
Witte kerst
In een wereld waarin we steeds harder lijken te roepen, sneller reageren en oordelen, verlang ik soms zo naar stilte. Naar eenvoud en naar harmonie. Naar herinneren en voelen dat de natuur en wijzelf van oorsprong in balans zijn. Dat inzicht kwam opnieuw bij me binnen tijdens een training Natural Farming. Het mondde uit in een Kerstmenu met enkel witte voedingsmiddelen.
Afgelopen najaar volgde ik een training van de Natural Farming Association, opgericht door Kutluhan Özdemir. De principes van dit systeem spreken me enorm aan: niet ploegen, niet bemesten, geen chemische onkruidbestrijding of pesticiden, niet snoeien van bomen. Hoewel ik het boek Natural Farming van Özdemir al twee keer heb gelezen en we in onze moestuin al veel volgens deze principes werken, bracht dit weekend me veel verdieping. Vooral één uitspraak bleef hangen:
“Natural Farming kun je niet leren uit een boek of van een mens. Je kunt het alleen leren door te kijken, ook in je eigen hart. Aan de natuur (en wijzelf, want wij zíjn natuur) valt niets te verbeteren: ze is van zichzelf perfect en in balans. Ze geeft overvloed, tenzij we de natuurlijke processen gaan bestrijden. We hoeven alleen weer te geloven en te vertrouwen dat het al goed is zoals het is.”
Taalgebruik
Het ‘vechten tegen’ is zo ingeburgerd geraakt dat het zelfs in ons dagelijks taalgebruik is doorgedrongen. We strijden tegen ziekten, plagen, onkruid en zelfs tegen elkaar. We verklaren planten de oorlog, elimineren ‘schadelijke’ soorten en spreken over ‘bestrijding’ en ‘excessief geweld’. Strijd is onze tweede natuur geworden. Terwijl juist samenwerking, synergie en vertrouwen ooit onze ware natuur was. Misschien is het daarom dat ik de laatste tijd zo vaak aan wit moet denken.
“Samenwerking, synergie en vertrouwen was ooit onze ware natuur”
Wit lijkt de afwezigheid van kleur, maar in werkelijkheid is het de eenheid van alle kleuren: helder, verzoenend, kalmerend. In een tijd waarin alles lijkt te schuren – op televisie, in politieke debatten en zelfs op straat – herinnert wit ons aan eenvoud, kalmte en zuiverheid. Het is ook de kleur van vrede: het witte doek, de vlag die oproept tot stilte, verzoening en het neerleggen van wapens. Wit nodigt uit tot een adempauze, tot luisteren in plaats van roepen. En wat mij betreft zijn we daar, als samenleving, hard aan toe.
“Wit is de aanwezigheid van alle kleuren”
Verzachtende werking
Ook in voeding heeft wit die verzachtende werking. Witte groenten als bloemkool, knolselderij, venkel, uien en knoflook ondersteunen lever, longen en darmen bij hun reinigende taken. Ze helpen het lichaam afvalstoffen af te voeren, versterken het immuunsysteem en brengen balans in spijsvertering en energie. Waar geraffineerde witte producten vaak leeg en uitgeput zijn, staat natuurlijke witte voeding juist voor herstel, genezing en harmonie.
“Natuurlijke witte voeding staat voor herstel, genezing en harmonie”
Daarom bedacht ik een volledig wit kerstmenu. Saai? Welnee. De gerechten zien er sereen en prachtig uit. En wat een rijkdom aan smaken biedt wit voedsel! Het volledige witte kerstmenu met twintig recepten kun je inzien via deze link.

Een greep uit de overvloed aan witte voeding voor mijn kerstmenu: witte kool, zuurkool, Chinese kool, spitskool, witlof, bloemkool, schorseneer, knolselderij, yacon, pastinaak, wit van prei, aardappel, aardpeer, ui, koolrabi, daikon, witte zoete bataat, witte kiemen, venkel, oesterzwammen, peterseliewortel, appel, peer, witte moerbei, witte druiven, banaan.
Ik hoop dat dit menu bijdraagt aan dankbaarheid voor alles wat de aarde ons schenkt. Wat een overvloed ontstaat er wanneer we natuurlijke processen hun weg laten vinden – in ons leven, onze maatschappij, de politiek, ons hart, op ons bord en in ons lijf. En wie weet… misschien is het na deze witte kerst de laatste keer geweest dat een politicus roept: “Dan stoppen we met ontwikkelingshulp. Dan hebben ze misschien iets meer honger in Afrika, maar wij in Nederland niet.”
We leven in een wereld van overvloed, waar volgens Gandhi “genoeg is voor iedereen, alleen niet genoeg voor ieders hebzucht.”
“Wanneer genoeg te weinig is, is niets genoeg” – Epicurus –
Foto’s Rineke Dijkinga | Fotodesign Marije Dommerholt



