Gianni da Costa is niet 'gewoon een Amsterdammer'

Hoe zullen we ons de coronapandemie van 2020 herinneren? Een jaar waarin vanzelfsprekendheden verdwenen en we moesten wennen aan een nieuw normaal. Een jaar waarin vooral negatief nieuws en sombere voorspellingen de media domineerden. Gelukkig ontstaan in tijden van crisis ook veel mooie dingen. Het boek Nederland Bedankt toont 48 verhalen van prachtige mensen, organisaties en initiatieven die ontstonden tijdens de coronacrisis. Wij mogen tien van die verhalen plaatsen. Deze week lees je het verhaal van Gianni da Costa en zijn Giving Back voedselpakketten. 

Gianni da Costa (35) heeft het initiatief ‘Giving Back’ opgezet. Samen met vriendin Marlene Nascimento (38) en zo’n 25 andere vrijwilligers deelt hij voedselpakketten uit aan ongedocumenteerden (mensen zonder een verblijfsvergunning) in Amsterdam, die geen aanspraak kunnen maken op een uitkering of de voedselbank. “We zijn gewoon Amsterdammers die omkijken naar andere Amsterdammers in nood.”

Gianni legt uit dat onderscheid kan worden gemaakt tussen twee groepen ongedocumenteerden: ongedocumenteerden met asielverleden, namelijk afgewezen asielzoekers of vluchtelingen, en ongedocumenteerden zonder asielverleden. De laatste groep bestaat voornamelijk uit arbeidsmigranten. De groep ongedocumenteerden is groot in Amsterdam. “Er zijn alleen al 15.000 ongedocumenteerde Brazilianen.” Voor ongedocumenteerden met asielverleden is wel het een en ander geregeld, maar voor ongedocumenteerden zonder asielverleden niet.

Kwetsbaar

Vanwege het Nederlandse ontmoedigingsbeleid komen deze mensen niet in aanmerking voor een uitkering of voor de voedselbank. “Deze mensen wonen hier soms al dertig jaar, hun kinderen zijn hier opgegroeid. Zij kunnen niet zomaar weg.” Het zijn mensen in een kwetsbare positie, merkt Gianni. “Ze zijn heel erg afhankelijk van bijvoorbeeld schoonmaakklusjes. Nu, tijdens deze coronatijd, kunnen ze dat niet langer doen bij mensen thuis. Dan zie je wel hoe precair de situatie van deze groep is. Geen inkomsten betekent letterlijk: geen eten op tafel.”

Gianni zet zich al vier jaar in voor deze groep. Hij zag dat veel kinderen van ongedocumenteerde ouders stoppen met school. Omdat ze maar tot hun achttiende jaar recht hebben op onderwijs, raken veel jongeren gedemotiveerd en vallen uit. Deze jongeren belanden vaak in de criminaliteit en de prostitutie. Daarom begon hij met het geven van bijles en empowermenttrainingen, om de jongeren op school te houden. “Dit deed ik eerst voor twee jongeren, maar al snel had ik er vijftig onder mijn hoede.”

Toen het coronavirus ook Nederland bereikte en hun ouders vaak niet meer konden werken, kwamen veel jongeren naar Gianni toe. “Ze vroegen me of ik iets voor hen kon betekenen. Toen ben ik mijn netwerk gaan raadplegen om andere vrijwilligers te vinden en om geld en voedsel in te zamelen.”

Olievlek

Het was als een olievlek, vertelt Gianni. “Eerst hielpen we zo’n honderd gezinnen per week. Nu zijn dit er zo’n 780.” Deze groep heeft geen toegang tot de voedselbank. “Het zijn mensen die formeel gezien niet bestaan, maar feitelijk gezien wél. Zij hebben ook voedsel nodig.”

Het doel is om genoeg eten te geven voor een hele week, zodat mensen zich niet druk hoeven te maken om het kopen van voedsel en zij met hun geld de huur kunnen betalen. “Zodat ze niet op straat komen te staan. Dat gebeurt nog vaak, helaas.” Het lukt niet altijd om dit doel te behalen. “Twee weken geleden hadden we niet genoeg eten, daardoor konden we te weinig geven. Dat deed me pijn.”

Wij-gevoel

Hij benadrukt dat alle beetjes helpen. Kleine donaties, maar bijvoorbeeld ook het langsbrengen van wat boodschappen. “Er kwam vorige week een vrouw met twee zakjes brood bij ons. Dat vind ik mooi om te zien, dat mensen zo raakbaar zijn.” Niet alleen de vaste groep vrijwilligers, maar ook de mensen die de pakketten komen halen, helpen vaak als vrijwilliger mee. “Deze doelgroep komt niet alleen halen, maar is oprecht betrokken bij wat we doen. Er is een wij-gevoel, iedereen maakt deel uit van dit initiatief.”

Gianni vindt het belangrijk om mensen die het moeilijk hebben te helpen. “Ik ben gewoon een Amsterdammer die omkijkt naar andere Amsterdammers. Laten we aan de jongeren het goede voorbeeld geven en elkaar helpen.” Gianni en de andere vrijwilligers krijgen ontzettend veel dankbare berichten. “Dat er dankzij dit initiatief thuis genoeg te eten is, dat kinderen nu niet met honger naar school hoeven. Ik doe dit vrijwillig, maar zulke berichten, dat is mijn salaris.”

Wat is ‘Giving Back’?

‘Giving Back’ is niet alleen een initiatief, het is ‘een levensstijl’, zoals Gianni het verwoordt. Het betekent dat je je inzet voor anderen. Vier jaar geleden begon hij met het geven van bijles en empowermenttrainingen aan kinderen van ongedocumenteerden in Amsterdam. Momenteel houdt hij zich samen met Marlene Nascimento en 25 vrijwilligers bezig met het verzamelen van voedselpakketten voor ongedocumenteerde gezinnen in Amsterdam. Veel van hen zijn tijdens de coronacrisis hun baan verloren. Giving Back helpt momenteel zo’n 780 gezinnen per week.

Wil je de andere 47 hartverwarmende en inspirerende verhalen lezen? Bestel het boek via de website van Nederland Bedankt. De totale opbrengst van het boek gaat naar Stichting Zorg na Werk in Coronazorg, het steunfonds voor hulpverleners geraakt door Covid-19. En vergeet niet dat je voor jouw persoonlijke held altijd een MaatschapWij-speldje kunt aanvragen.

Foto headerbeeld: Renske Totté