Holisme: hoe de natuurlijke stroming ons welzijn brengt

Als we het hebben over gezondheidszorg, horen we steeds vaker ‘alternatieve’ geluiden. Een goede ontwikkeling, vindt holistisch coach Marije Remmelink, tevens onze (eind)redacteur. Want een gezonde samenleving vergt meer dan symptoombestrijding. Wat we nodig hebben is een bredere, holistische benadering van gezondheid en het besef waarvan wij mensen onderdeel uitmaken: de natuur.

Steeds meer mensen worden (chronisch) ziek, steeds meer mensen lijden aan depressies en steeds meer mensen zitten in een burn-out. Hoewel de kosten van de gezondheidszorg oplopen, voelen we ons allerminst beter. Het moge duidelijk zijn dat het zorgsysteem zoals we dat in de afgelopen decennia hebben opgetuigd niet toereikend is. Het is nu zes jaar geleden dat ik aan de hand van mijn eigen ervaringen zelf een holistische visie ontwikkelde. Op basis van die visie werk ik nu als holistisch coach en binnenkort als therapeut. 

Mijn weg naar een holistische visie

Mei 2016. Op mijn 29e verjaardag zit ik, hoe ironisch, hoog in de lucht in een vliegtuig naar Bali terwijl ik me allesbehalve on top of the world voel. Ik zit al anderhalf jaar niet lekker in mijn hoofd en nu is mijn burn-out ook nog getransformeerd tot een depressie. Hoewel ik al ruim een half jaar tweewekelijks braaf de hoofddokter bezoek en netjes mijn pillen slik, wordt de harde, veroordelende stem in mijn hoofd alleen maar luider en gemener en is levensvreugde iets uit een vorig bestaan.

Het is tijd voor een nieuwe route. Dus ik besluit dat ik Amsterdam, mijn psychiater en mijn krakkemikkige relatie achter mij laat om het over een andere boeg te gooien. Ik ga op retreat. Alleen. Ik ga dingen doen die ik nog nooit heb gedaan. Ik ga yoga’en, mediteren en eens met andere mensen praten. Eenmaal op Bali verzamel ik een team van mensen om me heen die me helpen. Iemand die energetische healings bij me doet, waardoor ik na ruim een jaar langer dan vier uur slaap, iemand waarmee ik fijne gesprekken voer, iemand die ervoor zorgt dat ik oude rommel waarmee ik rondloop kan opruimen. Eenmaal thuis – als herboren – begin ik weer te sporten en (gezond) te eten. Ik ga beter voor mezelf te zorgen en ik knap zienderogen op. Extra mooi vind ik: ik heb dit voornamelijk zélf gedaan.

Waarom is de reguliere gezondheidszorg zo beperkt?

Maar onder de oppervlakte borrelt een ongenoegen. Want hoewel ik blij ben dat ik me beter voel, begrijp ik niet waarom ik in onze Nederlandse gezondheidszorg mijn eigen weg moest zien te vinden. Terwijl ik me al zo beroerd voelde, kwam daar de dagtaak bij om van alles uit te zoeken en allemaal verschillende mensen te bezoeken. Waarom is de reguliere gezondheidszorg zo beperkt? En waarom bestaat hier niet één persoon voor? 

Ik besluit om die persoon te worden.
(Achteraf blijkt: ze zijn er wel, ik kon ze alleen niet vinden.)

Holisme

Tijdens dit proces kom ik erachter dat de oorsprong van mijn welbevinden, hoe goed ik me voel, zich niet alleen bevindt in mijn hoofd. Dus de psychiater kan lullen wat hij wil, zijn sessies hebben maar een zeer beperkt resultaat. Ook mijn emoties, lichaam en energie behoeven aandacht. Ik duik dieper in de materie en ontdek dat deze benadering een naam heeft: holistisch.

Holisme komt van het Griekse woord holon/holos, dat ‘het geheel’ betekent. Wat mij betreft houdt iets holistisch bekijken in dat je erkent dat iets bestaat uit aparte onderdelen, maar dat deze elkaar dusdanig beïnvloeden, dat ze niet onafhankelijk zijn van elkaar. Een mens is dus niet een lichaam met emoties en gevoelens. Dat alles is met elkaar verbonden en beïnvloedt elkaar. Alles wat je denkt, doet, voelt en ervaart, beïnvloedt alles wat je denkt, doet, voelt en ervaart. En als mens zijn we weer verbonden met alles wat hier leeft op Aarde. En daarbuiten.

De holistische visie die ik hanteer (ik kwam er ook achter dat iedereen een eigen interpretatie heeft) vind ik terug bij Wielwerk Opleidingen – waar ik in 2018 startte met de vierjarige opleiding tot psychosociaal therapeut.

Wielwerk

De Wielwerkmethode® waarmee we als Wielwerk-coach of therapeut werken gaat uit van een belangrijke natuurwet: alles is altijd in beweging. De zon gaat altijd in dezelfde windrichting op en beschrijft iedere dag dezelfde boog. Om de volgende dag het proces weer te herhalen. Ieder jaar loopt weer ten einde om gewoon weer opnieuw te beginnen.

Soms zorgen kleine afwijkingen aan het begin van de cyclus voor grote problemen verderop

Omdat wij mensen ook deel uitmaken van de natuur hebben wij met dezelfde principes te maken. Het enige verschil tussen de zon en jij en ik is dat wij onze eigen keuzes kunnen maken. Bewust of onbewust kunnen we ervoor kiezen om tegen de stroom in te gaan, of ergens te blijven hangen. Maar als we dat te lang doen, wordt het zwaar. Dan kunnen er problemen ontstaan. Je ziet dat in de natuur ook: als de winter ‘te’ warm is geweest, is de flora en fauna de rest van het jaar in de war. Soms lossen problemen vanzelf weer op, soms zorgen kleine afwijkingen aan het begin van de cyclus voor grote problemen verderop.

‘Het Wiel’ – de basis van Wielwerk – is een duidelijke en complete weergave van alle onderdelen van een mens en alles waarmee we verbonden zijn. In het Wiel zien we gedachten, energie, emoties en lichaam. Dit alles samen vormt een jij.

Gedachten: Elk proces begint met een gedachte. Leuke gedachtes geven je een fijn gevoel. Negatieve gedachten kunnen je belemmeren om jezelf te zijn of kunnen ervoor zorgen dat je je niet fijn voelt.

Energie: Om dingen te doen, dingen neer te zetten of om jezelf te kunnen zijn, heb je energie nodig. Veel energie is fijn, maar het kan er ook voor zorgen dat je maar bezig blijft. Weinig energie kan een enorme belemmering zijn om de dingen te doen die je zo graag wilt doen.

Emoties: Het voelen en delen van emoties laat alles weer stromen. Of het nou blijheid, boosheid of verdriet is. Door je emoties te (h)erkennen mag je helemaal zijn wie je bent.

Lichaam: Het lichaam is je voertuig waarmee je hier op Aarde leeft en met anderen contact maakt. Hoe je lichaam voelt, laat zien hoe het met je gaat, hoe je in het leven staat of hoe je ergens tegenover staat.

Jij: Jouw eigen beleving van alles samen. Je gedrag, je omgeving, je situatie, je relatie. Alle gevolgen van alle gedachten, energie, emotie en lichamelijke gevoelens samen. Maar ook diegene die je bent onder al die lagen, je kern, je ziel.

De natuurlijke stroom

Het Wiel staat niet alleen voor de natuurlijke stroom waarmee we als mens te maken hebben, maar illustreert ook allerlei andere stromingen. Zoals hoe de dag verloopt, hoe de seizoenen elkaar opvolgen en de elementen van de Aarde (lucht, vuur, water en aarde). 

Als we inzoomen op een mens, hebben we te maken met gedachten, energie, gevoelens en het lichaam. Dit alles vormt je ‘ik’, hoe je je gedraagt. De stroom verloopt als volgt:

1.     Je hebt een gedachte
2.     Je geeft energie (aandacht) aan de gedachte, waardoor deze groter wordt
3.     Je krijgt bepaalde emoties van de gedachte
4.     Je kunt de emotie voelen in je lichaam

Soms verloopt de stroming even niet helemaal soepel. Je kunt ergens blijven hangen, of juist aan een van deze gebieden te weinig aandacht besteden. Dan ontstaat er een blokkade – je loopt vast. Je kan dan bijvoorbeeld niet stoppen met piekeren, ervaart rusteloosheid, hebt moeite om met je emoties om te gaan of je kan geen relaties aangaan. Er ontstaan ook problemen als je in een van deze gebieden niet in je behoeftes kunt voorzien. De basisbehoeften zijn:

1.     Veiligheid, verbinding, begrip
2.     Vrijheid en eigenheid
3.     Sociale interacties en emoties delen
4.     Basis en vertrouwen

Holisme en de reguliere zorg

Wie begrijpt hoe het Wiel werkt, kan ontdekken in welke van de vier gebieden een probleem is ontstaan. Zodra je dat weet kun je ervoor zorgen dat het daar weer gaat stromen. Een heel andere methode dus, dan een pleister plakken op het symptoom. De Wielwerkmethode® is daarom dé manier om psychosomatische klachten (lichamelijke klachten die een psychologische oorsprong hebben) op te sporen. Daarnaast laat het Wiel zien waarom bij psychische klachten traditionele cognitieve gedragstherapie niet altijd even effectief is: er is meer dan alleen een hoofd. Daardoor groeit ook het besef dat zorgen voor jezelf betekent dat je aandacht besteedt aan al deze gebieden: gedachten, energie, emoties en je lichaam. En dat ‘lekker in je vel zitten’ inhoudt dat die gebieden in balans zijn. 

Wij en Moeder Aarde

Als je uitzoomt en begrijpt hoe de natuurlijke stroming werkt, kun je alles en iedereen erin plaatsen. Je gaat begrijpen hoe een mens in elkaar zit en hoe wij ons verhouden tot elkaar en tot de Aarde. Want met de natuurlijke cyclus in het vizier, begrijpen we ook de natuur meer en voelen we de verbondenheid met Moeder Aarde. Dan beseffen we dat we onderdeel zijn van de heelheid van de natuur, en zoeken we dus daar heling, in plaats van bij de drogist of de apotheker. We gaan terug naar de essentie van wat voedsel is: voeding om ons te voorzien van wat we nodig hebben. Food is fuel. Ook mooi meegenomen: als we weer verliefd worden op de Aarde, zorgen we niet alleen beter voor onszelf maar ook voor haar en voor elkaar. Deze visie brengt ons dus veel meer dan de weg naar een gelukkig en gezond individu, het is de sleutel naar een gelukkige en gezonde samenleving. 

Juist daarom is deze benadering zo interessant en enorm waardevol. Een brede visie zoals Positieve Gezondheid, waarover Chantal Walg ook mooi kan vertellen. Net als Chantal ben ik ervan overtuigd dat een bredere blik op gezondheid een veel grotere rol moet spelen in de Nederlandse gezondheidszorg. Want met een holistische benadering en de natuurlijke cyclus in ons achterhoofd kunnen we de basis creëren voor een gezonde samenleving. 

Marije Remmelink werkt sinds een jaar als holistisch coach in Amsterdam. Ze zit nu in de laatste fase van de opleiding tot psychosociaal therapeut bij Wielwerk Opleidingen. 

Geprikkeld geraakt? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en ontvang iedere week een flinke dosis positiviteit en blikverruimende kennis in je mailbox. Ook ontvang je ons nieuwste e-magazine gratis.

Oorspronkelijk gepubliceerd op 24 maart 2021. Laatste update: 5 mei 2022