Wat jij kunt doen tegen het verlies van biodiversiteit: een druppel zijn

De berichten over het verlies van biodiversiteit zijn soms zó alarmerend dat je geneigd bent te denken dat het toch al veel te laat is om het tij nog te keren. Maar dat is natuurlijk geen optie. En hoewel de problemen tienduizend maal te groot zijn om in je eentje op te lossen, kun je wel iets doen. Want heel veel kleine stappen maken samen wel degelijk een verschil.

Als er één conclusie kan worden getrokken uit rapporten zoals die van het IPBES, de wetenschappelijke organisatie biodiversiteit van de VN, dan is het deze: we kunnen klimaatverandering alleen bestrijden als we veel zuiniger zijn op onze natuur. En we kunnen alleen zuiniger zijn op de natuur als we wereldwijd ons beperkte paradigma van eeuwige en noodzakelijke economische groei loslaten.

Dat een uitdaging noemen lijkt me het understatement van het jaar.

Onverzadigbaar monster

Al vele decennia onttrekt de wereldwijde economie meer bronnen aan de natuur dan deze zelf kan herstellen. Ons economische systeem is een monster met een onstilbare honger naar meer, meer, meer. Er worden meer soorten met uitsterven bedreigd dan op enig ander moment in de menselijke geschiedenis. Onafhankelijke aanwijzingen suggereren een op handen zijnde snelle versnelling in het uitsterven van soorten, die nu al tientallen – zo niet honderden – keren hoger is dan gemiddeld in de afgelopen 10 miljoen jaar, zelfs als de oorzaken niet toenemen. De economie eet al onze plant- en diersoorten op.

Directe bedreiging

Dat heeft veel meer impact op onze toekomst dan je misschien zou denken. Het menselijke bestaan is namelijk volledig afhankelijk van de natuur; al onze grondstoffen worden door de natuur geleverd, net als onze voeding. Genetische variatie is het fundament onder de stabiliteit van natuurlijke ecosystemen. Als die balans te veel verstoord wordt, storten die ecosystemen in en dat vormt een directe bedreiging voor onze leefomstandigheden.

We zijn wereldwijd bezig de fundamenten uit te hollen van economie, levensonderhoud, voedselzekerheid, gezondheid en kwaliteit van leven.

Robert Watson, voorzitter van het IPBES

Steeds andere prioriteiten

Het is ongekend, ontluisterend en ja, ook wel een beetje ontmoedigend. Want is het niet al veel te laat om het tij te keren? Eerdere doelen om de achteruitgang van biodiversiteit tegen te gaan zijn niet gehaald, bij lange na niet zelfs. Telkens als het erop aankomt stellen we andere prioriteiten (‘it’s the economy, stupid’). Het is eigenlijk heel simpel: de natuur kan het gevecht tegen ons economische systeem nooit winnen. Omdat ze er geen deel van uitmaakt. We zien haar als een ‘resource’, een bron waaraan we eindeloos kunnen blijven onttrekken. Maar dat houdt dus een keer op. En sneller dan we denken.

Druppels op een gloeiende plaat?

Om het probleem echt op te lossen zullen we dus naar een ander economisch systeem moeten, naar een andere definitie van groei. Zoals aangestipt; geen sinecure en wellicht de komende jaren nog een utopie. Maar zoals elke moeilijke reis start met een eerste stap en alle grote veranderingen klein beginnen, ontkiemen er steeds meer grassroots (pun intended) initiatieven en ondernemingen die een druppel op de gloeiende plaat gooien. En als dat er maar genoeg worden, dan koelt die plaat vanzelf af.

Dus geloof nooit dat je niets kunt doen. We zetten een paar initiatieven die zich met deze materie bezighouden voor je in de spotlight. Ter inspiratie en als oproep: wees een druppel.

Word dakboswachter

Rooftop Revolution legt nieuwe natuurgebieden aan op stadsdaken. Groene daken vergroten de biodiversiteit door er planten, bloemen en grassen te planten. Ook kijken ze wat er verder mogelijk is op een dak: hoe kan er water opgevangen worden of zonne-energie opgewekt? Zo begeleidt Rooftop Revolution partijen in het hele proces: van idee tot realisatie. In Nederland ligt 400 km2 aan plat dak – vergelijkbaar met zo’n 60.000 voetbalvelden – waarvan het overgrote deel niet gebruikt wordt. Zonde!

Tip 1: Vergroen je dak!

Ontdek wat Rooftop Revolution drijft en hoe het werkt. (Tekst loopt door onder video)

Leer composteren

Een wormenhotel is een kast op straat waar buurtbewoners hun groente, fruit- en etensresten in composteren met behulp van wormen. Dit levert niet alleen een waardevolle bodemverbeteraar op, het maakt de buurt ook nog eens leuker en gezelliger. Iedereen wint met een wormenhotel; de mensen in de buurt die leuker wordt, de gemeente die minder restafval hoeft te verwerken, de dieren en planten die betere voeding krijgen en natuurlijk de wormen die het hele jaar verwend worden in een fijn hotel.

Tip 2: Open een wormenhotel!

Bekijk hieronder ons videoportret van composteur Peter Jan Brouwer, die aanstekelijk vertelt hoe leuk en simpel composteren is. (Tekst loopt door onder video)

Switch van zoekmachine

Huh? Jazeker. Ecosia is een zoekmachine die bomen plant. De winst uit advertentieverkopen wordt geïnvesteerd in het planten van bomen waar deze het hardst nodig zijn. Ontbossing is een van de grootste bedreigingen van biodiversiteit op onze planeet. Zoek je vanaf nu je online met ecosia, dan ben je dus druppelsgewijs goed bezig.

Ecosia heeft trouwens nog een paar voordelen: ze verkopen je data niet aan adverteerders, draaien op Co2-neutrale servers en en anonimiseren alle zoekopdrachten na een week. Ecosia is heel eenvoudig toe toe voegen aan chrome en andere browsers. Dus waar wacht je nog op?

Tip 3: Start met bomen planten!

Zaai bloemen

Honey Highway creëert een blijvend paradijs voor bijen in bermen en op dijken. En dat is hard nodig want er komen steeds minder bijen, en dat komt dan weer vooral doordat er steeds minder bloemen zijn. Mensen hebben bijen nodig om groenten en fruit te bevruchten. Deze bezige beestjes staan aan het begin van onze voedselketen.

Ook de Pollinators streven naar een gezonde leefomgeving voor bestuivende diersoorten. Om goed te leven hebben bestuivers voldoende, gevarieerd en gifvrij voedsel nodig. Ook nestelplekken zijn belangrijk.

Tip 4: Sluit je aan bij de Pollinators of strooi wat Honey Highway bloemenzaad in je tuin!

Help de wetenschap

De bodemdierendagen zijn een eenvoudige, leuke en laagdrempelige manier om bij te dragen aan onderzoek naar de stand van de biodiversiteit in ons land. Want ook die gaat zienderogen achteruit. Meer aandacht voor en kennis over de onbekende ‘buren’ onder onze voeten is broodnodig. Klein is niet hetzelfde als onbelangrijk. Integendeel: we kunnen niet zonder! Op de website vind je allerlei tools, tips en dingen die je kunt doen, zowel individueel al bijvoorbeeld met schoolklassen.

Tip 5: Ga op safari in je tuin!

Op safari tijdens de bodemdierendagen (foto: bodemdierendagen.nl)

Iedere week een flinke dosis positiviteit en blik-verruimende kennis in je mailbox? Schrijf je nu in voor onze nieuwsbrief en ontvang gratis ons nieuwste e-magazine. Inspiratie gegarandeerd!