt: “Wist je dat bomen elkaar tegen gevaar beschermen en hun familie kunnen herkennen? Buiten kun je tien levens doorbrengen en dan heb je nog steeds niet alles ontdekt wat er te ontdekken valt.”

Na tientallen jaren van trouwe ecologische dienst wordt Paul in 2013 wereldwijd bekend met zijn boek ‘Drawdown’, waarin hij samen met wetenschappers de honderd meest effectieve oplossingen voor klimaatverandering op een rij zet. “Mensen houden van lijstjes, daardoor werd het boek al snel een hit. Maar met een gestandaardiseerde lijst gaan we de wereld niet veranderen, simpelweg omdat de uitdagingen in België en Botswana totaal anders zijn”, reflecteert Paul. In zijn laatste boek ‘Regeneration: De klimaatcrisis opgelost in één generatie’ laat hij zien hoe we het leven centraal kunnen stellen in elke actie en beslissing. “We hebben een pragmatisch framewerk nodig dat ons op lokaal niveau helpt met het ‘hoe’. Hoe kunnen we niet minder, maar méér leven creëren? Als we daarin slagen, kunnen we ervoor zorgen dat de totale uitstoot van broeikasgassen in 2030 met 45 tot 50 procent is afgenomen.”

“Als we de Aarde leefbaar willen houden, moeten we minder praten en meer doen”

Van regeneratieve landbouw en agrobosbouw tot zeebebossing, biobased bouwen, het lokaliseren van economieën en technieken om regen te maken: met ‘Regeneration’ – dat onlangs in het Nederlands vertaald is – laat Paul zien hoe we regeneratie in de praktijk kunnen brengen én hoe dat nu al overal gebeurt. Een hoopvol verhaal, zou je zeggen, en toch is dat niet wat hij met het boek beoogt: “Ik wil geen hoop bieden, maar praktische handvatten waarmee mensen aan de slag kunnen. Want als we de Aarde leefbaar willen houden, moeten we minder praten en meer doen.”

“Buiten kun je tien levens doorbrengen en dan heb je nog steeds niet alles ontdekt wat er te ontdekken valt” – Paul Hawken. Foto door: Sven Zacek voor Regeneration

Van afscheiding naar verbinding

“In het westen zitten we vast in een vervreemdend paradigma dat ons verlamt. We zeggen dingen als: ‘We moeten het klimaat bevechten.’ Of: ‘Laten we de klimaatcrisis tackelen.’ Daarmee hebben we ecologische degeneratie buiten onszelf geplaatst en zijn we steeds verder verwijderd geraakt van de Aarde”, ziet Paul. Van inheemse culturen kunnen we leren hoe we weer in verbinding komen. “Zij zeggen niet: ‘Het land behoort mij toe.’ Maar: ‘Ik behoor toe aan het land.’ Het is dan ook geen toeval dat inheemse volkeren op een kwart van het totale landoppervlak zo’n tachtig procent van de wereldwijde biodiversiteit beschermen.”

Regeneratieve landbouw

We kunnen in ieder systeem, in iedere gemeenschap en in iedere familie beginnen met regeneratie. Maar Paul ziet veel potentie in een focus op het voedselsysteem. “Industriële landbouw maakt de bodem kapot, vermoordt bestuivers en vervuilt het water, waardoor we dode zones in de oceaan creëren. En het voedsel zit vol pesticiden en is veelal bewerkt, waardoor we ziek worden. In de Verenigde Staten kost de gezondheidszorg hierdoor vier triljoen per jaar: bijna twintig procent van het totale inkomen. Die gezondheidszorg is eigenlijk ziektezorg, met een hyperfocus op medicijnen die bijwerkingen hebben en waterbronnen vervuilen. Dus het hele systeem hangt aan elkaar van extractie. Maar als je bij het begin begint, en voor regeneratieve landbouw gaat, dan los je alle problemen die daarna komen ook op.”

“Soms denken mensen dat hun keuze geen verschil maakt. Maar wiens keuze maakt dan wel een verschil?”

“Kiezen voor lokaal en regeneratief voedsel is één van de belangrijkste hefbomen die we als individu hebben”, gaat Paul verder. “Het verandert voedselbedrijven, boerderijen, de bodem, biodiversiteit, supermarkten, gezondheid, alles. Soms denken mensen dat hun keuze geen verschil maakt. Maar wiens keuze maakt dan wel een verschil? Iedere verandering begint met één persoon, net zoals dat ieder levend organisme met één cel begint.”

Aan de slag

“Elke dag snijden we een vinger af, we trekken een tand uit en verbranden onze hoofdhuid. We zouden het onszelf niet aandoen, maar dat is precies wat we de Aarde wel aandoen. Terwijl er geen enkele reden is om aan te nemen dat je geen economie kan hebben die én banen creëert én meer leven genereert, in plaats van minder”, vertelt Paul vurig. “Je kunt het leven op Aarde doden, verbranden of in de kiem smoren, maar zodra je daarmee ophoudt, begint de regeneratie. Regenereren is wat de Aarde elke seconde doet. Het is de standaardmodus van leven.”

“Laat je dus vooral niet tegenhouden door de grootte van de uitdagingen, maar ga op zoek naar datgeen wat jou fascineert”, aldus Paul. “Of je daar nu al veel van weet of simpelweg nieuwsgierig bent, dat maakt niet uit. Het belangrijkste wat mensen kunnen doen is … iets doen. Zo inspireer je anderen, omdat je het goede voorbeeld geeft.”

Klaar om aan de slag te gaan met regeneratie? Dit artikel met 101 tips om in actie te komen helpt je verder! En bestel het boek ‘Regeneration: De klimaatcrisis opgelost in één generatie’ via YouBeDo, dan gaat elf procent van het aankoopbedrag naar een goed doel van jouw keuze.

Vergeet je verder niet in te schrijven voor onze nieuwsbrief. Dan mis je niks en krijg je ‘het groenste e-magazine ooit’ cadeau.

Dit artikel hebben we in samenwerking gemaakt met We Are the Regeneration: hét online inspiratieplatform op het gebied van regeneratieve landbouw.

Foto headerbeeld door: Paul Hawken