Over innerlijk conflict en ruis op de lijn

Er is veel conflict in de wereld. Grote conflicten als oorlogen zijn erg zichtbaar. Maar er is ook veel onzichtbaar conflict. Kleine conflicten tussen mensen, die niet opgelost worden. En er bestaat zoiets als een innerlijk conflict, waarbij wat je zou willen zeggen en wat je daadwerkelijk zegt – je gedrag – niet congruent is.

Ik geloof zelf in invloed pakken daar waar je hem hebt en dat is op meer plekken dan de meeste mensen denken. Het is allemaal een kwestie van bewustzijn. Bewustzijn waar je jezelf remt om te zeggen of vragen wat je zou willen zeggen of vragen. ‘Wat houdt je tegen?’ dat is de hamvraag.

Dat kunnen allerlei gedachten en overtuigingen zijn die je hebt opgebouwd in het verleden, zoals ‘ik word toch niet gehoord of serieus genomen’, omdat je veel ervaringen hebt gehad waarbij dat het geval is geweest. Of je hebt ergens besloten dat je vooral niet duidelijk wilde zijn, omdat duidelijkheid voor jou synoniem is gaan staan voor strengheid, voor hardheid, voor geen contact, afstand. Het kan van alles zijn. Het vraagt wat zelfonderzoek om te ontdekken hoe dat bij jou zit.

Als reactie daarop ben je alles maar gaan inslikken, je uit je niet over wat je wel en niet fijn vindt. Zo kan het gebeuren dat je je grenzen op enig moment niet meer voelt, alleen nog maar de irritatie van het overschrijden ervan.

Irritatie als bron informatie
Echter wat we als mens zijnde makkelijk doen, is dat ongenoegen, die irritatie, naar buiten projecteren, op iemand anders. Dat maakt de ander schuldig en jou het slachtoffer. Het maakt ook dat je niet naar jezelf hoeft te kijken, omdat je blik naar buiten gericht is. Het lijkt misschien makkelijker, maar uiteindelijk zit je zelf met de gebakken peren.

Je denkt misschien: ‘Laat maar’ en je kunt je daar nog goed over voelen ook – zo van ‘dat kan ik’ – maar dat lukt niet helemaal. Want alles wat er gebeurt op het lijntje tussen jou en een ander stapelt zich stiekem toch op. Het gaat allemaal in het ‘Laat maar laatje’ en als ik je er nu naar zou vragen, kun je zo opnoemen wat voor dingetjes daar allemaal in zitten, die nog niet opgelost zijn. Ruis op de lijn.

“Alles wat er gebeurt tussen jou en een ander stapelt zich stiekem toch op”

Dat laatje is op enig moment vol, als je niet een manier vindt om jezelf te uiten, in gesprek te gaan (als dat nodig is), nadat je eerst wat reflectie hebt gehad. Zonder reflectie, barst je hoogstwaarschijnlijk zomaar ineens uit als er weer eens iets (kleins) gebeurt tussen jou en die ander, het kan zelfs totaal iemand anders zijn dan waar de ruis op de lijn mee is. Het is de bekende druppel die de emmer doet overlopen, je kent het vast wel.

Onmenselijk hoge eis
Wat ook niet helpt is dat we de neiging hebben als mens van onszelf te verwachten dat we direct – op het moment dat er iets gebeurt – iets moeten zeggen tegen de ander of anders niet. Dat is een onmenselijk hoge eis, die de meeste mensen niet kunnen waarmaken, omdat emoties een rol spelen op dat moment. Als je dan van jezelf er niet meer op terug mag komen, omdat het inmiddels ‘te laat’ is, zet je jezelf klem. Je draait in cirkeltjes, het innerlijke conflict is geboren.

Nu kan het ook nog zo zijn dat je ook nog een oordeel over jezelf vormt, omdat je het gesprek niet aangaat en tegelijkertijd ook niet goed weet hoe je het moet aangaan. En zo raak je steeds verder van huis…

“Het vraagt moed het innerlijke conflict in jezelf aan te kijken”

Inslikken
Zelf heb ik veel ervaring met het inslikken van wat ik ‘eigenlijk’ wilde zeggen, in m’n twintiger jaren liep ik hier enorm tegenaan toen ik net startte met werken als HR-adviseur. Dit is bij uitstek een rol waarin je je mening te geven hebt, ik werd geacht leidinggevenden te adviseren tenslotte. Ook moest ik veel vragen stellen, want als ik dat niet deed, dan was ik het verkeerde probleem aan het oplossen, daar kwam ik snel achter.

Ik liep dus nogal tegen mezelf op. Een goede – doch harde – leerschool. In dat moment was dit natuurlijk best wel vervelend, maar tegelijkertijd dwong het me ook naar binnen te kijken, mezelf te onderzoeken. Waar hield ik mezelf tegen om mezelf te uiten? Vragen te stellen? Mijn mening te geven?

Door al deze introspectie ontdekte ik dat ik veel voor mezelf verborgen hield, ik had echt de weg naar binnen te ontdekken. Ik mocht ontdekken wat ik nou eigenlijk wilde zeggen, maar ook waar ik bang voor was. Kort gezegd was dat altijd afwijzing. Ik was als de dood niet goed genoeg gevonden te worden, omdat ik zelf ook vond.

“Van zelfkritiek naar zelfliefde”

Sleutel
Daar lag dan ook de sleutel: mezelf goed genoeg vinden, van mezelf leren houden, mezelf niet meer afwijzen. Dat was een aardig pad, wat ik stapsgewijs in ‘Zelfliefde in actie’ beschrijf, m’n laatste boek.

Hierbij een korte passage uit het hoofdstuk ‘Ruis op de lijn oplossen’ en een viertal oefeningen:

Hoe pak je dat uitspreken dan aan? Dat is misschien best spannend. Het is de kunst je allereerst nieuwsgierig te voelen, zorg dat je er geen boosheid, verwijt of verdriet meer over voelt. Dat kan soms even duren. Neem de tijd om je emoties neer te laten dwarrelen, dus niet te snel willen in deze is erg de moeite waard. Als er een emotie in de weg zit, dan stel je je vragen anders, jouw emotie klinkt dan onbewust door. Als je nieuwsgierig bent, sta je open en dat geeft een open gesprek. 

Wat handig is om te bedenken hierbij is dat negen van de tien keer de ander helemaal geen ruis op de lijn ervaart. Je spreekt jezelf niet uit om een reactie te krijgen. Je spreekt jezelf uit om je weer vrij te voelen in die relatie. Hoe de ander reageert is eigenlijk niet van belang. Al geef ik grif toe dat het natuurlijk wel fijn is als de ander jou ziet en begrijpt. Je kunt ervan uitgaan dat dat steeds meer gebeurt, naarmate je jezelf meer en meer laat zien en je de ruis zo snel mogelijk oplost in plaats van achter af. Want dat is de beweging, steeds meer in het moment voelen wat iets met je doet en daar direct naar handelen: je uitspreken, vragen stellen, zodat er geen residu meer achterblijft. Kun je je voorstellen hoe vrij het voelt om geen ruis meer op de lijn te voelen? 

Oefeningen

1. Maak een lijstje van drie mensen om je heen en bedenk per persoon wat de ruis is. Kijk per persoon of je het in jezelf kunt oplossen, zonder het uit te spreken of dat het beter is om het uit te spreken en zet dat erachter.
2. Ga per persoon het gesprek aan en deel wat voor jou de ruis op de lijn is of was. Hou het puur bij jouw eigen beleving, dus hoe het voor jou voelde, wat het in jou raakte. Verwacht niets van de ander. Vraag van tevoren om niet inhoudelijk te reageren, niet met oplossingen te komen, maar alleen te luisteren. Hiermee voorkom je een discussie.
3. Je kunt, nadat je je hebt uitgesproken, vragen hoe de ander dit gesprek heeft ervaren. Luister hier op dezelfde manier naar. Onbevooroordeeld, open, nieuwsgierig.
4. Oefen vervolgens met sneller uitspreken wat er in je gebeurt als je je geraakt voelt. Dit zal beginnen met iets delen een tijdje na het gesprek, vlak erna of zelfs tijdens het gesprek. Je zult gaan ervaren dat je steeds meer in het moment kunt voelen wat er gebeurt in jou.

Je zult merken dat als je hiermee gaat oefenen er steeds minder innerlijk conflict is en dat leidt dan weer tot minder uiterlijk conflict. Minder gedoe dus. Wie weet is dit zelfs wel de weg naar vrede.

Tekst: Judith Webber
Judith (’75) is een passievolle spreker, podcast-maker, schrijver van vijf boeken over persoonlijk leiderschap en eigenwaarde, veranderaar, echtgenote en moeder. Ze is een inspirerend voorbeeld van kiezen voor jezelf, laat zich niet in een hokje stoppen en inspireert anderen ook hun hokjes-geest te laten varen. De rode draad in haar werk als HR-manager en ondernemer, is eigenwaarde als pad naar leiderschap, durven te gaan staan aan het roer van jouw leven. Voor MaatschapWij schrijft ze columns over een meer verbonden wereld, te beginnen bij jezelf.