De luxe van een kleine footprint

“Je hebt niet veel nodig om gelukkig te zijn. Wij wonen in een kleine gemeenschap in een zelfgebouwd houten huisje met een tiny footprint. Het levert je zoveel op”, aldus Iris van Asselt, die met haar vriend Roland en dochters Ize en Lune woont in een gemeenschap van tien kleine houten huizen in Koedijk, opgezet door LiberTerra.

LiberTerra is een initiatief van Mieke Elzenga. In heel Nederland ontwikkelt zij gemeenschappen van duurzame kleine woningen. Bewoners kunnen in de gemeenschap hun eigen ecologische woonambities realiseren en zich tegelijkertijd inzetten voor regionale uitdagingen op het gebied van duurzaamheid en leefbaarheid.

De gemeenschap in Koedijk zet zich in voor duurzaam wonen en leven. Op het terrein staan tien verplaatsbare huizen, geproduceerd met zoveel mogelijk hergebruikte en natuurlijke materialen, gedeeltelijk of volledig off-grid. ‘Afvalstromen’, regenwater en GFT worden hergebruikt om kringlopen te sluiten. De tuin produceert zoveel mogelijk eigen voedsel voor de bewoners en andere vormen van leven. Duurzame levensmiddelen en diensten worden collectief ingekocht. Ook is er een kenniscentrum opgericht over biobased bouwen.

Zoektocht
Iris maakt met haar gezin deel uit van de gemeenschap sinds 2020. Twee wereldreizen stimuleerden de wens naar een eigen klein en duurzaam huis in een gemeenschap van gelijkgestemden. Iris is oprichter van Studio Duurzaam Wonen en geeft onder meer duurzame interieuradviezen. Haar vriend Roland is van oorsprong ict-er, maar is nu actief in waterpomp- en accusystemen.

Iris en Roland filosoferen niet over duurzaamheid, zero waste en een lage voetafdruk, maar leven het. “Natuurlijk maken we ons ernstig zorgen over de wereld. Het enige wat wij kunnen doen, is om wat wij écht van belang vinden simpelweg te gaan doen. Uiteraard is dat niet altijd even makkelijk geweest en hebben we de omstandigheden soms ook mee gehad. Maar uiteindelijk is het niet maken van de keuzes die je zelf heel belangrijk vindt veel moeilijker. Daarbij vergeleken valt het opzeggen van een baan of het verlaten van een stad met al zijn basisvoorzieningen juist weer erg mee. Mensen zeggen vaak dat ze deze stap ook wel zouden willen maken, maar blijven dan toch kiezen voor ‘vastigheid’ en vermeende ‘zekerheden’. Pas als je de noodzaak echt van binnen voelt, ga je het ook doen.”

“Het enige wat je kunt doen, is voorleven wat je echt belangrijk vindt”

Wereldreis
Met hun twee jonge kinderen gaat het gezin in 2018 op wereldreis. In een omgebouwde camper vertrekken ze richting de Baltische Staten, door Rusland, Centraal-Azië, Mongolië en naar Japan. Ze zijn dicht bij elkaar, merken hoe weinig ze daadwerkelijk nodig hebben en ook de kinderen blijken het uitstekend naar hun zin te hebben. Ze vermaken zich prima en spelen met van alles wat ze tegenkomen. “We genieten enorm van de schoonheid van eenvoud. Heerlijk om weinig spullen te hebben, fijn om weinig stress te kennen. We maken opnieuw ontwerpen van ons droomhuis. Steeds duidelijker wordt dat we kleiner, duurzamer, groener willen wonen, liefst in de natuur, dicht bij een strand.“

Begin 2020 gaan ze naar een bewonersbijeenkomst in Koedijk, georganiseerd door Mieke Elzenga, die er zelf wil gaan wonen. “De meeste bezoekers hadden twijfels, maar wij keken elkaar aan en zeiden direct ‘ja’. Voor ons was dit de idyllische plek. En we zijn ons houten droomhuis gaan bouwen met bio-based materiaal. Het is geen tiny house, maar een klein duurzaam huis met een tiny footprint.”

Naast het woongedeelte met open keuken telt de woning nu nog twee slaapkamers. “Als onze dochters wat ouder zijn, kunnen we van hun huidige slaapkamer er eenvoudig twee maken. En als ze nog ouder zijn en op zichzelf willen wonen, kunnen hun slaapkamers worden losgekoppeld en kunnen ze die meenemen naar hun eigen woning.”

Leven in een gemeenschap
Veel mensen dromen ervan om duurzamer en socialer te leven. Het leven in een gemeenschap lijkt dan aanlokkelijk. Vaak is er veel onwetendheid over het leven in een gemeenschap. Welke mensen zijn er geschikt voor en wat moet je doen of laten? “Alles begint met een gesprek”, zegt Iris. “We voeren gesprekken met mensen die hier willen komen wonen als er een plek vrijkomt en vertellen hoe het leven hier is en wat het inhoudt. We hanteren een sociocratische besluitvorming. Zo bepalen de bewoners gezamenlijk wie er mag komen wonen. Het is logisch om daar brede inspraak over te hebben. We vormen een kleine gemeenschap en uiteraard zijn er ook hier conflicten en kom je jezelf tegen. Goed voor de zelfontwikkeling, zullen we maar zeggen.”

“Verder hebben we een paar keer per jaar gemeenschapsdagen. Bij zo’n dag is iedereen aanwezig. Dan bespreken we bijvoorbeeld zaken die iedereen aangaan, zoals delen en lenen. Zet je bijvoorbeeld een geleende schep bij iemand in de voortuin of maak je hem eerst schoon? Door dit bespreekbaar te maken en op te lossen, voorkom je veel irritaties. Uiteraard respecteren we elkaars privacy. We hanteren bijvoorbeeld een stoplichtsysteem. Staat het licht op rood, dan wordt iemand niet gestoord. Noodzakelijk bijvoorbeeld voor mensen die thuis werken en geen kinderen over de vloer willen hebben. Belangrijkste is echter dat we allemaal vertrouwen hebben. Soms gaat het mis, maar er is altijd het vertrouwen dat we er weer uitkomen. Als er één ding is wat je hier leert, is het wel dat privacy en vrijheid heel goed samen kunnen gaan.”

“Privacy en vrijheid kunnen heel goed samengaan”

Boek
Na de zomer van 2024 zal haar boek ‘Alles is er al; Persoonlijke reis naar bewust en duurzaam leven’ verschijnen. “Dit boek gaat over duurzaam wonen en de persoonlijke reis, fysiek en mentaal, die ik heb doorgemaakt om tot bepaalde keuzes te komen om klein en duurzaam in een eco-gemeenschap te gaan wonen met mijn gezin. De reizen over land, van Amsterdam naar India samen met Roland en de reis van Amsterdam naar Tokyo met mijn gezin in ons camperbusje, zijn de inspiratie voor het verhaal. Een autobiografisch verhaal over duurzame keuzes maken, je hart volgen en je dromen waarmaken.”

Bubbel
Iris maakt zich, net als zoveel mensen, grote zorgen om alle ontwikkelingen in de wereld. “Juist omdat we er ons zeer bewust van zijn wat we als mensen op deze planeet aanrichten, hebben we hier onze eigen plek gebouwd. Het enige wat je kunt doen, is voorleven wat je echt belangrijk vindt. Misschien leven we hier wel in onze eigen bubbel. Groot voordeel is dat je hier bent met gelijkgestemden, mensen die anders doen en handelen. Met mijn werk als duurzaam interieuradviseur en als spreker wil ik mensen bewuster maken van de voetafdrukken van hun woninginrichting. Mensen hebben veelal geen idee hoeveel vergif ze in huis hebben en wat het effect van hun meubels is op het milieu. Hier is zoveel winst in te behalen. Ik zou daar met Studio Duurzaam Wonen graag verder aan bij willen dragen. En laat Roland ondertussen maar nieuwe duurzame oplossingen bedenken. Daar is hij goed in, dit is wat wij kunnen bijdragen.”

Header foto: Ingrid de Groot