Gastblog: Rijden we in 2030 allemaal elektrisch? Dat is maar zeer de vraag. 

Elektrisch rijden staat volop in de spotlight. De overheid heeft torenhoge ambities en als je de media volgt, zou je zo maar tot de conclusie kunnen komen dat het binnen een paar jaar einde oefening is voor de brandstofauto. Volgens gastblogger Richard de Jong loopt het zo’n vaart niet en is het überhaupt nog maar de vraag of elektrisch rijden wel dé toekomst is. 

De elektrische auto lijkt de verbrandingsmotor uit het straatbeeld te drukken. Maar hoe snel gaat de transitie en wanneer kunnen we een volledig elektrisch wagenpark verwachten? De meningen zijn verdeeld. Sommige experts beweren dat de ‘fossiele’ auto nooit helemaal zal verdwijnen of een zelfs een comeback zal maken. Ook met vervoer op waterstof wordt volop geëxperimenteerd. De overheid geeft gemengde signalen af. En dan hebben we het nog niet eens over de nog altijd zeer machtige olielobby. Waar staan we nu echt wat betreft elektrische auto’s (EV’s)? En waar gaan we heen? Tijd om de balans op te maken.

Elektrisch rijden steeds makkelijker en beter betaalbaar

Er is de laatste jaren hard gewerkt aan de minpunten van elektrisch rijden. De ooit zeer beperkte actieradius is geen struikelblok meer en laadpalen zijn er in overvloed. Ook met de fun factor zit het wel snor: een gemiddelde Tesla raffelt de 0-100 km/h sprint af in minder dan 5 seconden. Nog een voordeel: je maakt met een volledige elektrisch aangedreven auto goede sier bij je milieubewuste vrienden.

Kortom: wie wil er nog benzine rijden? Mensen met een smalle beurs misschien? EVs zijn inderdaad duur bij aanschaf, maar wel goedkoop in gebruik. De universiteit van Michigan rekende het door en kwam tot de conclusie dat een elektrische auto een kostenbesparing van 50% oplevert en dat je de extra aanschafkosten rond de 80.000 kilometer hebt terugverdiend. Dit neemt niet weg dat je met een flinke zak geld over de brug moet komen voor een EV, al gaat de introductie van de betaalbare Tesla Model S daar ook verandering in brengen.

Bescheiden aandeel maar stijgende lijn

De verkoopcijfers zitten in de lift: in Nederland verdubbelde in 2018 de verkoop van elektrische auto’s en 2,9% van alle verkochte auto’s is nu volledig elektrisch aangedreven. In absolute getallen nog bescheiden verkoopcijfers, maar de trend is evident: het aantal EVs groeit snel. Plug-in hybrides (PHEV) lijken daarentegen hun beste tijd gehad te hebben; die verkoopcijfers stijgen bijna niet meer.

Trapt de overheid op de rem …

De Nederlandse overheid heeft de grootste invloed op het wel en wee van de EV. Vooral de bijtelling is cruciaal. In 2016 werd de plug-in hybride (PHEV) vakkundig de nek omgedraaid toen de bijtelling naar 22% steeg. Geen fiscaal voordeel meer en hop: de verkoopcijfers kelderden. Ook voor de EV ligt dit gevaar op de loer. De bijtellingsregels voor de elektrische auto van de zaak zijn al versoberd. Vanaf 1 januari 2019 geldt het verlaagde bijtellingspercentage van 4% alleen voor de eerste 50.000 aanschaf-euro’s. Over het resterende bedrag wordt gewoon 22% gerekend. Balen voor de zakelijk rijder met een flinke EV onder de kont, maar bovenal een indicatie dat de overheid spelbreker kan zijn in de huidige veroveringstocht van de EV.

… en het gaspedaal tegelijk?

De versobering van de fiscale voordelen lijkt overigens niet in lijn met het streven van het kabinet om in 2030 alleen nog maar emissieloze auto’s te verkopen. Het kabinet weet donders goed dat hun streefdoel alleen te bewerkstelligen is als de EV vriendelijk blijft voor de portemonnee. Of in Nederland anno 2030 werkelijk alle verkochte auto’s emissieloos zullen zijn? Daarover wordt nu al getwijfeld.

Is een elektrische auto wel emissievrij?

Een elektrische auto is in verbruik uiteraard schoner, gemiddeld 40% vergeleken met fossiele auto’s. Maar een EV niet per definitie emissievrij. Voor de stroom die in de accu’s gaat is in Nederland steenkool en gas verbrand. Een EV wordt pas emissieloos op het moment dat er slechts hernieuwbare bronnen zijn gebruikt voor energieopwekking.

Dan de accu’s. Het zal niemand verbazen dat de productie daarvan milieubelastend is. In 2017 constateerden Journal Ingeniøren uit Zweden dat een Tesla Model S pas na 8 jaar rondrijden minder milieubelastend is dan een regulier brandstofauto. Er komt namelijk nogal wat CO2 vrij bij het maken van grote, zware lithium-ion accu’s. Pittige statistieken.

Tegengas van de olielobby

Qua geopolitiek staan de seinen in ieder geval op groen; de meeste ontwikkelde landen willen maar al te graag af van hun olieverslaving en de elektrische auto speelt een rol in die ambitie. Lijnrecht hiertegenover staat de machtige olielobby, die wil dat de vraag naar olie op peil blijft. Nu onze oliedorst lijkt af te nemen, haalt deze olielobby alles uit de kast om de groei van EVs te dwarsbomen, en daar gaan ze bijzonder ver in. Over hoe Tesla omging met de olielobby zijn trouwens leuke details geopenbaard.

De fabrikant zit klem

Dan de autofabrikanten. Zij weten onderhand hoe ze kosteneffectief een diesel- of benzineauto in elkaar moeten schroeven om deze daarna in een enorme afzetmarkt te positioneren. Er wordt goed geld verdiend. De elektrische auto is andere koek, de investering zijn enorm en afzetmarkt miniem. Zelfs Tesla maakt geen winst. Logisch dat sommige autofabrikanten halsstarrig blijven vasthouden aan de verbrandingsmotor.

Met op de achtergrond de olielobby, proberen de autofabrikanten de brandstofauto te redden door de motoren ultra efficiënt te maken. Gereduceerd verbruik betekent weliswaar minder vraag naar olie, maar zo blijven de olieproducerende landen in ieder geval in beeld. Weinig verrassend lijkt Mazda het voortouw te nemen (Mazda heeft op het moment geen enkele hybride of elektrische auto in het assortiment) en zij ontwikkelden de SkyActiv-X motor, 20-30% zuiniger maar liefst. Dergelijke ontwikkelingen in motortechnologie kunnen betekenen dat de verbrandingsmotor nog lang op het toneel zal blijven, tot ver na 2050.

Vlak de ‘petrolheads’ niet uit

Voor heel veel mensen is een auto veel meer dan een vervoermiddel. Vrijheid, nostalgie en het geluid van een ronkende V8; niet iedereen koopt met zijn of haar verstand voorop. Zie hen er maar eens van te overtuigen de switch naar elektrisch te maken. Verstokte benzine- en dieselfans kunnen er voor zorgen dat de fossiele auto nog lang gewild blijft. Ook bij een toekomstig verbod op de verkoop van fossiele brandstofauto’s zal het op dat moment aanwezige wagenpark nog lang blijven doorrijden.

EV versus H2: what about waterstof?

Dan de waterstofauto: ooit zou ‘ie de wereld veroveren, maar inmiddels is de technologie in de vergetelheid beland. Toch zijn er experts die beweren dat de H2-auto een toekomstige EV-killer is. De voordelen? Een waterstofauto scheidt slechts water en warmte uit en het tanken van waterstof is zo gepiept, in tegenstelling tot het opladen van een elektrische auto. De actieradius is op een volle tank 600 kilometer. Bovendien is er aan waterstof niet bepaald een gebrek op deze aardkloot. Vooral de Japanse overheid en enkele autofabrikanten (Toyota, Honda) geloven er nog in, met flinke investeringen tot gevolg. Het maakt de waterstofauto tot een echte underdog, die zeker nog niet afgeschreven is.

Zelfrijdend: dé troef voor elektrisch rijden?

De ontwikkeling van een volledig zelfrijdende auto gaat met horten en stoten, maar als deze er eenmaal is kan het de elektrische auto op een gigantische voorsprong zetten. Een elektrische auto is makkelijker te besturen door computers en dus eerste keus voor ‘zelfrijdend’. Ook wordt er bij elektrische auto’s gebruik gemaakt van elektrisch sturen, remmen en gasgeven. Beter dan de kabels die normaliter aan de pedalen en stuurwiel zitten, want deze beknotten design-mogelijkheden en voegen gewicht toe aan het voertuig. Of zelfrijdende auto’s het gaan redden is nog geen uitgemaakte zaak, wel zullen ze allemaal elektrisch zijn.

De techniek achter zelfrijdende auto’s is gecompliceerd en er gebeuren ongelukken. Bij dit ongeval met een zelfrijdende auto van Uber viel een slachtoffer te betreuren. Foto: usatoday.com

Conclusies

Ook in 2030 zul je in Nederland gewoon benzine- en dieselauto’s op de weg tegenkomen, waarschijnlijk (gedeeltelijk) zelfrijdend. De verbrandingsmotor heeft een enorme impact gehad op onze wereld en zal niet geruisloos verdwijnen, zeker als je je de belangen van machtige olielanden realiseert.

Staan we aan de vooravond van een elektrische revolutie? Het lijkt aannemelijk, maar dan moet er wel aan een paar voorwaarden voldaan worden. Overheden moeten scheutig blijven met fiscaal voordeel, de fabricage van accu’s moet schoner en de waterstofauto moet niet plotseling een comeback maken.

Sowieso zal een mondiale doorbraak van elektrisch auto’s nog decennia op zich laten wachten, kijk naar de miljarden mensen in ontwikkelingslanden; zij zullen nog lang blijven doordieselen. En dan komen er ook nog eens extreem efficiënte verbrandingsmotoren aan. Of elektrisch rijden de toekomst heeft? We zullen zien. Er komt in ieder geval veel meer bij kijken dan goede bedoelingen en mooie vergezichten.

Ook een gastblog schrijven over een sociaal of duurzaam thema? Stuur je inzending naar redactie@maatschapwij.nu 

Iedere week een flinke dosis positiviteit en blik-verruimende kennis in je mailbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief. Inspiratie gegarandeerd.