Een ecologische samenleving: deze 23 vrouwen stellen de Aarde centraal

De Aarde herbergt 4,6 miljard jaar aan evolutionaire kennis. En dus is haar natuurlijke wijsheid volgen het enige wat we hoeven te doen om balans te creëren, weten deze vrouwen. Zij bouwen iedere dag aan een samenleving waarin ecologie leidend is. Ter ere van Internationale Vrouwendag zetten we ze op een rijtje.

1. De natuur als klaslokaal, Juliëtte Schraauwers weet hoe

“Hoe we leren, bepaalt hoe we ons leven en de wereld vormgeven”, vertelt Juliëtte Schraauwers. Daarom startte ze NOWSCHOOL: een basisschool in oprichting waar alles wordt ingegeven door de natuur. “We eten bijvoorbeeld ‘s middags de grootste maaltijd van de dag, want dan staat de zon het hoogst en is onze spijsvertering het actiefst. En tijdens de lessen leren we kinderen ecosystemisch denken. Dus kijken naar: hoe lost de natuur dingen op en wat kunnen wij daarvan leren?”

Juliëtte Schraauwers van NOWSCHOOL. Foto door: Juliëtte Schraauwers

2. Mens én planeet helen met voeding, Rineke Dijkinga doet het

Welzijn begint bij de bodem, weet earth keeper en health keeper Rineke Dijkinga. Jarenlang hielp ze mensen als therapeut om zichzelf en de Aarde gezond te eten. Inmiddels runt ze samen met haar man een agroforestry akkerbouw project waar alles draait om ‘gezondheidswaarde per hectare’. Rineke: “Via ons eten kunnen we een goede voorouder worden.”

3. Boerin Anne van Leeuwen creëert méér leven

Laten zien dat regeneratieve landbouw een realistisch alternatief is voor gangbaar, dat is de missie van Anne van Leeuwen, mede-oprichter van boerderij Bodemzicht. Wat in 2020 begon met vijf hectare gedegradeerde Nijmeegse landbouwgrond is inmiddels uitgegroeid tot een oase van leven, inclusief no-dig groentetuin, holistisch grazende kippen en agroforestry-project. Anne: “Ik ben nog iedere dag verbaasd over de snelheid van regeneratie.”

Anne van Leeuwen met haar partner Ricardo Cano op boerderij Bodemzicht. Fotograaf: Gabriela Hengeveld voor We Are the Regeneration

4. Elisah Pals maakt een eind aan de wegwerpmaatschappij

Als oprichter van Zero Waste Nederland helpt Elisah Pals mensen, organisaties en overheden om een eind te maken aan de wegwerpmaatschappij. Want: “Zero waste gaat over zoveel meer dan plastic verpakkingen. Het gaat over weer in balans komen met jezelf en de Aarde.” Daarnaast zet ze zich in om de mythe van ‘groene groei’ te doorprikken en een wereld waarin ‘genoeg’ centraal staat te creëren.

Klinkt goed? Doe mee met de ‘Koop Niks Nieuws Challenge’, die we samen met Elisah lanceerden.

5. Juf Tine Nieboer is altijd buiten

Buiten voelen kinderen zich lekkerder, weet docent Tine Nieboer, die met haar leerlingen van de Buitenveldertse Montessorischool elke dag in de natuur te vinden is. Daar geeft ze reken- en taallessen, maar ook mindfulness en ecologie, om kinderen zo met zichzelf, elkaar en de Aarde te verbinden. Haar buitenlessen zijn zo speciaal, dat Tine in 2022 door IVN en Jantje Beton werd verkozen tot de allereerste ‘Buitenlesleerkracht van het jaar’.

Tine Nieboer tijdens een buitenles. Foto door: Tine Nieboer

6. Vandana Shiva: “We zijn allemaal onderdeel van één Aarde-familie”

Al ruim vijftig jaar strijdt activist en eco-feminist Dr. Vandana Shiva voor een ecologische economie, waarin het welzijn van al het leven centraal staat. “We moeten inzien dat we niet losstaan van de natuur, maar dat we allemaal Aarde-burgers zijn, onderdeel van één Aarde-familie”, zegt ze daarover. Naast een gifvrij voedselsysteem waarin zaden weer van iedereen zijn (in plaats van van een handjevol corporates), maakt Vandana zich hard voor de Aarde-democratie: een wereld waarin we gelijke rechten geven aan de natuur. “Zodra we dat doen, kunnen we een frisse start maken. Als gelijke Aarde-wezens, wat onze levensvorm, afkomst of religie ook is.”

Vandana Shiva op een regeneratieve boerderij. Foto door: Vandana Shiva

7. Marjolein Jonker deelt de kracht van groots klein wonen

Steeds meer mensen dromen van een simpeler leven in een klein huis, waar ze in verbinding staan met de natuur. Tiny house-pionier Marjolein Jonker laat zien dat ecologisch wonen mogelijk is en helpt anderen op weg: “Door te wonen op een manier die bij je past ga je automatisch beter voor jezelf, anderen en de natuur zorgen.”

8. Rianne Spin en Jolien Dirven maken natuuronderwijs toegankelijk

Rianne Spin en Jolien Dirven – de initiatiefnemers van basisschool Buitenwijs die dit jaar haar deuren zal openen – zetten in op natuuronderwijs. Op het schoolterrein komt een biologische moestuin, boomhutten en een plek voor regeneratie. “Hoe we de bodem en biodiversiteit van het terrein gaan herstellen zullen we samen met de kinderen vormgeven”, vertelt Jolien. Door te kiezen voor een publieke basisschool willen ze natuuronderwijs toegankelijk maken voor ieder kind en zo – stap voor stap – een generatie van earth keepers opleiden.

Fotograaf: Gerard Meijeringh van de Swollenaer

9. Li An Phoa wil dat we weer uit de rivier kunnen drinken

Een drinkbare rivier is de reflectie van een gezonde samenleving vol gezonde mensen, ontdekt ecoloog en avonturier Li An Phoa tijdens een kanotocht in Canada. Sindsdien komt ze met Drinkable Rivers op voor deze wonderschone maar tegelijkertijd o zo kwetsbare ecosystemen. Want door alle mensen binnen een stroomgebied te verenigen, en ervoor te zorgen dat ze de natuur centraal stellen, kunnen we rivieren weer drinkbaar maken.

10. Milieujurist Jessica den Outer werkt aan rechten voor de natuur

Milieujurist Jessica den Outer draagt bij aan een natuurinclusief rechtssysteem. Naast campagnes en educatie schreef ze het boek ‘Rechten voor de Natuur’, dat dit jaar uitkomt. Het boek staat vol voorbeelden en verhalen van over de hele wereld, om zo te laten zien: iedereen kan met ‘rechten voor de natuur’ aan de slag, niet alleen juristen.

Fotograaf: Judith Jockel

11. Een regeneratief onderwijssysteem voor kinderen én de Aarde, dat is de missie van Claire Boonstra

Scholen als plekken die het welzijn van individuen, de samenleving en de Aarde regenereren, dat is het nieuwe verhaal waar Claire Boonstra met Operation Education aan bouwt. Ze verbindt gelijkgestemde docenten, schoolleiders en bestuurders en gaan samen aan de slag. “Scholen moeten ontwikkel-plekken worden, waar leerlingen en docenten samen op zoek gaan naar antwoorden op maatschappelijke vragen, zoals: hoe kunnen we voedsel verbouwen terwijl we de Aarde niet uitputten, maar zelfs regenereren?”

12. Lokaal is de toekomst, weet Helena Norberg-Hodge

Door economieën te lokaliseren, kunnen we mens en natuur helen, weet Helena Norberg-Hodge. Met Local Futures bouwt ze aan een wereld waarin lokaal het nieuwe globaal is: “Op lokaal niveau kun je de behoeften van de gemeenschap en de Aarde weer centraal stellen, in plaats van de verlangens van grote bedrijven.”

Helena Norberg-Hodge met lokale boeren. Foto door: Local Futures

13. Annick Mantoua maakt onze hoofdstad groen én gezond

Zonder schone lucht, geen gezonde longen. Zonder vruchtbare grond, geen voeding. En zonder groen, geen blije gezichten. Als directeur van De Gezonde Stad zet Annick Mantoua zich daarom in voor een groen, gezond en inclusief Amsterdam waarin ‘samen doen’ centraal staat. “We moeten beginnen op de plek waar we direct het verschil kunnen maken: in de stad waar we dagelijks wonen en werken.”

14. Eline Veninga kiest voor regeneratieve gemeenschapsboerderijen

We hebben niet minder boeren nodig, maar juist méér. Maar dan wel: kleinschalige boeren, die samenwerken met de natuur, gifvrij voedsel produceren en hun gemeenschap voeden. Met Stichting Lenteland creëert Eline Veninga letterlijk en figuurlijk ruimte voor deze boeren, door land vrij te maken uit de economie. De eerste Lenteland-boerderij van Nederland is inmiddels een feit en de komende jaren zullen er velen volgen. Eline: “Zodra je met de lokale ecologie samenwerkt, kom je in een positieve feedbackloop die alsmaar doorgaat terecht.”

Eline Veninga van Stichting Lenteland. Fotograaf: Sabine Rovers voor We Are the Regeneration

15. Een ecologisch leven, Babette Porcelijn laat zien hoe

Wat kunnen we zelf doen om een groene toekomst te creëren? In haar nieuwste boek ‘Het Happy 2050 Scenario’ neemt Babette Porcelijn ons bij de hand. De boodschap: alles waar we van dromen is nog mogelijk. Tenminste, als wij – de crew van de planeet – onze slagkracht optimaal benutten.

16. Dalila Sayd maakt gezond voedsel toegankelijk voor iedereen

Een ecologisch voedselsysteem begint volgens voormalig Michelin-chef Dalila Sayd bij een sociaal systeem is, waarin goed en gezond eten voor iedereen toegankelijk is. Daarom bouwt ze als directeur van Het Eetschap aan een sociaal voedsellandschap waarin de kloof tussen mensen hun leefwereld en de beleidswereld overbrugt wordt.

Fotograaf: Bastiaan Arkenbout

17. Damaris Matthijsen maakt grond vrij uit de economie

Grond vrijmaken uit de economie en teruggeven aan de natuur en gemeenschappen, dat is waar Damaris Matthijsen zich voor inzet. Want: “Zodra de financiële druk van grond af is, ontstaat weer ruimte voor de vragen: Hoe kunnen we het beste voor dit stukje Aarde zorgen? En: Waar hebben we als gemeenschap nu écht behoefte aan?”

18. Al het leven respecteren, dat gebeurt op de school van Jamilah Blom

Alles dat leeft moet zichzelf kunnen zijn en gerespecteerd worden, vindt schooldirecteur Jamilah Blom. Op haar interculturele en vrije basisschool Waldorf aan de Werf staan inclusie en natuuronderwijs daarom centraal. Zo krijgen de kinderen regelmatig buiten les, wordt er gewerkt met natuurlijke materialen en is er veel aandacht voor het ritme van de seizoenen.

19. Annette Nobuntu Mul kiest voor Ubuntu

Alhoewel de onlosmakelijke verbondenheid van de menselijke gemeenschap een cruciale rol speelt binnen de Ubuntu-gedachte, is er meer. Uit deze Afrikaanse bron van medemenselijkheid kunnen we namelijk ook ecologische wijsheid putten. En die wijsheid deelt Annette Nobuntu Mul als trainer, spreker en schrijver met de wereld: “We zijn geen deelnemer aan de natuur, maar deelgever. Iedere keer als we aan Moeder Aarde geven, geven we aan onszelf.”

20. Natasja Hulst vecht voor natuur boven beton

Een voedselpark van 42 hectare op één van de meest vruchtbare stukken van Amsterdam, of een grijs distributieterrein? Als mede-oprichter van Voedselpark Amsterdam vecht Natasja Hulst als geen ander voor het behoud van de Lutkemeerpolder, om zo het weinige groen dat Amsterdam nog heeft te beschermen. Ook zet ze zich met Stichting Grond voor Bestaan en het Schumacher Center in voor een radicaal ander model van grondbezit, waarin de Aarde een stem heeft.

Fotograaf: Robert Sompolski

21. De natuur is ons medicijn, weet Chantal Walg

Niet wat ons als mens en samenleving ziek maakt, maar wat ons gezond houdt zou volgens Chantal Walg het vertrekpunt van de zorg moeten zijn. Een goede relatie met de natuur is hierin cruciaal, weet de gezondheidsprofessional, want die houdt ons allemaal vitaal. Chantal: “We moeten van die eendimensionale kijk naar een integrale kijk.”

22. Bregje Hamelynck zet CSA’s op de kaart

Steeds meer boeren kiezen voor Community Supported Agriculture, een ecologische vorm van gemeenschapslandbouw die ons weer verbindt met ons eten. Via CSA Netwerk zet Bregje Hamelynck deze CSA-boeren en tuinders in de spotlights. Tevens is ze oprichter van en tuinder bij CSA Ús Hôf in Friesland, die werkt op basis van permacultuur.

23. Kate Raworth biedt hét kompas voor een ecologische economie

Last but not least: econoom en bestseller-auteur Kate Raworth. Met haar ‘donut-economie’ laat deze powervrouw al jaren zien hoe we een economie kunnen creëren waarin ieder mens een waardig leven kan leiden én de ecologische grenzen van de Aarde worden gerespecteerd. Inmiddels wordt haar donut-model overal in de wereld door mensen en organisaties in de praktijk gebracht en hebben zelfs hele landen de donut-economie in hun beleid opgenomen.

Kate Raworth tijdens haar TED-talk. Foto door: Bret Hartman voor TED

Vaker lezen over mensen die zich inzetten voor een ecologische samenleving? Schrijf je in voor onze wekelijkse nieuwsbrief, dan mis je niks én je krijgt ons laatste e-magazine vol groene tips en tricks cadeau.