Een maand plasticvrij leven: zo helpen we de Aarde

Een plasticvrije wereld, daar dromen we bij MaatschapWij van. Maar helemaal geen plastic meer kopen of gebruiken blijkt makkelijker gezegd dan gedaan. Dat ondervond ook onze redacteur Roanne. Ze leefde een maand lang zonder plastic en hield er een dagboek over bij. “Het is maandag, dus: markt. Ik neem mijn glazen potten op de bonnefooi mee.” 

Vanaf 2021 verbiedt het Europees Parlement wegwerpplastic. Maar dat verbod geldt alleen nog voor wegwerpbestek en -borden, plastic rietjes, wattenstaafjes en ballonstokjes. In de gewone supermarkt verandert er eigenlijk niet zoveel: pasta, noten, kaas en alle andere voedingsmiddelen blijven gewoon verpakt in plastic. En dat is niet al te best voor de Aarde. Dus dat plastic verbruiken wil ik eigenlijk niet meer.

Elke week gooi ik samen met mijn drie huisgenoten een hele zak plastic weg. Zonde en onnodig. Daarom ging ik als gewone consument op onderzoek uit: hoe kan ik mijn plastic consumptie zo laag mogelijk houden? Ik probeerde een maand (van 3 augustus tot 30 augustus, om precies te zijn dus 28 dagen) plasticvrij te leven en hield een dagboek bij over al mijn struggles en geluksmomentjes.

3 augustus 2020: groentepakket

Ik ben net terug van vakantie en moet mijn koelkast weer vullen. In de supermarkt blijkt het behoorlijk ingewikkeld groente te vinden zonder plastic: paprika’s, broccoli’s, komkommers, sla, het zit allemaal in dat doorzichtige spulletje. Ik pak een courgette en vindt een losse zoete aardappel onder de uien. Iets met een ovenschotel kan ik daar wel mee maken. Maar, op een dag wil ik ook wel weer broccoli eten.

Als ik thuiskom is het eerste wat ik doe een abonnement op een groentepakket afsluiten. In Nijmegen blijken er meerdere biologische aanbieders te zijn: Tuinderij de Lijsterbes, Tuinderij De Twee Linden en Tuinderij Gordon’s Spoor. De prijzen zijn ongeveer hetzelfde: rond de € 9,50 voor een tweepersoons groentepakket. Puur op de gok kies ik voor de Lijsterbes, omdat de website er sympathiek uit ziet.

Een paar dagen later krijg ik een mail terug dat er nog een plekje vrij is op de route langs mijn huis. De groente komt in een papieren tas op woensdagochtend en die tas gebruiken ze opnieuw totdat ie niet meer bruikbaar is. Okay, top. Mijn eerste stap naar een plasticvrij leven is gezet. Nu alle andere producten nog.

Wil je ook een abonnement voor een groentepakket bij een lokale boerderij afsluiten: google even ‘groentepakket’ met daarachter de stad of het dorp waar je woont. En er komt geheid een boerderij die jou kan voorzien in al je behoeftes. Sommige hebben een combipakket met daarin ook fruit. 

6 augustus 2020: ontbijt

Ik heb een tijdje geteerd op de havermout en amandelmelk die nog in mijn kastje lagen. Dat is nu op. Ik moet dus nu havermout vinden die niet in plastic zit. Bij de Ekoplaza hebben ze gelukkig composteerbare verpakkingen. Die kan je in de gft-bak gooien en wordt dus afgebroken in natuurlijke componenten. Maar, denk ik, hoe zit het met die sticker op de verpakking: moet ik die eruit knippen? Of mogen die ook in de gft-bak? Op de site van Ekoplaza kom ik erachter dat die sticker er ook gewoon in mag. Dat scheelt weer.

Toch voelt het ook een beetje stom, want als ik thuis ben knip ik die verpakking open en giet ik de havermout huppetee in een glazen pot. En gaat die composteerbare verpakking linea recta de gft-bak in. Dat niet alleen, deze verpakkingen composteren heel langzaam en daarvoor moeten ze op 60 graden verbrand worden. Zou toch wel weer die verpakking en de energie die daarin gestopt wordt schelen, als ik mijn glazen pot mee kan nemen naar de winkel en mijn havermout daarin kan gieten. In Nijmegen hadden we een restaurant met een muur met silo’s vol droogwaar, maar die heeft de corona-crisis helaas niet overleefd.

Op de site van Zero Waste Project kan je zien waar je bij jou in de buurt verpakkingsloos kan winkelen. Pieter Pot bezorgd ook verpakkingsvrije boodschappen aan huis.

Wat betreft de amandelmelk voor mijn ontbijt is het iets ingewikkelder om plasticvrij te consumeren. Want dat betekent: zelf maken. Ik probeerde dit recept uit en ook al is het iets meer werk dan gewoon de supermarkt in stappen; het geeft wel voldoening om het zelf te maken. Maar hoe zit het met kokosmelk? Ik kom niet zo 1,2,3 aan een kokosnoot. Dit recept vertelde mij dat dat ook niet zo ingewikkeld hoeft te zijn. Het kan namelijk gewoon ook met kokosrasp. (Die amandelen en kokosrasp haalde ik dan weer bij de Ekoplaza)

Woon je in Amsterdam dan kan je veganistische melk halen in glazen flessen bij Little Plant Pantry. Is de melk op, dan kom je gewoon weer terug met je glazen fles. Soort statie-systeem dus.

8 augustus 2020: buiten de deur eten

Het is zaterdag, het is heet en ik lig op het strand aan de waal. Mijn vrienden hebben het idee opgevat vegetarische kapsalon af te halen bij Cali. Maar die zit verpakt in kartonnen geplastificeerde doosjes met aluminiumfolie eroverheen. Dus wat ga ik doen? Het is één van mijn lievelingsgerechten en een vriendin van mij kan fixen dat haar vriendje het meeneemt op weg naar het strand. De hitte verslapt mijn wilskracht beetje bij beetje. Om nu naar huis te gaan, een hele maaltijd in elkaar te zetten en weer terug te komen naar het strand … nee, denk het niet. Dus ik geef me op deze vakantie-in-eigen-land-dag over aan het gemak.

Misschien -bedenk ik nu achteraf- kan ik de volgende keer vragen aan Cali of ze deze kapsalon ook in zelf meegenomen bakjes kunnen doen.

10 augustus 2020: de markt

Mijn rijst, linzen en kikkererwten raken op. Want zo gaat dat met eten. Dus die gaan we halen. Bij de Jumbo kan ik rijst in karton en kikkererwten en linzen in glas kopen. Maar goed, ook dat voelt een beetje stom. Want het karton kan gelijk weg. Het glas kan ik hergebruiken, maar ik kom onderhand wel om in de potten. Ik ga verder kijken.

Het is maandag, dus: markt. Ik neem mijn glazen potten op de bonnefooi mee. Daar zie ik een kraampje met noten, linzen, rijst, kikkererwten, rozijnen en ook een sectie met olijven, feta en humus. Top wel dus. Ik voel me nog een beetje onwennig met mijn voorstel om de producten in mijn glazen potten te stoppen, maar de man met de snor achter de weegschaal kijkt er niet van op. Hij kent het ritueel kennelijk.

Op de site van Zero Waste Project kom ik erachter dat je bij de VoedselKoöperatie (de VOKO) Nijmegen ook verpakkingsloze bonen, meel, granen, zaden en pitten kan halen. Je wordt lid van de coöperatie, betaalt een jaarlijks bedrag van 12 euro voor een eenpersoonshuishouden, helpt af en toe mee in de winkel en doet mee met vergaderingen. Daar krijg je goedkope biologische producten voor terug.

In heel Nederland zijn dit soort Voedselcoöperaties te vinden. Op deze site vind je er eentje bij jou in de buurt. Het nadeel is alleen dat je je ervoor moet inschrijven en maar op 2 momenten in de week boodschappen kan doen (in Nijmegen is de winkel op zaterdag en woensdag twee uur open).

13 augustus 2020: vegetarische burger

Ik wilde graag een vegetarische burger eten maar die van de supermarkt zit natuurlijk in plastic. Dus heb ik er zelf eentje gemaakt. Het kikkererwtenmeel voor deze kikkererwtenburger kocht ik bij de toko in een papieren zak. Ik moest er wel wat meer tijd voor inplannen om dit recept te bereiden. Dat is eigenlijk wat me het meeste opvalt nu ik tien dagen op weg ben: plasticvrij leven kost tijd. En dat heeft niet iedereen.

15 augustus 2020: thee-tijd

Thee koop je in plastic verpakkingen of in kartonnen verpakkingen. Beiden lijken me eigenlijk onnodig, want ik heb glazen potten en een thee-ei. Dus ik ging op pad. In mijn straatje zag ik bij Simon Levelt dat ze grote silo’s hebben staan met thee erin. En waar silo’s zijn is geen verpakking. In mijn potten konden ze wel verveine en sterrenmix doen. Ik was content.

20 augustus 2020: je lichaam verzorgen

Verzorgingsproducten zijn voornamelijk in plastic verpakt. Shampoo, handzeep, tandpasta, you name it. Ik ontdekte dat ik shampoo uit een fles kon vervangen door een shampoobar. En dat niet alleen: ik kon mijn oude shampoofles hervullen bij Het Duurzame Warenhuis in Nijmegen. De handzeep was daar ook te verkrijgen. En tandpasta bleek in tabletvorm te bestaan. Het glazen potje waar het inzit kan je weer refillen.

WC-papier kocht ik bij de natuurvoedingswinkel van Cheeky Panda. Dat is gemaakt van bamboo en zit in een kartonnen verpakking. Is wel duur. Een goedkoper alternatief is even je billen afspoelen met water onder de douche.

25 augustus 2020: chocola

En dan de hamvraag: hoe kom je aan chocola? Dat zit in papier verpakt maar daaronder zit vaak een laagje plasticfolie. En dat kan niet in mijn plasticvrij leven maand. Ik probeerde iets uit met cacao, kokosolie en agavesiroop, maar dat was bij lange na niet zo lekker als een stukkie pure Tony Chocolonely met kokos en pecan. Ik denk dat dit een ding wordt dat niet plasticvrij te verkrijgen is. Totdat iemand een oplossing bedenkt en het gaat verkopen.

27 augustus 2020: Little Plant Pantry

Het filmpje over Little Plant Pantry, gemaakt door mijn collega Nadine, gaf me al veel hoop op een plasticvrije wereld. En omdat ik met plasticvrij leven bezig ben, wilde ik erheen. Ik nam mijn vriend mee op excursie naar Amsterdam. We zochten in West naar de ‘kleine planten voorraadkast’ en vonden het verscholen in een zijstraatje van een drukke straat. Het was er anders dan elke voedingsmiddelen-winkel die ik heb bezocht in mijn 26 jaar aan levenservaring. Veel leuker! Ik waande me 20 jaar terug en speelde weer supermarktje op de naschoolse opvang. Je pakt een pot (of neemt hem mee), weegt de pot, doet er spul in en weegt de pot opnieuw. Het verschil is de inhoud van het spul dat je erin hebt gedaan en dat verreken je met de prijs van het spul. In de weer met je eigen voeding dus. Olie, meel, peulvruchten, suiker, van alles en nog wat. We hebben wat rond gedarteld, aten een vegan-tiramisu taartje en vertrokken weer. De sfeer was goed.

31 augustus 2020: het einde

Plasticvrij leven is aardig ingewikkeld in een samenleving die doordrenkt is van plastic. En de alternatieven die er zijn, zoals gft-verpakkingen, kosten veel energie om afgebroken te worden. Verpakkingsloos is eigenlijk de beste optie, kom ik achter na mijn poging een maand plasticloos te leven. Dan zorg je voor de minste verspilling van grondstoffen. En zo’n verpakkingsloze winkel geeft een ander gevoel dan een grote supermarkt. De producten voelen waardevoller aan. En dat maakt van boodschappen doen niet een ‘moetje’, maar een hele verrijkende belevenis. In Nijmegen hebben we niet zo’n winkel meer. Dus die moet ik dan maar zelf gaan opzetten, besloot ik na de excursie.

Iedere week een flinke dosis positiviteit en blikverruimende kennis in je mailbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en ontvang gratis ons nieuwste e-magazine. Inspiratie gegarandeerd.