Ons kiessysteem is binnenkort 100 jaar oud: tijd voor vernieuwing?

Volgend jaar is het precies 100 jaar geleden dat er voor het laatst iets is gewijzigd aan de manier waarop we stemmen. Volgens Rudy van Belkom, initiatiefnemer van Het Nieuwe Kiezen, is dit geen reden voor een feestje, maar een aanleiding voor vernieuwing.

Bij Het Nieuwe Kiezen stem je niet op één persoon en bijbehorende partij, maar een stem per thema. In het nieuwe systeem zou je voor onderwijs op D66 kunnen stemmen, terwijl je op het thema zorg voor de SP stemt. Zo hoef je niet voor één partij te kiezen.

Minder theater

Door per thema te stemmen richten we ons volgens Rudy Van Belkom meer op inhoud, in plaats van op gevoel: “Als je mij vraagt ‘Op welke partij stem je?’ dan gaat er een carrousel van lijsttrekkers rond in mijn hoofd. Wie is sympathiek? Wie kan ik vertrouwen? Maar als je me zou vragen welke partij ik op het gebied van defensie steun, dan moet ik me daar eerst in verdiepen voordat ik antwoord kan geven.”

Dat verdiepen is volgens Van Belkom hard nodig. “We zijn in een vicieuze cirkel beland. Men stemt ongeïnformeerd, politici anticiperen hierop met theater. Hoe meer theater, hoe kleiner de kans dat beloftes ook waargemaakt worden. Het is een internationale trend. Je ziet het aan de verkiezing van Trump, aan Brexit. Mensen stemmen niet voor hun idealen, maar tegen het establishment.”

Het Nieuwe Kiezen is een schets van een systeem waarin politici zich beter kunnen specialiseren in bepaalde thema’s. Dit zou ten goede komen aan de geloofwaardigheid van politieke partijen. One-issue partijen worden bijvoorbeeld niet meer gedwongen zich uit te spreken over thema’s die nauwelijks raken aan de doelen van de partij. De gedachte is dat op deze manier de kloof tussen burger en politiek kleiner wordt, zodat men weer echt betrokken raakt bij de politiek: “Het is toch vreemd dat we de uitdrukking ‘het is een politiek spelletje’ zijn gaan gebruiken? Het zou geen spelletje moeten zijn, de politiek is er voor ons.”

Het Nieuwe Kiezen

Met het voorstel wil Rudy Van Belkom mensen aan het denken zetten: “Mijn boodschap is niet dat met Het Nieuwe Kiezen de democratie voor altijd genezen zal zijn. Maar de cijfers laten zien dat er een probleem is. Volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau is 75% van de Nederlanders niet tevreden met de manier waarop we stemmen, slechts 2,2% is nog lid van een politieke partij. We zijn gewoon verplicht iets te doen, iets te onderzoeken.”

In de aanloop van de verkiezingen presenteerde hij afgelopen woensdag samen met ambassadeur en politicoloog Victoria Koblenko het eerste onderzoek in RTL Late Night: een experiment op de website van Het Nieuwe Kiezen, waarmee je voor jezelf kan onderzoeken of de partij waarop je stemt ook echt je favoriete standpunten vertegenwoordigt. Volgens Koblenko is de kans groot dat men op de ‘verkeerde’ partij stemt, omdat het beeld dat men van een partij heeft niet altijd klopt.

Videogames en piloten

In het dagelijks leven is Rudy van Belkom docent conceptontwikkeling: “Ik vertel in de klas ook over hoe ik tot dit idee ben gekomen. Het is een voorbeeld van cross-sectorale innovatie. Principes uit de ene sector worden toegepast op de andere, zoals wanneer videogames gebruikt worden om piloten te leren vliegen. In dit geval wordt modulariteit, zoals nu al gebruikt in de verzekeringswereld, toegepast op het kiessysteem”.

In de opleiding waar hij werkt is ook kwaliteit van leven een belangrijk onderdeel. “Ik wil ook een steentje bijdragen, mijn frustratie niet bundelen in negativiteit maar in positiviteit. Het is een vorm van zingeving, het is mijn manier om iets te doen.”

In het videoportret vertelt Rudy Van Belkom ons meer over zijn persoonlijke drijfveren voor Het Nieuwe Kiezen. Hij voelt zich steeds minder betrokken bij de politiek en wil geen concessies meer doen. “Ik sta niet 100% achter één partij, op deze manier gooi ik de helft van mijn stem weg.”

Video door: Jeppe van Pruissen

Spreekt het initiatief je aan? Op de HetNieuweKiezen.nl kun je de petitie ondertekenen en aan de slag met het landelijke experiment.

Wil jij graag iemand bedanken omdat hij of zij met hart, hoofd en handen zich inzet voor een socialer en duurzamer Nederland? Vraag dan hier een Maatschapwij-speldje aan en wij zorgen dat het speldje zo snel mogelijk naar je toekomt.