Hé vmbo’er, wees maar trots op je advies. Juist jij bent de toekomst
Het vmbo heeft een hardnekkig negatief imago. Net zoals vmbo-leerlingen en banen die volgen op beroepsgerichte leerwegen. Daarmee doen we een groot deel van de Nederlandse scholieren en werkenden flink tekort. Terwijl ook – of juist – vmbo’ers trots mogen zijn op hun advies.
‘Lager onderwijs’ is de term die we lang voor het vmbo gebruikten. Het vmbo kreeg daarmee een negatief imago en daarnaast had het een negatief effect op het zelfbeeld van vmbo’ers. Als je vanaf je twaalfde bestempeld wordt als ‘laag’ is het niet zo gek dat je zelfbeeld dan wat deukjes oploopt.
Gelukkig begrijpen steeds meer mensen dat er verschillende soorten intelligentie zijn. Zo zegt onderwijsdeskundige Lauk Woltring: “Sommige kinderen zijn goed met hun handen, anderen kunnen goed voetballen en weer anderen zijn goed met hun hoofd. In onze samenleving hebben we overwaardering voor mensen die cognitief hoog reiken. We hebben onvoldoende waardering en een groot tekort aan goede vakmensen. Terwijl veel managers alleen maar hun eigen banen in stand houden.”
“Er wordt nogal eens gedacht dat de kennis zit bij de mensen op kantoor, terwijl het tegendeel juist waar is”
Schrijver en innovatiestrateeg Marianne Zwagerman vindt ‘lager opgeleid’ naast discriminerend ook onjuist. “Alsof mensen enkel en alleen kunnen leren vanachter een bureau uit schoolboeken. Leren is ook leren van de mensen om je heen. Vakmensen zijn nooit uitgeleerd.” Daarom pleit zij voor het einde van een onderscheid tussen hoger- en lager opgeleid: “Er wordt nogal eens gedacht dat de kennis zit bij de mensen op kantoor, terwijl het tegendeel juist waar is. De echte kennis zit bij de meerderheid: de mensen die uitvoeren.”
21st century skills
Door automatisering en technologisering verandert de wereld razendsnel. De arbeidsmarkt gaat in rap tempo mee. Machines nemen de komende jaren veel werk van mensen over. De verwachting is dat al in 2030 21 tot 35 procent van alle Nederlandse banen geheel of gedeeltelijk zal zijn geautomatiseerd.
Doordat robots de komende jaren steeds meer werk zullen overnemen, is er in de toekomst meer behoefte aan ‘mensen’-werkers en mensen met specifieke kennis. Daardoor gaan we in de komende decennia heel andere vaardigheden nodig hebben dan tot nu toe. Deze vaardigheden noemen we 21st century skills. Skills die daaronder vallen zijn bijvoorbeeld: samenwerken, communiceren en creativiteit. Hoe goed je bent in wiskunde of kunt leren uit een boek, dat lijkt iets van de vorige eeuw.
Banen van de toekomst
Op dit moment is er een groot tekort aan goede vakmensen in sectoren als de techniek, zorg en ‘groen’. In de kinderopvang, het onderwijs en de politie is het beeld niet veel anders. Dat komt omdat steeds minder leerlingen voor een beroepsgerichte leerweg in deze sectoren kiezen. Niet alleen deze leerwegen hebben een negatief imago, de banen die erop volgen staan bekend als ‘laag’, zwaar en slecht betaald. Niet verrassend in een maatschappij waar we werk dat we ons hoofd doen meer waarderen. Maar wel heel jammer en onterecht. Want wat nou als ik je vertel dat een groot deel van de banen waar we in de toekomst behoefte aan hebben, volgen op een beroepsgerichte leerweg?
Dit zijn de banen van de toekomst:
- Banen in de gezondheidszorg
- Technische beroepen
- Cyber security-experts
- Functies in de bouw
- Banen in transport en logistiek
- Human resources
- Telefonisten en receptionisten
- Data scientists
- Leraren
- Koks
Kortom: we hebben straks geen behoefte aan nog meer marketeers, bankiers en advocaten. En ook niet aan piloten en managers. Wél aan mensen die met hun hart en handen kunnen werken. Mensen die ‘mensen’-werk kunnen verrichten en empathisch vermogen hebben. En om de uitdagingen van de toekomst te tackelen (klimaatverandering, een groeiende wereldbevolking, uitputting van de landbouwgrond, etcetera) moeten we de handen ineenslaan.
Laat dit nu net zijn waar vmbo’ers in uitblinken. Want misschien was je je er door je lagere zelfbeeld niet van bewust, maar jij als vmbo’er blinkt daarin uit! Je bent praktisch gericht, kunt lesstof als de beste vertalen naar de praktijk en hebt een groot inlevingsvermogen. Je bent een doener.
Daarmee kom je er wel. Nu en straks.
Het verschil maken
Ja. Aan de maatschappij de taak om jou, je leerweg en je toekomstige beroep weer meer te gaan waarderen. Maar als de veranderingen waarvoor we nu staan straks werkelijkheid worden, gebeurt dat misschien vanzelf. Of misschien is dat wishful thinking. Maar wat het allerbelangrijkst is, is dat je het soort onderwijs kiest dat past bij wie je bent, wat je talenten en kwaliteiten zijn en wat je (straks) wilt doen. En welke bijdrage je wilt leveren aan de wereld. Kies dus die leerweg en dat beroep waarbij jij je goed voelt. Waarmee jij (straks) het verschil kunt maken.
Dus heb jij net een vmbo-advies gekregen? Of gaat jouw kind volgend jaar naar een beroepsgerichte leerweg? Wees daar dan maar trots op. Want echt: vmbo’ers zijn de toekomst!
Op zoek naar meer inspirerende, prikkelende en positieve verhalen? Schrijf je in voor onze wekelijkse nieuwsbrief, dan mis je niks én krijg je ons laatste e-magazine cadeau.
Oorspronkelijk gepubliceerd op 23 mei 2022. Laatste update: 12 april 2023.
