De samenleving verbeteren? Start je eigen gemeenschapsmunt

Edgar Kampers, mede-oprichter van Qoin, wil ervoor zorgen dat geld weer werkt voor mensen. “Als ik om me heen kijk, zie ik een verschraling van de gezondheidszorg, de cultuursector en het milieu. Ik wil onderdeel zijn van een maatschappij waarin we ervoor zorgen dat dit soort dingen wel goed geregeld zijn.” Dus ging hij aan de slag.

“Als je de maatschappij wil veranderen, moet je bij ons ontspoorde geldstelsel beginnen.”

Geld zoals wij het kennen is puur geïnteresseerd in het maken van winst en komt terecht op de plek waar het rendement het hoogst is. Cultuurgezelschappen, ouderen en het klimaat trekken hierdoor automatisch aan het kortste eind.”

“Vanaf de jaren ’60 is het vergaren van kapitaal belangrijker geworden dan productie. Hierdoor gaat het grootste deel van krediet niet naar langer naar nieuwe bedrijvigheid, maar wordt het zo geïnvesteerd dat het nieuw krediet genereert.” Hierdoor is er voor lokale en regionale doelen onvoldoende aandacht (lees: budget).

Qoin wil het systeem kantelen

“Veel mensen beschouwen het geldsysteem als lichtsnelheid”, stelt Edgar. “Het is er en het is onveranderlijk. Gemeenschapsmunten laten zien dat je controle kunt uitoefenen op het geldsysteem en haar effecten.”

Om mensen, bedrijven en organisaties te helpen bij het opzetten van hun gemeenschapsmunt richtte Kampers Qoin op. “We willen mensen de regie over het geldsysteem teruggeven. Banen creëren op lokaal niveau? De duurzaamheid in jouw wijk vergroten? Of mensen aanmoedigen om meer vrijwilligerswerk te doen? Met een eigen munt is het allemaal mogelijk.”

Weg met het globale systeem?

“Gemeenschapsmunten zijn geen alternatief voor het kapitalistische systeem”, stelt Edgar. “Sommige producten en diensten kunnen we nou eenmaal niet op lokale of regionale schaal verzorgen.”

Maar een deel van de economie kun je prima regionaal organiseren. “Water, een groot deel van het eten, alle energie en bijna alle dienstverlening. En als je daar je eigen munt voor gebruikt kun je het geldsysteem zo inrichten dat het jouw lokale en regionale doelen dient.”

Focus op gedragsverandering

“Gemeenschapsmunten zijn ontzettend effectief om lokale en regionale doelen te bereiken”, zegt Edgar. “Zo stijgt het gemiddelde aantal uren vrijwilligerswerk per jaar van 50 naar 108 wanneer het beloond wordt met punten. Een vergelijkbaar effect zien we bij het op tijd betalen van de huur, het gescheiden inleveren van afval en actief zijn in de wijk.”

Dit succes is volgens Kampers eenvoudig te verklaren. “Wat wij doen is mensen belonen op het moment dat ze het goede gedrag vertonen, ook als ze niet weten waarom ze het doen. Dan kun je vervolgens langzaamaan de kennis overbrengen over het belang van afvalscheiding. Maar dat is niet het startpunt.”

Tips voor het opzetten van een gemeenschapsmunt

De gemeenschapsmunt lijkt dus dé oplossing voor onze lokale en regionale problemen. Toch is het opzetten van een succesvolle community currency nog niet zo eenvoudig. “Alleen wanneer genoeg verschillende partijen bereid zijn om mee te doen is er kans van slagen. Anders blijf je afhankelijk van euro’s om het systeem in stand te houden.”

Een breed draagvlak voor de gemeenschapsmunt is essentieel. “Wanneer je buurtbewoners wilt stimuleren om meer vrijwilligerswerk te doen bij het lokale zorgcentrum, heb je ook lokale winkels en clubs nodig waarbij de bewoners hun verdiende punten vervolgens weer kunnen besteden.”

“Je hebt partijen nodig die lokaal verankerd zijn en die samen met jouw bepaalde doelen willen realiseren.”

Pockets of change

Edgar ziet onze globale economie als een mammoettanker. “Ondanks het feit dat mensen zich afvragen of we wel de goede kant opgaan, vaart de tanker gestaag door.” Om toch impact te kunnen maken bouwen steeds meer mensen hun eigen zeilboot. “Gemeenschapsmunten geven mensen de mogelijkheid om, op kleine schaal, dingen anders te doen. Socialer, groener, duurzamer. Het is een middel waarmee we, te midden van alle tumult, op onze eigen zeilboot een werkelijkheid kunnen creëren die betekenisvol is voor iedereen.”

Waarom Edgar zich 24/7 inzet voor het succesvol opzetten van gemeenschapsmunten? Bekijk zijn videoportret.

Video door: Jeppe van Pruissen & Nadine Maarhuis

Iedere week een flinke dosis positiviteit en blik-verruimende kennis in je mailbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief. Inspiratie gegarandeerd.