Griep of verkoudheid? Met deze voedingsadviezen help je je lijf een handje

Hoesten, hoofdpijn en koorts: ieder jaar krijgen ongeveer 820.000 Nederlanders griep. Vooral in de wintermaanden snotteren we heel wat af. Een paracetamolletje is dan snel genomen. Wat we ook kunnen doen: de natuur haar gang laten gaan en ons lichaam een handje helpen met de juiste voeding. Rineke Dijkinga weet wat wel én beter niet te eten bij griep. 

Uitzieken en echt je bed inkruipen zonder de griep te onderdrukken met paracetamol of iets dergelijks blijft natuurlijk de perfecte manier om te herstellen. Je lichaam verhoogt immers de temperatuur om van het virus af te komen. Medicijnen als aspirine en paracetamol verlagen de temperatuur en onderdrukken de griepverschijnselen, waardoor je je even beter voelt, maar je mogelijk het natuurlijke herstelproces onderdrukt. In de apotheken en drogisterijen zijn heel wat natuurlijke middelen om de griepverschijnselen wat aan banden te leggen. Voor wie de natuur een handje wil helpen (zonder het proces te onderdrukken) zijn er natuurlijk nog altijd heel wat beproefde oude kruiden en voedingsmiddelen. Dit artikel gaat over natuurlijke remedies op basis van voeding. Ik beperk me even tot een paar waarmee ik goede ervaringen heb.

1. Vlierbessensap

Met stip op één staat vlierbessensap. Een zeer effectief huismiddel dat voorkomt dat het (griep)virus zich razendsnel vermenigvuldigt. Als je sap koopt let er dan op dat je een (liefst biologische) variant zonder suiker kiest. Suiker verhindert een krachtige werking van je immuunsysteem. Mocht je het sap echt niet lusten zonder iets zoets, dan kun je er een beetje biologische (Manuka)honing in doen. Echte honing (dus niet verhit en ook niet aangelengd met suikers) heeft, in tegenstelling tot suiker, wél immuunversterkende eigenschappen (hier lees je meer over honing). Ook omdat het de bacteriehuishouding in je darmen ondersteunt. Een gezonde darm is dé basis van je immuunsysteem.

Ik vind het altijd leuk om in het najaar zelf vlierbessen te plukken en daar sap van te maken. Het is even zoeken om de groene (onrijpe) eruit te halen, het te koken en om de pitjes te verwijderen, maar dan heb je wel een mooi EHBO-middel voor de griepperiode in huis!

Grieptip van Rineke: Tijdens griep met keelklachten/hoest/slijm etcetera zie je dat veel mensen aan allerlei suikerhoudende snoepjes, drankjes en zuigtabletjes gaan. Overweeg eens propolis-druppels, -blokjes of -spray zonder toegevoegde suikers. Lees de etiketten dan goed. Of gebruik een paar keer een theelepeltje (Manuka)honing.

2. Vlierbloesemthee

Vlierbloesemthee heeft een geheel andere werking dan de vlierbes. Het is prima inzetbaar bij griep met koorts. Andere ondersteunende theeën bij griep zijn gemberthee, thee met rode zonnehoed, heemst, lindebloesem, weegbree, eucalyptus, tijm, salie etcetera. Stomen met deze kruiden kan natuurlijk ook. Andere kruiden die je in je eten kunt verwerken met een ondersteunende werking bij griep en andere virale infecties zijn bijvoorbeeld mierikswortel, kaneel en natuurlijk knoflook (en andere leden van de lookfamilie zoals ui, daslook en bieslook).

3. Eigengemaakte kippenbouillon bij griep

Zeker voor de griepvormen met veel slijmvorming is dit een aanrader. Eén van de aminozuren uit kippenbotten (cysteïne) is een slijmoplosser. Dit is ook verkrijgbaar als medicijn maar dan mis je de versterkende werking van de bouillon of soep met haar vele mineralen. Kies wel voor een ‘gezond’ en biologisch bouillonblokje en een biologische of biologisch-dynamische kip. Maak bijvoorbeeld eens deze kip kokos groentesoep.

4. Fruit en groente

Tijdens een griep tegen je zin in eten (omdat we in de veronderstelling leven dat we moeten eten om op te knappen) heeft niet zoveel zin. Niet voor niets heb je minder trek: als je minder energie hoeft te steken in de vertering van voedsel dan kan er meer energie worden gebruikt om het virus de baas te worden. Als je wel trek hebt zijn groente en fruit ideaal. Wellicht denk je ‘uiteraard, daar zit vitamine C in’ maar dat is niet de reden: vitamine C kan wel erg goede diensten bewijzen om griep te voorkomen, maar als je eenmaal door de griep geveld bent heeft het niet veel effect meer. De stoffen in groenten en fruit die bij griep ondersteuning bieden, heten bioflavonoïden. Specifieke bioflavonoïden of andere stoffen om de griep te baas te worden zijn:

• Quercetine: zit vooral in appel, rode ui, broccoli, frambozen, tomaat, boerenkool en broccoli
• Salvestrolen: deze komen met name voor in biologische onbespoten groente, fruit, kruiden en specerijen. Oude rassen en bittere soorten bevatten het meest van deze immuunversterkende stoffen. Nog echt bittere biologische spruitjes en witlof zijn bijvoorbeeld een prima idee
• Ellaginezuur en anthocyanen: vind je in rood fruit zoals zwarte bessen, cranberry’s, frambozen, granaatappels, blauwe bessen en bramen. Rood ongezoet fruit kun je, in tegenstelling tot veel andere vruchtensappen, wel prima drinken als sap. Deze hebben namelijk veel minder effect op je bloedsuikerspiegel. Kijk wel op het etiket en vergewis je ervan dat je echt met een (bij voorkeur biologisch) ongesuikerd product te maken hebt
• Alliine: zit in knoflook. Niet voor niets moesten de pyramide-bouwers in Egypte dagelijks knoflook en uien eten: met zoveel mensen bij elkaar was de ziektedruk hoog. Met name alliine in knoflook is een sterke virusremmer. Voor de beste werking eet je ze rauw.

Grieptip van Rineke: Kies voor gemakkelijk/licht te verteren bereidingen als groentesoep, geraspt of fijngesneden fruit of gestoomde groenten. Gebruik zeker geen zware vetten in tijden van griep.

5. Zinkrijke voeding bij griep

Zink is een belangrijk sporenelement voor onder andere ons immuunsysteem. Zinkzuigtabletten zouden de duur van de griep flink verkorten omdat zink het binnendringen van het virus, in onze cellen, zou verhinderen. Aangezien dit onderzoek is gedaan met zinkzuigtabletten mag dit niet automatisch vertaald worden naar voeding. Maar het lijkt wel aannemelijk om aan te nemen dat voeding met zink een positieve bijdrage levert. Zeer goede zinkbronnen in tijden van griep zijn bijvoorbeeld: zeewieren, agar agar, edelgist, haver, ei (noten, zaden en granen zijn ook goede bronnen maar in tijden van griep niet de meest aangewezen, zie verderop bij arginine).

Grieptip van Rineke: Fytinezuur (vooral in brood dat niet zes tot acht uur gerezen heeft) is een belangrijke rover van zink. Ook in geraffineerde granen zoals tarwebloem zijn mineralen en sporenelementen als zink grotendeels verwijderd. Daarom is het meeste brood ten tijde van (griep)virussen niet het meest ‘slimme’ voedingsmiddel.

6. Zorg voor je darmbacteriën

Omdat je immuunsysteem, dat met het virus moet afrekenen, voor het grootste deel afhankelijk is van de gezondheid van micro-organismen in je darmen en de slijmvliezen in je lichaam, is goed voor je darmen zorgen ten tijde van griep een logische stap (bij preventie én herstel). Hoe dat werkt met darmen en slijmvliezen die ‘van mond tot kont’ je kunnen beschermen tegen virussen lees je in dit artikel.

• Hoewel het nemen van melkproducten bij een griep met slijmvorming zeker geen handige keuze is (omdat zuivel slijmvorming stimuleert), kan langdurig gefermenteerde biologische (zoals bijvoorbeeld biologisch-dynamische en rauwmelkse) zuivel dat wel zijn.
• Een hele specifieke bacteriestam (Bifidobacterium bifidum) is met name bekend om zijn preventieve werking tegen griep. Deze bacterie gedijt alleen in onze darmen als we ruim voldoende vezels (uit groente, fruit etc) eten en de pH in onze darm op orde is.

Grieptip van Rineke: Specifieke vezels die onze darmen nodig hebben zijn de vezels uit groente, fruit, lijnzaad, kokosmeel, pectine (uit citrusschil, geraspte appel etcetera.) inuline en psyllium. Ook gefermenteerd voedsel als zuurkool en biologische zure zuivel is van groot belang. Koop bij voorkeur biologisch(dynamische) yoghurt.

Grieptip van Rineke: Je kunt ook heel eenvoudig je eigen probiotische zure zuivel maken met rauwe biologische melk, het recept daarvan lees je in mijn boek ‘Alles draait om je hormonen’. Rauwe zuivel bevat een aantal zeer immuunversterkende stoffen als lactoferrine en lactoglobulines. Bovendien zou je daar een zakje of een paar capsules probiotica, die de bacteriestam Bifidobacterium bifidum bevat, door kunnen doen. Let altijd op als je probiotica koopt dat er een nummer achter de stam staat. Zoals bijvoorbeeld Bifidobacterium bifidum W23. De onderzoeken die gedaan zijn met probiotica zijn altijd gedaan met specifieke stammen. Alleen de vermelding van Lactobacillus Acidopihilus of voornoemde bacterie zegt niets over de werkzaamheid van de gebruikte stam.

8. Verminder stress

Wanneer er sprake is van een griepepidemie is stressbeheersing nog belangrijker: mensen met flinke stress zijn vatbaarder voor griep dan mensen met minder stress. Goede darmbacteriën spelen zelfs in je stressbeheersing een belangrijke rol. Dus ook daarom is het bovenstaande van belang. Tips om via voeding iets aan stressbeheersing te doen vind je in mijn boek ‘Alles draait om je hormonen’.

9. Voeding met arginine

Hoewel eiwitten belangrijk zijn om je immuunsysteem een virusinfectie te laten overwinnen is het aminozuur arginine niet zo’n handige voedingskeuze bij virale infecties. Arginine zit vooral in chocolade, pinda’s, noten, zaden en volle granen. Een ander aminozuur (lysine) is daarentegen juist heel belangrijk bij griep/virussen. Dit aminozuur zit vooral in groente, zuivel, ei en avocado. Zeker vegetariërs en veganisten kunnen gemakkelijk een tekort aan dit aminozuur hebben. Lees hier meer over eiwitten en aminozuren.

10. Vitamine D

Hoewel niet echt te bereiken via voeding speelt een gezond vitamine D-gehalte een belangrijke rol als lichaamseigen antibioticum/virusremmer. Ben je in de herfst/winter erg vatbaar voor virussen, dan kan het zinvol zijn om je vitamine D te laten testen bij je huisarts. In voeding zijn vis, roomboter en ei de belangrijkste bronnen, maar dit is lang niet genoeg om je in de Hollandse winters van voldoende vitamine D te voorzien.

Wat zou je zeker niet moeten eten bij (buik)griep/virussen?

1. Suikers of producten waar suikers aan toegevoegd zijn
2. Vis, zuivel en vlees uit de bio-industrie: Antibiotica is bij griep niet zinvol en het is ook niet bevorderlijk voor je weerstand. Vermijd daarom plofkip en ander vlees uit de bio-industrie. Want ook al lijkt de plofkip onder druk van de publieke opinie langzaam uit de schappen te verdwijnen, de nieuwe keurmerken – hoe goed het ook is dat er in elk geval een kentering gaande is – willen echt niet zeggen dat deze kip wel bevorderlijk is voor onze gezondheid of dat de kip zelf niet preventief antibiotica heeft gehad. Kiloknallers verknallen veel, ook jouw (hormonale) gezondheid.
3. Eet niet te zwaar en te vet: Als je vet eet, kies dan bijvoorbeeld voor een beetje roomboter (dat bevat zelfs boterzuur om je gezonde darmbacteriën te ondersteunen) of een beetje extra virgin kokosolie. Dit laatste bevat onder andere laurinezuur dat ook de strijd aangaat met virussen, bacteriën en schimmels. Bovendien is kokosolie voor menigeen een licht verteerbaar vet.

Veel meer achtergronden en tips over bovenstaand artikel vind je (met de referenties) in deze artikelen:

• Een optimaal werkend immuunsysteem, je beste vriend 1
• Een optimaal werkend immuunsysteem, je beste vriend 2
• Schakel de inbraakbeveiliging op je cellen in

Ben je zoek naar meer verhalen die je inspireren om vitaler te leven? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en ontvang iedere week een flinke dosis positiviteit en blikverruimende kennis in je mailbox. Ook ontvang je ons nieuwste e-magazine gratis. 

Lees ook de disclaimer van Rineke Dijkinga