Woonprotest: huisvesting is een mensenrecht, geen individueel probleem
Te dure huizen, anonieme huisjesmelkers, van de ene antikraakwoning naar de andere… Lang werd het gezien als individueel probleem. Want als je zelf geen huis kan betalen dan heb je het neoliberale spel niet goed gespeeld. Met dat verhaal zijn steeds meer mensen klaar. Ze laten zich horen tijdens het woonprotest.
“Of je zoekt een baan met een vast contract en een goed salaris. Dan kan je wél een appartement betalen,” zegt de makelaar tegenover mij nadat ik hem heb verteld over mijn slepende zoektocht naar een woonplek. Ik staar hem aan en voel een vuurtje in mijn middenrif ontvlammen. “Of we stoppen met het woonprobleem zien als iets dat we zelf moeten oplossen en gaan wonen zien als een basisbehoefte die maatschappelijk gewaarborgd moet worden”, antwoord ik.
Mijn vriend en ik zijn al tijden op zoek naar een fijn nestje om samen te kunnen leven. Huisgenoten waren we wel zo’n beetje ontgroeid en een schone keuken is toch wel fijn. Maar we komen – net als duizenden anderen – niet in aanmerking voor welke woning dan ook. Niet voor sociale huur, omdat we te kort (vijf jaar) staan ingeschreven, niet voor een koopwoning, want zonder rijke ouders is dat onmogelijk en niet voor een huurwoning uit de vrije sector, want we voldoen in geen gevallen aan de criteria. De inkomensgrens is te hoog, de borg te overdreven, vaak mogen katten niet mee en eigenlijk doet dat er allemaal niet eens meer toe, want het appartement is al weg.
Een bevriend stel had hetzelfde probleem. Ze zochten naar een woning omdat hun antikraak woning gesloopt werd. Meerdere mentale breakdowns, sluimerende relatietwijfels (die alleen maar voortkwamen uit woonstress) en talloze abonnementen op woningsites later, vonden ze een nieuwe antikraakwoning. Vanuit daar zoeken ze nu verder…
Weer andere vrienden kunnen – ondanks dat ze student af zijn – hun studentenhuis niet uit. Want er is niks om naartoe te gaan. En zo zijn er talloze verhalen van mensen met woningstress en neemt het aantal dak- en thuisloze mensen (inclusief jongeren en kinderen) alleen maar toe.
Maar ‘als we slim waren geweest hadden we het anders gefixt, waren we nu op welke (schimmige) wijze dan ook rijk geworden en konden we wel een huis kopen’, is het neoliberale mantra. Kortom, het is ons eigen probleem dat we geen gedegen onderdak kunnen regelen.
En met die geïndividualiseerde visie zijn de mensen die naar het woonprotest komt klaar. Geen fatsoenlijk en betaalbaar nest kunnen vinden is een maatschappelijk probleem. Dat gaat ons allemaal aan. Mensen zonder veilige thuisbasis raken ontheemd, beroofd van zekerheid en stabiliteit. Met als emotionele grondtoon stress.
Woningen zijn geen verhandelbaar product waarmee de rijken rijker kunnen worden en de armen steeds armer. Het moet niet worden overgelaten aan de vrije markt die het narratief van woningtekort maar al te graag in stand houdt, want dat staat gelijk aan stijgende huizenprijzen en een toename in bouwprojecten. Terwijl het hier in feite gaat over een verdelingsprobleem van een basisbehoefte. Want dat is wonen: een basisbehoefte. Wonen is een mensenrecht. We kunnen het niet vaak genoeg zeggen.
“‘Geen woning, geen kroning’, zeiden wij in de jaren ‘80,” zegt een vriendin van mijn moeder. Ik zie hetzelfde vuur in haar ogen. “Beatrix zou gekroond worden. Toen hadden we ook een groot woningprobleem en vochten daar samen tegen.” Dat is precies wat we tijdens het woonprotest gaan doen: zorgen dat individuele woonstress verleden tijd wordt en er een woonbeleid komt dat er voor iedereen is. En gebeurt er niks? Dan komen we gewoon terug.
Meer lezen over hoe we een gelijke en sociale samenleving creëren? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Illustratie header door: FreePik
Oorspronkelijk gepubliceerd op 11 september 2021. Laatste update: 27 oktober 2023
