Zin in de samenleving: Eten met Zin

In de serie Zin in de Samenleving belicht MaatschapWij nieuwe plekken van betekenis, verzet en perspectief. Doeners en denkers laten zien dat we een samenleving kunnen maken die zin heeft.  In deze tiende en laatste aflevering staat Eten met Zin (Cultureel centrum Cultura, Ede en Stadsatelier Ons Huis, Wageningen) centraal. “Een plek om op een gelijkwaardige manier met andere mensen samen te zijn, met verschillende achtergronden en van andere generaties.”

Vanavond schuiven we aan bij Eten met Zin in Wageningen. We zitten samen aan tafel, horen elkaars namen, praten wat met elkaar en eten soep met een lekker broodje. Na het afruimen vraagt Jeannette, de gespreksleider, onze aandacht voor het thema van vanavond: ‘Zomer’.

De eerste vraag die ze stelt, lijkt een luchtige: “Waar denk je aan bij het woord zomer”? Na een korte stilte komen de associaties: ijs, vakantie, de zon op je huid, een kamp en de liedjes die daar gezongen werden, met vrienden in een tent, met papa en mama in de auto, met de kinderen in het huisje aan zee. Lieve, maar ook minder leuke herinneringen komen boven. De vervolgvragen gaan bijna ongemerkt steeds wat dieper.

De laatste vraag luidt: “Wanneer was het zomer in jouw leven?” En dan hebben we het ineens over heel persoonlijke onderwerpen. Wie ben je, hoe voel je je, wanneer was je het gelukkigst en waar hoop je (nog) op? Een man van in de 90, weduwnaar met kinderen, vertelt dat hij sinds zijn pensioen in de zomer van zijn leven zit. Hij vertelt vol enthousiasme over een reis die hij gaat maken met zijn kind. Hij mist zijn vrouw ontzettend, maar geniet nog met volle teugen van het leven. Wat een bijzondere man en wat ontroerend hoe hij over zijn liefde en zijn leven spreekt. Leeftijd correspondeert dus niet automatisch met de opeenvolging van de seizoenen, van lente naar winter, gelukkig maar.

Als we afronden, verwonder ik me erover hoe snel je een band kunt voelen met mensen die je nog maar net kent. Al na een paar vragen deelden we onze zorgen, ontroering en herinneringen.

In deze aflevering laten we Froukje Davidse, initiatiefnemer Eten met Zin Ede aan het woord.

Je kunt meer aan als je weet waarvoor je het doet
“Eten met Zin is een laagdrempelige activiteit die voor iedereen toegankelijk is. We eten een eenvoudige maaltijd samen en hebben daarna een goed gesprek over onderwerpen waar je in het dagelijkse leven niet vaak over nadenkt, maar die raken aan levensvragen. Het is een ontmoetingsplek die mensen aanzet tot een andere manier van denken.

Het thema in Ede vandaag is ‘Morele Overtuigingen’. De vorige keer was dat ‘Kunst’. Toen nam iedereen een kunstwerk mee waarover we met elkaar konden praten. De volgende keer is het thema ‘Troost’ en hebben we een voorstelling met ruimte voor gesprek in een van de zalen van cultureel centrum Cultura, hier in Ede.

“Doel is om een goed gesprek te voeren en het gaat altijd over zingeving”

Het doel is om een goed gesprek te voeren en het gaat altijd over zingeving. We hebben het over de betekenis van het onderwerp van die avond in je dagelijkse leven. Hierover nadenken helpt om veerkrachtig te zijn. Je kunt meer aan als je weet waarvoor je iets doet, als je weet waarvoor je je bed uitkomt. Daar kun je kracht uit halen en het helpt om geestelijk gezond te blijven. Een activiteit als Eten met Zin helpt daarbij door je uit te dagen de verdieping te zoeken. Want zeg nou zelf, hoe vaak denk je nou na over je morele overtuigingen? En word je daarop bevraagd?

De groep bestaat uit een vaste kern met een flexibele schil van mensen die af en toe aanhaken. Soms komen mensen een tijdje en daarna niet meer. We hadden een man die vaak kwam nadat zijn vrouw was overleden. Toen hij een nieuwe vriendin kreeg, gingen ze samen de wereld rondreizen. Nu heeft hij geen tijd meer voor Eten met Zin en dat vind ik iets moois.

Froukje Davidse

Openheid
Ik probeer een sfeer van openheid te creëren waar iedereen mag zijn wie die is. Een wezenlijke voorwaarde voor een goed gesprek is de ruimte die het biedt om je ervaringen te delen. Juist door te delen ontstaat er verbinding. Zo is er spontaan een nieuwe groep ontstaan, door deelnemers zelf georganiseerd en gedragen. Ze noemen het Koffie met Zin. Eén keer per maand spreken ze af om samen koffie te drinken of een ijsje te eten. Ze hebben een eigen appgroep en sommigen zoeken elkaar tussendoor ook op.

Het concept van Eten met Zin is ooit ontwikkeld door Vrijzinnigen Bennekom en zorg- en welzijnsorganisatie Opella. Dat leidde tot het Eetcafé van Ontmoeting, dat al jaren met succes draait. Ook in Wageningen is een Eten met Zin gestart. Het concept is in de basis overal hetzelfde, maar de groepen werken autonoom en de uitwerking verschilt afhankelijk van de context.

Elke Eten met Zin wordt gedragen door een groep organisaties in het domein van welzijn, cultuur en levensbeschouwing. In Ede zijn dat Opella, Centrum voor Levensvragen De Vallei, De Lunch en Cultura. Het bijzondere aan deze samenwerkingen is dat de betrokken organisaties elkaar geen facturen sturen. Dit is omdat deze activiteit past bij hun missie en doelstelling. Iedere partij brengt iets anders in: locatie, inhoudelijke expertise of praktische ondersteuning. De deelnemers betalen een klein bedrag voor de maaltijd die gekookt wordt door een groep jonge Marokkaanse meiden van BFF (Behind Fusion Food & Best Friends Forever) in Ede. Door deze manier van samenwerken kan Eten met Zin zonder extra kosten en dus zonder subsidies draaien. Doordat al die organisaties hun eigen doelgroep hebben, trekt Eten met Zin een divers publiek en dat is ook de bedoeling.

Elkaar tegenkomen
Ik geloof ontzettend in ons concept. De samenleving is de laatste decennia op nieuwe manieren verzuild geraakt, bijvoorbeeld langs de lijnen van generatie. In het dagelijkse leven komen jongeren en ouderen elkaar nauwelijks nog tegen.

“De samenleving is op nieuwe manieren verzuild geraakt”

Eten met Zin kan daarin iets betekenen. Ik denk dat er in samenwerking met scholen mogelijkheden zijn, zeker nu het thema burgerschap zo in de belangstelling staat. Dat gaat om veel meer dan bijvoorbeeld leren hoe de regering is georganiseerd.

Ik ben na al die tijd nog steeds betrokken, omdat ik het ontzettend leuk vind om te doen. Ik ga altijd met meer energie naar huis dan waarmee ik kwam. De organisatoren doen gewoon mee aan het gesprek, ik krijg ook mijn soep opgeschept. Een plek om op een gelijkwaardige manier met andere mensen samen te zijn, met verschillende achtergronden en van andere generaties, maakt me bewuster. Ook voor mij is het niet vanzelfsprekend om met deze levensvragen bezig te zijn.

Veerkracht van mensen
Eten met Zin heeft nog veel meer in zich en ik zou het initiatief wel willen uitbreiden. Ik zie potentie in het sociaal domein. Daar zit het leven. Het zou een roeping moeten zijn voor levensbeschouwelijke organisaties om daar de zingevingslaag aan te bieden.

Dat is zó belangrijk voor de veerkracht van mensen. Bijvoorbeeld door het vinden van nieuwe rituelen of het aanbieden van plekken voor verdieping. Het is een hele opgave om daar goede vormen voor te vinden. Daar moet iemand zich verantwoordelijk voor gaan voelen.”

Tekst door Ward Huetink (programmacoördinator/onderzoeker bij Socires) en betekenisondernemer en (loopbaan)coach Lia Hol.
Fotografie: Lilian van Rooij.

Dit artikel verscheen eerder in Zin in de Samenleving, een publicatie van Vrijzinnigen Nederland en Socires. Samen ontwikkelden zij het programma Structuren van Zingeving, een zoektocht naar nieuwe plekken van ontmoeting en zingeving. 

Vrijzinnigen Nederland is een levensbeschouwelijke vereniging die vrijdenkers en zinzoekers verbindt. Socires is een onafhankelijke denktank gevestigd in Den Haag.