Van uitbuiting naar liefde op de werkvloer. Zo veranderen we ons arbeidsethos

Het Nederlandse arbeidsethos is er een van hard werken, je tijd nuttig gebruiken, niet luieren en doen wat nodig is. Sterker nog, de meeste bedrijven zijn gebaseerd op uitbuiting, extractie en degeneratie van mens, natuur en samenleving. Maar wat nou als we liefde, heling, herstel en regeneratie toelaten op de werkvloer?

Ons arbeidsethos is geworteld in een kapitalistisch en koloniaal gedachtegoed. Eentje waarin wij als mens een productie-eenheid zijn die moet leveren, want anders is het inefficiënt en faalt het systeem. En eentje waarin alle grondstoffen bezit zijn en maximaal benut moeten worden om kosten te reduceren en winst te maximaliseren. 

Wat nou als we ons arbeidsethos omgooien, vraag ik me als regeneratief coach af. Als processen evenveel waarde krijgen als producten. En vertragen ons tijd geeft, om te investeren in onszelf en elkaar. Stel dat we allemaal inzien, dat we samen iets in ons hebben dat veel meer waarde heeft, dan het zijn van een menselijke radar in een arbeidsmachine. Wat als we onze liefde toelaten op de werkvloer? 

Survival of love

Ik vroeg me af wie voor mij de bron van liefde is en dacht aan mijn moeder. Ik legde haar mijn vraag voor: hoe zou dat zijn, meer liefde op de werkvloer? Haar antwoord was er echter één dat we al kennen. “Ik weet niet of dat nou zo nodig is. Werk is toch gewoon werk.” Hoe komen we af van onze doordrongenheid dat werk een kille emotieloze activiteit is die vooral efficiënt en effectief moet zijn? En wat zijn de alternatieven?

“We maken nu beslissingen in organisaties die uitgaan van onderscheid; korte termijn resultaat, concurrentie en financieel belang staan voorop. En dat is vanuit ideeën over krapte en schaarste ontstaan”, antwoordt Mathilde Lub van de Academie voor Liefdevol Leiderschap. Sinds 2009 begeleidt zij mensen richting liefdevol leiderschap in hun leven. “Hier heeft het verhaal van ‘survival of the fittest’ aan bijgedragen”, voegt Mathilde toe. “Het heeft ons verteld dat we alleen door te winnen kunnen leven.” We schrijven deze slogan vaak toe aan Darwin, maar eigenlijk was het zijn assistent Huxley die Darwin heeft gestimuleerd in zijn negatief mensbeeld en het idee van natuurlijke selectie. Hij werd ook wel de bulldog van Darwin genoemd. Waar we minder vaak over horen is Darwin’s verhaal over hoe liefde en moraliteit de drijvers zijn van onze evolutie.”

Mathilde deelt een gedachte die ik ken vanuit de Ubuntu filosofie. Als één iemand het niet goed heeft, gaat het met ons allen niet goed. En dus: als wij het niet goed hebben, gaat het niet goed met de organisaties en het ecosysteem van die organisaties. Als we willen zorgen voor onze Aarde, dan moeten we in een ander paradigma stappen van overvloed, verbinding en liefde, daar is ze van overtuigd.

Werken vanuit liefde

“Als mensen vanuit hun kern en essentie kunnen werken, ontstaat er zoveel meer. Ik hoop allerlei zaadjes te planten bij organisaties zodat de mensen die daar werken meer energie en richting krijgen”, vertelt Kim Ravers, oprichter van Bureau voor Beeldzaken (BvB). Dit is een kleine organisatie van zes mensen die anderen helpen tot de kern van hun organisatie te komen en delen dat in visueel werk. Daarbij hebben ze een sterk verlangen om het niet te doen zoals sommige collega’s dat hebben ervaren: vaste werktijden, oninspirerende vergaderingen, restricties vanuit je werkgever en niet meer weten waar je het eigenlijk voor doet.

Voordat Kim startte met Bureau voor Beeldzaken heeft ze bij meerdere bedrijven gewerkt als werknemer. Echter vond ze daar haar plek niet in de 9-5 mentaliteit en de output gedreven werkethos waar het hart geen ruimte kreeg. Het leidde tot een burn-out waarna ze het roer omgooide en later besloot het in haar eigen onderneming anders te doen. Ze werkt nu sterk intuïtief en checkt bij beslissingen vooral haar hart. En dit is terug te zien in hoe het team met elkaar werkt. In het bos van Austerlitz op de prachtige plek bij Better Meetings werken ze liefdevol samen en het voelt als een familie die samenwoont, zegt Kim. 

We moeten sterven om bij de liefde te komen

Mathilde vertelt me het verhaal van Robert Kegan: “Hij zegt dat we eigenlijk twee banen hebben in ons werk. Ons eigenlijke werk waarvoor we aangenomen zijn en het verhullen waar we in tekort schieten, en die laatste baan kost tweederde van onze energie. Daar gaat zoveel energie in zitten, dat als die wegvalt, we die energie in andere dingen kunnen steken.”

Stel je voor dat je niet meer hoeft te doen alsof. Dat je in een team volledig jezelf kunt zijn. Al jouw mooie én lelijke kanten worden omarmd. Je wordt gedragen door elkaar en geliefd.

“We remmen onszelf af. Omdat we denken niet goed genoeg te zijn, vol zelfoordeel, en zo omarmen we onze heelheid niet. Ik kan leren van anderen door hoe ze mij spiegelen. Hoe eerlijker je daarin bent, mag of kunt zijn, hoe meer opener en ontvankelijker de organisatie wordt,” vertelt Mathilde.

Als we naar deze toekomst van heelheid willen bewegen, vraagt dat een transformerend proces. Een einde van een periode waarin we het oude achter ons laten. We moeten een jas uitdoen. Een masker af. We moeten onze gepokte en gemazelde huid laten sterven en deze van ons af laten vallen. 

Alleen gaat dat zomaar niet. Want die huid dragen we al generaties en vraagt van ons dat we niet alleen in onze eigen spiegels kijken, maar ook in die van onze voorouders. Het vraagt om overgave en loslaten. Het kan verdriet brengen of tranen van gemis. Een onverwachte boosheid of schreeuw van machteloosheid. Misschien wel onhoorbare snikken van eenzaamheid.

Onze kracht is om dat samen te dragen. De pracht en schoonheid te zien. Want door al de mist is er ook iets moois te zien. Iets van betekenis, het is allemaal niet voor niets geweest. Namelijk dat we via dit proces uitkomen bij een nieuwe liefdevolle vorm van onszelf en anderen. En zo bij een meer liefdevolle werkvloer, want wij zijn allemaal die werkvloer.

Op zoek naar meer verhalen over transities op de werkvloer? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief, dan mis je niks én je krijgt ons laatste e-magazine cadeau!