“Ecologisch leven is geen opoffering, maar een verrijking”

Hoe kunnen we elke dag bijdragen aan een ecologische samenleving? Dat is de vraag waar journalist en voormalig MaatschapWij-hoofdredacteur Nadine Maarhuis zich al jaren mee bezighoudt. Ze interviewde honderden groene changemakers en bundelde haar inzichten in het boek ‘De groene actiegids’, dat vandaag verschijnt bij Uitgeverij De Geus. In dit gastartikel geeft ze een voorproefje.

Toen ik zes jaar oud was, keerde ik mijn spaarpot om. De collectant van het Wereld Natuur Fonds stond voor de deur om de Aarde te redden, en dus deed ik mee. Urenlang kon ik door kinderencyclopedieën over walvissen, dolfijnen en andere dieren bladeren. En de gelukkigste momenten uit mijn jeugd beleefde ik in de branding van de zee, in het bos of op de natuurboerderij van vrienden.

Van uitspraken als ‘in je eentje kun je geen verschil maken’ moest ik dan ook niets hebben, en als ecologisch activist in de dop kwam ik geregeld in opstand tegen volwassenen die dit wél geloofden. Bij gebrek aan de juiste woorden – een rationeel argument waarom ik zeker wist dat het anders kon – werden mijn gevoelens toegeschreven aan mijn jong-zijn. Later, als ik groot was, zou ik het allemaal helderder zien…

“Op Aarde is al het leven onlosmakelijk met elkaar verbonden. Als mens kun je er dus nooit níet toedoen”

Wij zijn natuur

Tijdens mijn studie Sociologie ontdekte ik dat mijn intuïtieve gevoel als kind wel degelijk klopte. Ik leerde dat alle structuren om ons heen, zoals ‘de economie’, die vaak onveranderlijk lijken, in werkelijkheid niets meer zijn dan sociale constructies. Het zijn systemen die wij zelf hebben opgebouwd en die we dus ook kunnen veranderen. Daarom ging ik op zoek. Naar mensen die bewust bezig zijn om een andere wereld te creëren: een ecologische samenleving waarin samenwerken met de natuur centraal staat en al het leven kan floreren.

Ik had het geluk er honderden te vinden. Boeren die kiezen voor ecologische landbouw en zo de biodiversiteit herstellen. Initiatiefnemers van tiny house gemeenschappen, waar groen wonen betaalbaar is voor iedereen. Docenten die hun leerlingen buiten lesgeven. Wetenschappers en activisten die de manier waarop we naar de wereld kijken veranderen. Maar ook ondernemers die de donuteconomie in praktijk brengen, juristen die rivieren rechten geven, en mensen die al jarenlang geen nieuwe spullen meer kopen…

Wat ik van hen leerde? Op Aarde is al het leven onlosmakelijk met elkaar verbonden. Als mens kun je er dus nooit níet toedoen.

En: Zodra we ons inzetten voor een ecologische samenleving, maken we niet alleen een verschil voor de Aarde, maar ook voor onszelf. Groene acties geven namelijk energie, maken gelukkig en zorgen dat je je nuttig voelt voor de wereld.

“We hebben niet een klein aantal mensen nodig dat perfect groen leeft, maar héél veel mensen die dit imperfect doen”

De groene actiegids

Om zoveel mogelijk mensen te inspireren tot actie, heb ik ‘De groene actiegids’ geschreven. Dit praktische handboek staat vol verhalen van veranderaars en stappenplannen waarmee je zelf aan de slag kunt. Zo ontdek je hoe je een tiny house gemeenschap start en een ecologische boerderij begint, maar ook hoe je verliefd wordt op consuminderen, je tuin omtovert tot groene oase, een kledingruil organiseert en nog veel meer. Zowel lichtgroene beginners als donkergroene veranderaars kunnen met het boek aan de slag.

Hierbij alvast een voorproefje uit de inleiding, met tips om psychologische en praktische actiedrempels te overwinnen:

• Begin klein. Bijvoorbeeld met een paar plasticvrije verzorgingsproducten in je badkamer. Of een geveltuintje, in plaats van meteen je hele buurt te vergroenen. Stel jezelf de vraag: wat kan ik nú doen, met de spullen en kennis die ik in huis heb? Begin daar.
• Houd je verwachtingen realistisch. Natuurlijk zijn er mensen die binnen een jaar hun hele leven vergroenen. Of die razendsnel een ecologisch bedrijf oprichten. De meesten van ons hebben echter meer tijd nodig en dat is oké.
• Creëer nieuwe gewoonten. Zoals elke week op een vast moment naar de biologische markt voor je boodschappen. Of eerst kijken of je iets tweedehands kunt vinden, voordat je het nieuw koopt. Zodra een nieuwe groene gewoonte ‘erin’ zit, kost het minder energie en ontstaat er ruimte voor een volgende stap.
• Ga aan de slag met datgene waar jouw hart sneller van gaat kloppen. Misschien ben je gek op wilde bijen en wil je deze insecten graag helpen. Of lijkt het je fantastisch om meubels te upcyclen. Wat het ook is, ga op zoek naar het snijvlak tussen een verschil maken en jouw passies, zodat je iets doet waar je van geniet.
• Omarm imperfectie. We hebben niet een klein aantal mensen nodig dat perfect groen leeft, maar héél veel mensen die dit imperfect doen.
• Praat met anderen over het groene project waar je mee bezig bent of mee aan de slag wilt gaan. Dit motiveert en zorgt ervoor dat je medestanders vindt. Zo kreeg ik van mijn omgeving veel steun toen ik een jaar lang niks nieuws besloot te kopen en kwamen vrienden altijd helpen als ik een plasticopruimactie organiseerde.
• Voorkom dat al je tijd/energie/geld opgaat aan het creëren van verandering. Het moet wel een beetje leuk en gezond blijven.
• Durf om hulp te vragen. Misschien kun je wat extra handen gebruiken om een minibibliotheek te bouwen. Of heb je simpelweg geld nodig voor biologisch plantgoed om het schoolplein van je kinderen te vergroenen. Wat het ook is, vraag erom! De meeste mensen dragen graag bij.
• Maak voor grotere projecten een plan. Dit stelt je in staat om voorbereidingen te treffen, zoals het volgen van een cursus of het verzamelen van een groep mensen met wie je samen een boerderij, ecodorp of natuurschool wilt starten.

Bijdragen aan een wereld waarin ecologische landbouw, groen wonen, biodiversiteit, natuuronderwijs, consuminderen, Rechten voor de Natuur en een ecologische economie de norm zijn? Duik dan in ‘De groene actiegids’, verkrijgbaar via Libris, bol.com en je lokale boekhandel.