Leven met het ritme van de seizoenen: zo leren we weer één met de natuur te zijn

We leven in een tijd van crisissen: een gezondheidscrisis, financiële crisis en klimaatcrisis. Maar als je goed kijkt, zie je dat het allemaal teruggebracht kan worden naar één crisis: de crisis van het mens-zijn. Dit heeft de ogen geopend van Femke Pluijm, die sindsdien persoonlijk onderzoek doet naar wat het betekent om mens te zijn. Ze vindt haar eigen mens-zijn in het leven en werken met het ritme van de seizoenen.

Ik maakte eens een wandeltocht van driehonderd kilometer en ontdekte hoe het is om op het tempo van de natuur te leven. Langzaam, maar tegelijkertijd enorm in flow. De natuur leert mij dat mens-zijn, echt zijn is. Het neemt prestatiedruk weg, en zet verbondenheid daarvoor in de plaats. Dat voelt net zo goed als dat het klinkt.

“Dat waar je je diep mee verbonden voelt, vernietig je niet”, is een uitspraak van filosoof Matthijs Schouten. Onze crisissen laten een gemis aan verbinding zien. Willen we die oplossen, dan dienen we de verbinding met onszelf, anderen en de natuur te herstellen. Want wanneer wij meer gaan geven om alles wat leeft, zullen wij daar ook beter voor zorgen.  

Het natuurlijke ritme

Om weer verbonden te raken moeten we mét de natuur leven, in plaats van ertegen. Dat betekent niet alleen biologisch eten en de verwarming een graadje lager, maar ook het natuurlijke ritme implementeren in ons dagelijks leven. 

“Wanneer we naar de natuur kijken, is het zichtbaar welke energie we kunnen toepassen in ons werk”, vertelt Marcel Tjepkema, oprichter van Club Groeneveld – een school voor ‘het mens zijn’ dat het ritme van de seizoenen al drie jaar toepast. In de cursus ‘leven en werken met de seizoenen’ leren jonge professionals meer over dit natuurlijke ritme. Het gelijknamige boek van Jaap Voigt vormt de grondvesten voor het leren leven en werken met de seizoenen. Hij heeft de natuur en oosterse filosofieën jarenlang bestudeerd en leerde dat we de seizoenen niet alleen aanschouwen, maar ook doorleven. Na het ontstaan van een warme band tussen Jaap Voigt en Club Groeneveld, heeft hij deze kennis aan hen doorgegeven. 

“De buitenwereld is een afspiegeling van onze binnenwereld” – Marcel Tjepkema

Een natuurlijk ritme bestaat uit fases van expansie, contractie en stilte.  Zo zijn de lente- zomermaanden een tijd van expansie. Je ziet veel leven en licht. De herfst- en wintermaanden zijn een tijd van contractie, de natuur keert naar binnen. Tussen die fasen zit een tijd van stilte. 

In ons eigen leven duwen we dit natuurlijk ritme weg. In december wordt een eindsprintje getrokken en in de zomer gaan we op vakantie. Ook in week- en dagritmes wordt onze natuur genegeerd. Zo staan we niet op met het licht, vergaderen we op de verkeerde dag en willen te snel plannen uit de grond stampen.

Foto: Anurag Challa – Illustratie: Femke Pluijm

In of uit de ratrace

Willen we nog langer in de ratrace blijven hangen? Of voelen we een onderliggende behoefte naar het ritme van de natuur? Zo ja, waar begin je dan?

Een aantal tips om te werken mét de natuur:

1. Bekijk de energie van het seizoen en handel daarnaar. De lente is de tijd van inspiratie en vernieuwing. De zomer staat in het teken van bloei en naar buiten treden. In de herfst voeren we opdrachten uit en de winter is een tijd van reflectie.
2. Kijk goed naar overlegstructuren. Het jaarritme is ook toe te passen op de week. De maandag kun je zien als de start van het jaar. Dat is geen dag om beslissingen te nemen. Je kunt hooguit terugblikken. Verplaats belangrijke vergaderingen naar later in de week. Je zult merken dat inspiratie en besluitvorming natuurlijker verlopen.
3. Neem vakantie in tijden van stilte. Zorg dat je vrij bent tussen Kerstmis en Driekoningen en midden tot eind juni, wanneer de expansiefase overgaat naar de contractiefase. Het loont om dan rust te nemen.
4. Reflecteer in de wintermaanden. Kijk goed naar dat wat je bedrijf heeft gediend en wat niet. Laat dat wat niet dient los. Zo maak je ruimte voor vernieuwing in de lente.
5. Maak nieuwe plannen in de lente, de fase van groei. Je zal merken dat je team barst van energie.

Marcel signaleert sinds zijn werk met de seizoenen een belangrijke verandering: “We gaan van werk, naar werking.” Waar ze voorheen plannen forceerden en heel hard moesten werken, ervaren Marcel en zijn collega’s nu flow. Het ritme maakt je ontvankelijk voor inspiratie en overzicht. 

Geduld is een schone zaak

Toch is het niet altijd gemakkelijk om de transitie te maken. De ratrace is dat wat we gewend zijn. We willen snel doorpakken. Het gaat niet meer om de kwaliteit die je op je op de markt brengt, het gaat erom wie het snelst is. De natuur vraagt je veel geduldiger te zijn. In sommige gevallen zorgt dat voor een dilemma. Ga je doorpakken of laat je het idee eerst in volledigheid opkomen? “Die dilemma’s verdwijnen niet”, zegt Marcel. “Maar door het ritme te volgen zal je gedurende de uitdagingen beter overeind blijven.”

Leven en werken in het ritme van de seizoenen draait om het terugkeren naar ons natuurlijke ritme: Expansie, contractie en stilte. Wanneer we dit toepassen, ervaren we meer verbinding. Het is dit ritme dat ons laat zien dat ook wij, mensen, natuur zijn.

Femke Pluijm is regeneratief merkstrateeg bij de Regeneratie Coöperatie. Dit artikel verscheen in aangepaste vorm in het R-Zine en is hier te downloaden. 

Op zoek naar meer verhalen over regeneratie? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief, dan mis je niks én je krijgt ons laatste e-magazine cadeau!