Met een circulaire modeshow zet Teun Toebes mensen met dementie in het absolute middelpunt
De 21-jarige Teun Toebes is een ware zorgpionier. Om ervoor te zorgen dat iedereen mee mag doen in de maatschappij, creëert hij gratis geluksmomenten voor mensen met dementie. Ook woont hij sinds anderhalf jaar in een verpleeghuis. Zijn laatste actie? Een circulaire modeshow waarin mensen met dementie de hoofdrol spelen.
“Als oudste uit een gezin van vier en met een moeder als verpleegkundige, is zorg mij met een paplepel ingegoten. De opleiding tot hbo-verpleegkundige was dan ook een logische stap. De keuze om in contact te zijn met mensen met dementie niet. Dat kwam tijdens een verplichte stage op mijn pad en heeft me sindsdien niet meer losgelaten”, vertelt Teun Toebes. “Het verliezen van de regie is vreselijk. Maar met oprecht menselijk contact kunnen we ontzettend veel voor deze ouderen betekenen én hebben we een groot aandeel in de regie die mensen ervaren.”
Mensen met dementie in de spotlights
Inmiddels heeft Teun zijn opleiding tot verpleegkundige afgerond, is hij bezig met de premaster Zorgethiek, Beleid en Humanistiek en zet hij zich met zijn stichting sTeun en Toeverlaat dagelijks in om mensen met dementie geluk te laten beleven. Zo ook vorige week, tijdens een circulaire modeshow.
De circulaire creaties, gemaakt van kleding van overleden mensen met dementie en ontworpen door de 20-jarige Babette van Rijthoven, werden vol trots door mensen met dementie getoond. Vanwege de coronamaatregelen kon het publiek de show niet bijwonen, maar meer dan duizend mensen volgden het evenement online. “We hebben met een lach en een traan genoten van alle prachtige creaties en bijzondere verhalen”, vertelt Teun. “Hoewel het proces van achteruitgang en vergeten verdrietig is, kunnen mensen met dementie als geen ander genieten. Ze leven in het moment. En dat zag je tijdens de modeshow.”
Aandacht voor het verhaal van mensen zelf
Dit soort geluksmomenten ontstaan volgens Teun wanneer er aandacht is voor het verhaal van de mensen zelf, en niet voor hun ziekte. Daarom focust Teun zich tijdens de activiteiten op de persoonlijkheid van de ouderen. Bijvoorbeeld door ze een dagje mee terug te nemen naar hun vroegere vak. “Zo ben ik samen met de 92-jarige Jaap – die zijn hele leven brandweerman is geweest – een dagje naar de kazerne gegaan. Door iemand die oude rol terug te geven, verdwijnt de dementie naar de achtergrond en komt de mens naar boven. Ineens was Jaap niet langer een kwetsbare oudere, maar een trotse vader en brandweerman.”
Dit kun jij doen
Met alles wat hij doet hoopt Teun anderen te inspireren om ook contact te maken met mensen met dementie. Want of je mensen met dementie nou wel of niet in je omgeving hebt, we kunnen allemaal een steentje bijdragen. Bij deze een paar tips:
1. Spreek niet over dementen of dementerende ouderen, maar over mensen met dementie
“Op het moment dat je dementie vooropstelt, impliceer je indirect dat mensen hun ziekte zijn”, legt Teun uit. “Maar ze zijn zo veel meer dan alleen een diagnose. Het zijn – net als ieder ander – mensen met passie, dromen en een uniek karakter. Zodra je je dat beseft, is het een stuk gemakkelijker om contact te maken.”
2. Probeer mee te gaan in de belevingswereld van degene met dementie
“Om mensen met dementie een fijn moment te bezorgen, probeer ik aansluiting te vinden bij hun belevingswereld”, zegt Teun. “Zo heb ik bijvoorbeeld geleerd dat je beter niet kunt vragen: ‘Weet u dat nog?’. Ook probeer ik mensen nooit tegen te spreken. Dus als een 91-jarige vrouw aangeeft dat ze naar haar ouders wil, dan zeg ik niet dat ze niet meer in leven zijn, maar dan zeg ik: ‘Dat snap ik. Hoe ziet jouw moeder eruit?’ Door haar niet af te kappen blijft haar eigenwaarde intact.”
3. Praat altijd over de tijd die mensen zich nog wél herinneren
“Vragen naar een periode die mensen zich niet herinneren, levert een gevoel van onmacht op. Dat is voor niemand fijn”, zegt Teun. “Focus je dus liever op het heden of op momenten die mensen nog goed bijstaan.”
4. Betrek vrienden en familie
“Bij het organiseren van zowel grote als kleine activiteiten voor mensen met dementie, is het belangrijk om vrienden en familie te betrekken”, vertelt Teun. “Dat maakt de verantwoording niet alleen gemakkelijker – omdat je altijd toestemming nodig hebt om met mensen met dementie op stap te gaan – maar het is voor hen vooral ook heel leuk om hun geliefden op een fijn moment te zien!”
5. Blijf positief
“Als zorgverlener weet ik maar al te goed hoe lastig het is om tijd vrij te maken voor persoonlijk contact”, vertelt Teun. “Toch is het de taak van ons allemaal om mensen op een positieve manier te blijven prikkelen. Als iedereen het systeem een duwtje in de juiste richting geeft, verandert het. Maar dat moet wel samen.”
Op zoek naar meer verhalen waarin verbinding en compassie centraal staan? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en krijg gratis ons laatste e-magazine cadeau.
Video door: Jeppe van Pruissen, Teun Toebes, Bart-Jan Prins & Nadine Maarhuis
Foto’s door: sTeun en Toeverlaat
