Stop met 'anoniem eten'. Ga op voedselsafari in eigen land

We hoeven niet ver weg te gaan om het vakantiegevoel te kunnen ervaren. Dichtbij huis kunnen we ook lekker eten, mooie landschappen zien en rust inbouwen. Rineke Dijkinga neemt ons mee op voedselsafari in eigen land. 

Menigeen gaat graag op vakantie naar het buitenland. En daar vinden we het heerlijk om een bezoekje aan de lokale markt te brengen en allerlei lekkernijen te scoren bij ambachtelijke winkeliers, boerderijwinkels of stalletjes langs de weg. Genietend van het mooie landschap eten we onze verzamelde heerlijkheden op. Eenmaal terug van vakantie en weer in de waan van de dag doen we dit vaak niet meer.

De boodschappen doen we gewoon weer in de supermarkt, zonder ons druk te maken over wat erin zit, waar het vandaan komt en of het ons voedt. En we houden ons vaak niet bezig met het effect van onze aankopen op dierenwelzijn, natuur of milieu. Dat terwijl het meeste eten uit de supermarkt bestaat uit soja, mais, tarwe, zuivel, vlees (de ‘Big Five’) die geproduceerd zijn op ‘monoculturen’ met een tal aan pesticiden. En al die producten leggen enorme voedselkilometers af, waar miljarden euro’s in omgaan. Een handjevol grote bedrijven profiteert hiervan, niet de boer of teler. Je wél bezighouden met eten, maar niet met het verhaal erachter, is volgens auteur, duurzame landbouwer en activist Wendell Berry de grootste absurditeit in ons leven. 

Dus: ook in eigen land kunnen we onze vakantieactiviteit, lokaal voedsel bij elkaar scharrelen, uitvoeren. En dat is niet alleen goed voor onze eigen gezondheid, maar ook voor de Aarde, de bodem, de boer en de bij. Zullen we permanent op ‘voedselsafari’ gaan in eigen land?

“Een goede maaltijd bereiden is een van de zinvolste dingen die je kunt doen in het leven” – Carolyn Steel

Weet wat je eet

Eén van mijn favoriete boeken is ‘De Hongerige Stad’ van Carolyn Steel, waarin ze de ontkoppeling met ons eten omschrijft.  “Wie weet leer je jezelf het best kennen door werkelijk weer met eten bezig te zijn. De ingewikkeldste uitdagingen waar we voor staan, gaan allemaal over de manier waarop we met voedsel omgaan: van klimaatverandering tot watertekorten­­, bedreigde biodiversiteit en dieet-gerelateerde ziekten. Het krachtigste middel om de wereld te veranderen is voor haar dan ook overduidelijk: voedsel. Carolyn: “Van oudsher bestaat ons voedsel uit levende dingen die we verzamelen, verzorgen, doden en koken, zodat we kunnen leven. Voedsel is leven. Misschien is een goede maaltijd bereiden wel een van de meest zinvolle dingen die je kunt doen op aarde. Je houdt leven in stand, je toont liefde. Wanneer je eerlijke lokale ingrediënten gebruikt, maak je de wereld een betere plek door te koken.”

Mensen antwoorden meestal op de vraag ‘waarom we eigenlijk eten’: “Omdat het zo lekker en gezellig is”. Dat is inderdaad in welvarende landen een prachtige ‘bijvangst’ van eten. Maar primair eten we natuurlijk om te overleven. Is het dan niet vreemd dat we, wat we in onze mond stoppen, feitelijk vaak niet echt serieus nemen of daadwerkelijk op waarde weten te schatten? Menigeen is losgezongen van ons voedsel: we weten niet meer wat we eten, wie voor dat eten gezorgd heeft en of het onze gezondheid eigenlijk wel dient. Terwijl gezond, onbewerkt voedsel uit een gezonde omgeving het mogelijk moet maken om ons optimaal gezond door het leven te loodsen. Zeker in tijden van stress is het belangrijk dat je weet wat je eet.

“Er is geen scheiding tussen het lot van het land en het lot van de mensen. Als de een wordt misbruikt, lijdt de ander” – Wendell Berry

Het belang van lokaal eten

Het zou fantastisch zijn als we ons eten (voor een deel) weer opscharrelen via een voedselsafari: langs markten, pluktuinen en boerderijwinkels en op schone, braakliggende stukken grond en de seizoenaanbiedingen kopen bij natuurwinkels. Bij boeren en telers die het beste voor hebben met Moeder Aarde. Door bij hen te kopen, ondersteun je hen. Juist kleine regeneratieve boeren voeden overal op aarde ongeveer zeventig procent van de mensheid. Diezelfde regeneratieve boeren zorgen voor een prachtig landschap, gezonde bodems, biodiversiteit, schoon water en gifvrij voedsel. Ze zorgen eigenlijk voor het ideale landschap dat we zo graag zien als we op vakantie gaan. Of zoals Michiel Korthals het in zijn boek ‘Eetbare Natuur’ zo treffend zegt: “Met mes en vork bepalen we ons landschap. Onze voedselkeuzes bepalen hoe ons landschap eruitziet”.

Laten we stoppen met anoniem eten. Gewoon ‘de hand schudden die je voedt’, zoals schrijver Michael Pollan zegt. Groot voordeel: als je ‘op safari gaat’ in eigen land hoef je niet meer de Big Five (soja, mais, tarwe, zuivel, vlees) op je bord te eten. Kleine, regeneratieve, duurzame boeren en telers hebben een diversiteit aan voedsel voor je in petto. En laat die diversiteit nou net het sleutelwoord voor onze gezondheid en die van alles wat leeft zijn. Gezondheid is veerkracht. Laten we het heft in handen nemen door de veerkracht te laten overleven. 

Op safari in Tuinderij Plantalia, Zeeland

Je voedselsafari begint hier

• Bij deze bakkerij in het noorden van het land kun je heerlijke lokale biologische producten kopen die gemaakt zijn door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
• Over heel Nederland kun je natuurboerderijen vinden. Met deze lange, maar onvolledige, lijst zie je in elke provincie welke natuurboerderijen in de buurt zijn. En kun je dus helemaal losgaan op je voedselsafari.
• Lokaal voedsel is niet alleen leuk voor jezelf, maar ook voor je naasten. Vind lokale producten op je voedselsafari om te geven aan vrienden en familie.
• Wil je meer lezen over wat lokaal voedsel eten met onze wereld zou kunnen doen. Lees de toekomstvisie van onze hoofdredacteur Nadine.

Een hele fijne, veerkrachtige zomer met veel lokaal vakantieplezier!

Wil je meer verhalen lezen over hoe we ons voedselsysteem samen kunnen veranderen? Meld je aan voor de nieuwsbrief.