De beweger beweegt ons, de ziel groeit

In een tijd van opperste verwarring neemt Lenie van Schie ons mee op haar eigen zoektocht naar de Bron, op weg naar de ontdekking van dat wat we in wezen zijn.

In mijn vorige blog stelde ik het AL of de Bron voor als de Beweger die het leven doet bewegen, alsmaar voort, alsmaar door:

“Leven Is. Iets dat we de Bron, het AL, God of Godin kunnen noemen – om die realiteit een naam te geven – beweegt jou, leeft in jou, manifesteert groei en ontwikkeling in jou, in mij, in ons.”

We nemen die beweging dagelijks waar in de voortgang van de zon langs het firmament, in de gang van de seizoenen, in het opgroeien van kinderen, het ouder worden van ons lichaam, de verschuiving van denkbeelden, de opeenvolging van culturen. Dat bewegende principe wordt wel aangeduid met Panta Rhei, een uitspraak van de Griekse filosoof Heraclitus: alles stroomt, alles is voortdurend in beweging. Hoe is het om te leven met beweging en verandering, ook als die een richting ingaat die je liever niet wil?

Ik heb veel door Engeland en Schotland gereisd. Wat mij in die landen aantrok waren de oude steencirkels, de krachtplaatsen in de natuur die door onze voorouders als zodanig werden herkend, waar ze hun monumentale bouwwerken plaatsten en hun erediensten hielden. Die vanzelfsprekende verbinding met de aarde en haar krachten ging verloren en dat voelde voor mij als een immens gemis. Zo wandelde ik eens in Avebury, langs de rivier de Kennet naar Silbury Hill, een met de hand gebouwde heuvel die het zwangere lichaam van de Godin symboliseert en waar in vroeger tijden het oogstfeest werd gevierd. Ik ging met deze waterstroom in gesprek. ‘Hoe kan het zijn’, vroeg ik hem, ‘dat deze krachtplekken nu alleen nog maar toeristische trekpleisters zijn, dat die oeroude verbinding met de aarde verloren ging?’ ‘Alles stroomt alsmaar door’, antwoordde hij, ‘net als ik blijft niets hetzelfde. Je kunt dat het beste maar accepteren.’ Ik moest afscheid nemen van wat ooit was, een tijd waarin men samenwerkte mét de aarde, accepteren dat die tijd voorbij was, maar de kern van wat daar was gerealiseerd is me altijd bijgebleven.

Dat verandering plaatsvindt buiten ons eigen handelen om, buiten onze wil, is iets waar we in deze tijd niet vaak meer stil bij staan. Als kind leerde ik dat er een weg is als je maar wil en dat ik het zelf moest doen als ik iets voor elkaar wilde krijgen. Ik werd een harde werker en in zeker opzicht ben ik dat nog steeds. Maar veel van wat ik dacht te willen werd nooit gerealiseerd, regelmatig moest ik buigen voor iets dat groter is, dat mij een andere richting in dwong dan die ik voor ogen had. In het proces van individualisering, die begon in de achterliggende eeuw, is die nadruk op ‘het voor elkaar krijgen’ alleen maar sterker geworden. En als het niet lukt dan hebben we gefaald. Is er een middenweg, kunnen we ons handelen afstemmen op de verandering die al plaatsvindt?

Groeien gaat vanzelf
We zien het dagelijks om ons heen: groeien gaat vanzelf, daar hoef je niets voor te doen. Als de omstandigheden gunstig zijn leidt die groei ook altijd naar iets moois, iets gezonds, of dat nou een boom is of een kind. We weten inmiddels wat jonge kinderen vooral nodig hebben: rust en aandacht. Hoe meer je als verzorgende ouder gedurende de eerste maanden kunt aansluiten bij de natuurlijke behoeften van je kind, hoe groter het basisvertrouwen. Veel kinderen zijn gebaat bij afstemming op en ondersteuning van dat wat zich in een kind als vanzelf ontvouwt en in onze maatschappij beginnen we dat mondjesmaat te erkennen. Groei, ontvouwing, ontwikkeling vindt voortdurend in en om ons plaats. Wat is er nou precies dat er groeit?

De ziel
Het is de ziel die groeit. Wat is dat, de ziel? We kennen de ziel in uitspraken als ‘ogen zijn de poorten van de ziel’, ‘de ziel is eruit’, ‘hij loopt met zijn ziel onder zijn arm’. Ziel is iets wezenlijks, kernachtigs, iets dat ons raakt, als we ‘bezield’ raken stroomt ons bloed harder. In sommige spirituele tradities wordt de ziel gezien als het individuele bewustzijn. Dit vermogen tot bewustzijn overstijgt onze lichamelijke realiteit, het zit niet in onze hersenen, niet in het autonome zenuwstelsel, hoewel ze daar wel gebruik van maakt. De ziel kunnen we het beste voorstellen als een open veld van bewustzijn en gewaarzijn, waar voortdurend tal van ervaringen binnenkomen. Als we geboren worden is dat veld vaak nog heel open en ongelooflijk beïnvloedbaar. Er is in de jonge baby nog geen ik-bewustzijn, Freud sprak over een oceanisch bewustzijn, een geheel open grenzeloze realiteit die langzaam bevolkt wordt door indrukken.

We kunnen die ziel direct waarnemen. Laten we daar eerst eens naar kijken voor we verder gaan:

Ervaren
Neem de tijd om te gaan zitten. Voel je zitbotjes onder je en wiebel wat met je bekken heen en weer tot je de juiste stand hebt gevonden, precies in het midden. Voel hoe je rug zich meer recht; je kruin is naar de lucht boven je en je schouders zakken.

Breng je aandacht in je buikcentrum en voel je adem daar in en uit gaan. Neem de tijd om te gronden.

Breng dan je aandacht naar je verticaliteit. Je kunt daarbij je ruggengraat gebruiken, je kunt deze verticaliteit ook in je hele lijf voelen. Gebruik dat wat voor jou het beste werkt. Voel de grond onder je en de ruimte boven je: je zit tussen hemel en aarde.

Focus nu op die verticaliteit. Adem in en uit en volg je ademhaling terwijl je je verbonden voelt met hemel en aarde. Valt nu de omgeving wat weg?

Hier ben jíj, simpel jij, los van je omgeving.

Laat dat besef van Ik tot je doordringen: je bent Zelf, een tijdloos Zelf. Je bent niet je omgeving.

Open dan je ogen en kijk om je heen. De objecten verschijnen voor je ogen. Je ziet wellicht een tafel, een stoel, gordijnen, een plant, een kast, een raam.

Hoe is het om hier te beseffen, uit te spreken: ‘Ik ben me bewust van… gordijnen, de stoel, het raam, ik word me bewust van de lucht buiten, de grijze wolken. Ik word me bewust van de vogels die kwetteren.’

Hier zijn er twee: er is bewustzijn en er is een object waarvan je je bewust bent. Jij bent bewustzijn dat zich bewust is van iets… Jij bent het medium dat ervaart. Kun je dat opmerken?

Wat doet het met je als je dit ontdekt?

Meestal is onze aandacht gericht op de objecten, op de lijstjes, de taken, de dagindeling en wat die brengt. Het is een focus die zo sterk ontwikkeld is dat we dat wat dichterbij is, vergeten zijn. Dichterbij is dat we getuige zijn van iets, dat er een waarnemer is, een bewustzijn waarmee we ons tot de wereld verhouden. De ziel is ons individuele bewustzijn en een belangrijk kenmerk is haar potentie tot groei en ontwikkeling. Als bewustzijn is ze niet alleen getuige, ze is ook wie we in wezen zijn. Elke groei en ontwikkeling vindt plaats in dit veld van de ziel.

Als we jong zijn ontwikkelen we in dat veld een persoonlijkheid (die we ego noemen), we worden volwassen, leren verantwoordelijkheid nemen voor ons leven en wat daar niet in past, laten we verdwijnen. Als we ouder worden ontstaat er ruimte om dat wat ooit verdween weer op te halen, terug te brengen in ons bewustzijn. Dan vindt er een hele nieuwe fase van groei plaats, die onze oude dag rijk kan maken en wijs.

Vanuit het perspectief van de ziel is het leven op aarde een deel van haar reis, een reis die niet echt een einde kent. In mijn volgende blog vertel ik meer over de reis van de ziel op aarde.

De gehele oefening is ook te beluisteren als podcast:

Tekst, headerbeeld en podcast door: Lenie van Schie.

Lenie van Schie is auteur, spiritueel coach en GZ-psycholoog. Haar derde boek Langs de weg van het hart kwam in 2021 uit bij uitgeverij Samsara. Eerder schreef Lenie een gastblog over waarom we voor verandering in de samenleving niet alleen actie in onze buitenwereld, maar ook in onze binnenwereld nodig hebben. 

Op zoek naar meer blikverruimende verhalen? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief, dan mis je niks.