Afvalvoedsel, kledingverf van schimmels en bierzeep: op naar de circulaire economie!

“Nederland wil in 2050 een circulaire economie hebben. Een economie waarin zoveel mogelijk duurzame hernieuwbare grondstoffen worden gebruikt, producten en grondstoffen worden hergebruikt en waarin afval niet bestaat”, aldus de ambitie van de Nederlandse overheid. Maar wat houdt die circulaire economie nu precies in en hoe komen we van onze lineaire wegwerpcultuur af?

Statiegeld op kleine plastic flesjes, het verbod op plastic items zoals rietjes: de eerste stappen zijn gezet, maar er is nog veel werk aan de winkel. De gemiddelde Nederlander gooit namelijk jaarlijks zo’n 500 kilo aan spullen weg volgens Milieu Centraal. Dat terwijl de productie van deze spullen een enorme voetafdruk op onze planeet achterlaat. Maar hoe komen we van onze wegwerpcultuur af? Gelukkig zijn er in Nederland genoeg ondernemers die hard aan het werk zijn om van circulair de realiteit te maken. In BlueCity, de circulaire voorbeeldstad in Rotterdam, zijn zo’n veertig ondernemers druk bezig met circulair ondernemen. Zo wordt er onder andere bier gebrouwen op basis van regenwater, fruitleer gemaakt van mango’s en plaatmateriaal van zeewier. In dit artikel duiken we in drie circulaire alternatieven. 

Schimmels als verf

In de circulaire economie liggen nieuwe materialen voor het oprapen, zoals: algen, bacteriën en schimmels. Ze groeien snel, zijn milieuvriendelijk en volledig biologisch afbreekbaar. Zo zet modeontwerper Ilse Kremer met Fabulous Fungi schimmels in om textielverf te ontwikkelen.

Dit omdat verven van kleding het meest vervuilende onderdeel van de textielindustrie is. Er is namelijk een enorme hoeveelheid water nodig om stoffen te kleuren. Daarnaast worden chemicaliën gebruikt, die niet alleen slecht zijn voor het milieu, maar ook voor de mens. Gelukkig zijn schimmels een veelbelovende bron om het gebruik van schadelijke textielkleurstoffen te verminderen. Verven met verf op basis van schimmels kost namelijk aanzienlijk minder water en energie dan de huidige synthetische manier van verven.  

Ilse is Fabulous Fungi begonnen om de mode-industrie te verbeteren met milieuvriendelijke textielverf. Tijdens haar onderzoek ontdekte ze dat verschillende schimmelsoorten pigmenten creëren en dat deze gebruikt kunnen worden om mee te verven. Inmiddels werkt Fabulous Fungi samen met fermentatie expert Bio-aNAlytiX van Biezen in het BlueCity Lab aan een collectie voor het duurzame kledingmerk Iron Roots. Je kunt Ilse haar werk bekijken in de BlueCity Expo.

‘Afval’ eten

Een onderneming die circulariteit over een andere boeg gooit, is FALAFVAL. FALAFVAL is, zoals de naam al verklapt, falafel gemaakt van afval. Oprichters Ayuk Bakia en Scifo Minnaard willen laten zien en proeven dat veel voedselafval eigenlijk geen écht afval is. Zo maken ze falafel van ‘buitenbeentjes’: groenten die normaliter in de prullenbak belanden. 

De groente-reststromen die FALAFVAL gebruikt zijn voornamelijk paprika, knoflook, ui en bonen. Deze worden rechtstreeks geleverd door (lokale) producenten en telers om vervolgens omgetoverd te worden tot circulaire falafel vanuit hun keuken in BlueCity. Ook verwerken ze snijafval (paprika- en ui-snippers om precies te zijn) dat overblijft na het maken van kant-en-klare supermarktproducten. 

Waarom is het van belang dat groente-resten worden verwerkt? Wereldwijd wordt een derde van het geproduceerde voedsel weggegooid. Dat is niet alleen zonde, maar het kost ons ook belangrijke grondstoffen, zoals vruchtbaar land, water, arbeid en energie. En wie wil er nu niet bijdragen aan een wereld zonder verspilling, door middel van een heerlijk broodje falafel?!

Inmiddels al trek gekregen? Je vindt FALAFVAL onder andere op de kaart bij Bokaal, De Gele Kanarie en Parqiet. Daarnaast staan ze ook regelmatig met hun food truck op de Rotterdamse Oogstmarkt.

Bierbostel in je zeep

Kusala maakt handgemaakte ambachtelijke zepen vanuit hun productieruimte in BlueCity. Deze zijn 46 procent circulair en honderd procent plasticvrij! Kusala heeft inmiddels al zeventig plastic jerrycans bespaard, 135 liter regenwater gebruikt in plaats van gedemineraliseerd water (no worries, Kusala filtert het water zelf) en meer dan tweeduizend kilo aan voedsel gered dat anders weggegooid zou worden. 

“Door met circulaire ingrediënten te werken ontlasten we de afvalverwerking, redden we waardevolle producten van vernietiging én besparen we veel energie en CO2 uitstoot voor productie, transport, en verpakking van nieuwe ingrediënten. Hierdoor produceren we zelf dus ook minder nieuw afval, zoals plastic jerrycans”, vertelt Karin Berkhoudt, oprichter van Kusala.

Kusala gebruikt onder andere afvalstromen zoals olijfolie, koffie(dik), afgekeurde avocado’s en tomaten. Daarnaast verkoopt Kusala ook bierzeep in samenwerking met bierbrouwerij (en BlueCity ondernemer) Vet & Lazy. Een restproduct bij het brouwen van bier is bierbostel. Vet & Lazy levert dit aan Kusala, waarna zij het drogen in een oven en vermalen. Vervolgens wordt de vermalen bierbostel toegevoegd aan de zeep. Naast bierbostel heeft Vet & Lazy soms het een en ander aan bier over, bijvoorbeeld bier uit experimenten of bier met productiefouten. Ook dit bier redt Kusala van de prullenbak door het te verwerken in de zeep. In de webshop van Kusala vind je lichaamszeep, shampoo bars, schoonmaakzeep en natuurlijk zeep met bier.

Meer inspirerende circulaire ondernemers ontmoeten?

In voormalig subtropisch zwemparadijs Tropicana, nu BlueCity, staat het ontwikkelen van toekomstbestendig materiaal zoals tegels van eendenkroos, bouwmateriaal van zeewier en bier met regenwater als grondstof centraal. De missie: het versnellen van de transitie naar de circulaire economie door middel van ondernemerschap. Knappe koppen, pioniers en uitvinders werken samen met de natuur en aan het Rotterdam van morgen. Weten wat er in deze circulaire voorbeeldstad allemaal gebeurt? Houd BlueCity in de gaten!

Tekst door: Sanne Kleijweg

Meer verhalen lezen over een socialer, duurzamer en vitaler Nederland? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief voor een wekelijkse dosis positiviteit in je inbox. Je krijgt er ook nog ons laatste e-magazine gratis bij cadeau.