Waarom zingeving vinden zo’n uitdaging is in onze maatschappij

Is zingeving een hopeloos ouderwets concept dat geen plek meer heeft in onze moderne maatschappij? Mindfulness-expert Marisa Garau betwijfelt het in haar tweedelige gastblog. In dit eerste deel geeft zij inzicht in de maatschappelijke ontwikkelingen die zingeving rücksichtslos naar de zijlijn hebben geduwd en ons ongeïnspireerd en onvervuld achterlaten. In deel twee gaat zij in op het emotionele belang van zingeving en hoe je dit in je eigen leven kunt ontplooien.

Wanneer ik ’s ochtends mijn inbox open, vind ik altijd een stapel schrijnende mailtjes van klanten die me schrijven over burn-outs, paniekaanvallen, hyperventilatie, depressie, innerlijke leegte en een zeurend gevoel van zinloosheid. Elk bericht vertelt ongeveer hetzelfde verhaal: ik trek me kritiek altijd persoonlijk aan, ben helemaal niet stressbestendig, heb een te kort lontje, zit elke dag trillend in de trein op weg naar m’n werk, kan niet meer genieten van eenvoudige dingen, ben altijd druk in mijn hoofd, zit op een verkeerd pad, maar durf niets te veranderen want hoe moet het dan met m’n pensioen?

En dat terwijl we het in de hele geschiedenis van de mensheid nog nooit zo goed hebben gehad. We kunnen studeren en zijn vrij om onszelf op allerlei gebieden te ontwikkelen, onafhankelijk van onze sociale klasse. Een voorrecht waarvan onze grootouders alleen maar konden dromen. We hebben werk, genieten allemaal van een comfortabel warm dak boven ons hoofd, hebben elke dag meer dan voldoende lekker eten op ons bord, en kunnen rekenen op gedegen medische zorg. Daarbij doet onze overheid er alles aan om ons tegen gevaarlijke ziekten te beschermen… en oorlog kennen we alleen nog maar uit de geschiedenisboekjes.

Gebrek aan zingeving

Toch worstelen velen van ons met een gebrek aan zingeving. Erger nog: veel mensen voelen zich oververmoeid, opgebrand en leeg. Ondanks onze materiële welvaart, gelijkheid en veiligheid lijken we er emotioneel slechter aan toe dan ooit. Hoe kan de tegenstelling zo groot geworden zijn?

Een westerse maatschappij zoals de onze heeft werknemers nodig om de raderen van bedrijven, organisaties en fabrieken draaiende te houden. Er moet winst gemaakt worden, en elk jaar moet de economie groeien. Economen spreken al van een crisis als de economie slechts twee kwartalen stagneert. En dus doen we er alles aan om de economie elk kwartaal in de positieve cijfers te duwen… jaar in jaar uit, decennium in decennium uit.

Eeuwenoude principes

Hoe hip, technologisch en data-gedreven onze maatschappij er aan de buitenkant ook uit mag zien, de principes waarop wij ons leven en werk bouwen zijn hopeloos ouderwets. Zo oud als de Industriële Revolutie die rond 1760 startte, om precies te zijn.

Omdat dit de enige maatschappij-vorm is die wij en alle generaties vóór ons kennen, hebben ouders en opvoeders een bijzonder beperkt idee over wat de nieuwe generatie moet bewerkstelligen in het leven: vooruitkomen, de carrièreladder beklimmen, steeds meer geld verdienen, een winnaar zijn, en macht verkrijgen en uitoefenen. Je eigen verlangens leren kennen en je potentieel ten volle benutten? Huh, what’s that, my love?

Mijn ouders waren van eenvoudige afkomst… no way dat dit ook het lot van hun dochters zou zijn! Dat wij zouden studeren, daar was geen twijfel (en geen discussie) over mogelijk. En zo was onze hele jeugd gericht op het behalen van een diploma dat een top-baan zou garanderen. Ik werkte hier braaf aan mee, want het laatste wat ik wilde was mijn ouders en leraren teleurstellen en hun afkeuring over me afroepen. Als kind was ik immers totaal afhankelijk van deze groep mensen.

Omdat wij, net als de 18-eeuwse arbeiders, niet meer zijn dan tandwieltjes die — samen met miljoenen andere tandwieltjes — in bedrijven, organisaties en fabrieken werken om de economie te doen groeien, besteden we een groot deel van onze kostbare tijd aan het scoren van successen die de maatschappij als essentieel bestempelt. Te weten: een diploma halen, een levenspartner vinden, kinderen krijgen, en een gedegen carrière opbouwen tot het comfortabele pensioen volgt. Zelfs onze ontspanning is in keurige banen geleid en we maken dankbaar gebruik van de sportschool, het winkelcentrum en de boetseerclub in onze wijk.

Conformisme

Hoe efficiënt ook… dit uitgekauwde scenario leidt tot niets anders dan conformisme. Niet tot innerlijke vervulling of iets dat ook maar in de verte lijkt op zingeving. Het gevolg? Een gebrek aan inspiratie, een steeds dieper-vretend gevoel van innerlijke leegte, en vele duizenden werknemers per jaar die totaal opbranden.

We leiden een door de maatschappij voorgekookt leven. De meesten van ons dragen deze opoffering zonder al te veel geklaag omdat de doorsnee werknemer nu eenmaal verlangt naar (financiële) veiligheid. En dan is een vaste baan en het uitzicht op een goed pensioen aan het einde van de rit een prima beloning.

Maar voor degenen onder ons die meer verwachten van het leven en verder willen kijken dan het van tevoren vastgelegde script, rijgt deze ogenschijnlijk ‘succesvolle’ illusie hen in een steeds benauwder keurslijf waar maar moeilijk uit te ontsnappen valt. Want hoe ontsnap je uit onwetendheid en onbewustzijn? We hebben immers niet geleerd hoe we moeten dromen, hoe we moeten voelen, hoe we moeten luisteren naar de wijsheid van het hart dat ons haarfijn zou kunnen uitleggen hoe onze levensenergie — het enige dat écht van ons is — zich wil manifesteren.

Een maatschappij geworteld in conformiteit stimuleert immers geen spiritualiteit, vrij-denken, terugtrekken, stil naar binnen kijken, reflecteren, rustig onderzoeken of de status quo niet een rigoureuze verbouwing nodig heeft, en ons afvragen of we ons kostbare leven niet beter tot in alle hoeken en gaten zouden willen ontplooien, in plaats van lafhartig uitzitten.

Wek de potentie

Er is hoop. Want alhoewel het rücksichtslose carrière-denken de tedere potentie tot het ontdekken van onze roeping ruw platgestampt heeft voordat ze de kans had om te ontkiemen, leeft dit kostbare zaadje wel in ieder van ons. Soms in een comateuze slaap, soms half-ontwaakt met geloken ogen. Maar ze is ontegenzeggelijk in ieder van ons aanwezig.

Met behulp van zelfonderzoek en het openen van ons bewustzijn kunnen we onze unieke potentie wakker kussen en haar vervolgens met geduld en liefde tot gestage groei verleiden. Totdat zij, optimaal verzorgd en vol vertrouwen, in al haar glorie zal ontluiken.

In deel twee van deze miniserie over zingeving legt Marisa uit hoe mindfulness je kan inspireren om de grote sprong naar een leven verrijkt met zingeving te wagen.

Tekst door: Ambassadeur Marisa Garau

Tien jaar lang runde Marisa Garau (53) haar eigen reclamebureau in Amsterdam. Daarna verhuisde ze met haar man en poezen naar Nieuw-Zeeland waar ze internationale bestsellers over mindfulness schrijft. Samen met haar man produceert Marisa haar eigen olijfolie en runt ze het online platform Growing Mindfulness waar je haar uitgebreide artikel over zingeving kunt lezen.

Geprikkeld geraakt? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en ontvang iedere week een flinke dosis positiviteit en blikverruimende kennis in je mailbox. Ook ontvang je ons nieuwste e-magazine gratis.