10.000 tiny houses middenin de natuur, waar laat je die? Bij de boer natuurlijk
De behoefte om middenin de natuur te wonen groeit. Tegelijkertijd is er een gigantisch tekort aan geschikte woningen en staan traditionele boerenbedrijven onder druk door de stikstofcrisis en andere klimaateisen. In het zuiden van Nederland slaan boeren, burgers en ambtenaren de handen ineen om deze uitdagingen om te buigen tot kansen. De komende tien jaar maakt de intensieve landbouw en veeteelt in de Brabantse en Limburgse Peel plaats voor een natuurinclusieve parel, waar kringloopboeren en tiny house bewoners samen aan een duurzame toekomst werken.
De opmars van de tiny house beweging lijkt niet te stoppen. Steeds meer Nederlanders kiezen er bewust voor om hun rijtjeshuis of appartement in te wisselen voor minder vierkante meters huis en meer natuur. Toch levert het ook vragen op. Wat als iedereen opeens in een tiny house in het groen wil wonen? Er is al zo weinig natuur in Nederland, wordt er vaak gezegd. Stichting Peel Natuurdorpen snoept met haar ambitieuze project echter geen natuur af van het Nederlandse landschap, maar zorgt er juist voor dat er nieuwe natuur bijkomt.
“Het Peel Natuurdorpen project draait om landschapslandbouw. Dit is een unieke en slimme combinatie van klein en fijn wonen in tiny houses in nieuwe natuur op landbouwgrond”
Nieuwe natuur
“In Nederland hebben we alles in hokjes ingedeeld”, legt Pierre Bos, voorzitter van Stichting Peel Natuurdorpen uit. “Dit stuk is bestemd voor wonen, dit voor industrie en dit voor landbouw. Met ons project willen wij die schotten wegnemen. Want wonen in ‘het buitengebied’ kan juist heel veel kansen opleveren.” Die kansen zijn te vinden in de landschapslandbouw. Bij deze unieke vorm van landbouw leggen boeren nieuwe natuur aan op hun landbouwgrond. De monotone graslanden en intensieve veehouderij maken zo plaats voor (voedsel)bossen die CO2 opnemen, heggen, houtwallen, waterpartijen en kruidenrijk grasland vol biodiversiteit. Verscholen tussen de bomen komen tiny houses, gemiddeld twee tot tweeënhalf per hectare nieuwe natuur en 10.000 in totaal. Deze zijn volledig off grid, behalve als ze op het boerenerf komen waar al aansluitingen voor nutsvoorzieningen zijn.
Boeren als aanjagers van verandering
“Ik wil de boeren uit het verdomhoekje halen”, stelt Jan Ottens, penningmeester van het initiatief en zelf boer. “Er wordt te vaak gewezen naar boeren als dé oorzaak van de teloorgang van de natuur.” Terwijl boeren vaak wel natuurinclusief willen werken, maar gevangen zitten in een verouderd systeem waar efficiëntie en opbrengst boven alles staan. De overgang naar regeneratieve landbouw is – zeker zonder financiële steun – voor velen lastig, of zelfs onmogelijk. Door boeren de mogelijkheid te bieden hun grond beschikbaar te stellen aan tiny house bewoners, ontstaat er een nieuw verdienmodel. Boeren kunnen ofwel zelf tiny houses neerzetten en deze verhuren, ofwel grond verpachten, waar tiny house bewoners hun eigen huisje neer kunnen zetten tegen een vergoeding.
“Het huidige doemscenario is dat het land van stoppende boeren verpauperd. Door dit project krijgen we juist het omgekeerde: boeren met toekomst en een vitaal platteland”
Hoopvolle alternatieven
“In plaats van nog meer regelgeving, moet je boeren de mogelijkheid bieden om het anders te doen. Door niet schaalvergroting, maar landschapslandbouw centraal te stellen, ontstaan er kansen”, vertelt Jan. Hij hoopt dat er zo een eind komt aan de race waar boeren gedwongen worden steeds meer uit de bodem te persen. Aan animo om het anders te doen is geen gebrek: een flink aantal boeren heeft zich al aangemeld als geïnteresseerde.
Duizenden tiny houses
Niet alleen vanuit boeren is er veel belangstelling om de Peel om te toveren tot een biodiverse en klimaatpositieve parel, ook de aanmeldingen van potentiële bewoners stromen binnen. Inmiddels staat de teller boven de tweeduizend. Ondanks dat het nog wel even zal duren voordat de tiny houses er daadwerkelijk komen, wordt met het grote aantal inschrijvingen bewezen dat de behoefte aan alternatief wonen groot is. Jan: “Er zijn heel veel mensen die de Aarde koesteren, zowel jong als oud. Mensen die zich echt onderdeel willen voelen van de omgeving waar ze wonen.”
Samenwerken
Het project in de Peel laat zien wat er kan gebeuren als burgers, boeren en de overheid de handen ineen slaan. “De overheid wil al jaren nieuwe natuur ontwikkelen. We proeven dat er bereidheid is om mee te werken en dat bestuurders zich los willen weken van het denken in hokjes”, stelt Pierre. Momenteel wordt de laatste hand gelegd aan een pilot met 25 boeren in vijf gemeenten: Landerd, Mill en St. Hubert, Sint Anthonis, Boekel en Uden. “Deze experimenteergebieden zijn belangrijk, omdat ze draagvlak creëren en boeren duidelijkheid verschaffen.”
Anders denken
De voordelen van kleinschalig wonen middenin een gebied waar de natuur hersteld wordt zijn legio. Goed groen is gezond, kleiner wonen verlaagt onze ecologische voetafdruk en boeren krijgen de kans om mét in plaats van tegen de natuur te werken. Wat betreft Pierre en Jan vormen de Natuurdorpen in de Peel dan ook een voorbeeld voor hoe het in de rest van Nederland en daarbuiten kan. Jan: “Laat dít maar Nederlands grootste exportproduct worden!”
Droom jij ook van het wonen in verbinding met de natuur? Laat je inspireren door Annemieke die in een Earthship woont, bekijk deze off grid documentaires of sluit je aan bij de zelfbouwrevolutie. Vergeet ook niet om je in te schrijven voor onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van meer woonpioniers!
