Je scherm of je leven

Je scherm of je leven is de naam van een app die Nils Roemen en ik hebben gegeven aan ons vrijwilligersproject. Maar voordat ik je daar iets over vertel, neem ik mee naar mijn eigen strijd met verslaving. Een hardnekkige verslaving, misschien herken je het wel. De mobiele telefoon. Ik berekende dat als ik mijn gedrag niet zou veranderen ik dertien jaar van mijn leven naar een schermpje zou turen.

Ik neem je mee terug in de tijd, vijf jaar om precies te zijn. Mijn tweede dochter is net geboren, de nachtelijke slaapjes zijn kort en ik hoor haar, rond een uurtje of drie in de nacht. Ze huilt, ze heeft honger. Het is mijn beurt om eruit te gaan en de fles te geven. Zombie modus aan, even uitstrekken en ik vertrek richting haar kamer om de nachtdienst te starten.

Ik loop met mijn dochter op mijn arm de trap af en halverwege de trap gebeurt er iets. Ik realiseer me dat ik de dag ervoor een LinkedIn artikel had geschreven waar ik erg mijn best op had gedaan. En op dat moment, met een huilende dochter op m’n arm, besluit ik om terug te lopen naar boven, naar zolder, waar ik m’n telefoon heb liggen. Zodat ik zo, tijdens het geven van de fles, even kan kijken wat de respons is op het LinkedIn artikel.

Slechte vader
Op het moment dat ik beneden op de bank neerplof en het nachtelijke voedingsritueel met mijn dochter begint, gebeurt er iets. Er schiet een emotie naar binnen. Ik realiseer me dat ik verslaafd ben. Verslaafd aan m’n telefoon, verslaafd aan de algoritmes, verslaafd aan de dopaminefabrieken die Big Tech voor ons gebouwd heeft.

“Ik ben een vader die zijn telefoon verkiest boven de zorg voor zijn dochter”

Ik voel me een hele slechte vader. Een vader die zijn telefoon op dat moment verkiest boven de zorg voor zijn dochter. Mijn aandacht gaat naar het scherm, niet naar haar. Terwijl ze als een topsportster die fles in recordtijd naar binnen lijkt te werken, kijken die grote ogen me doordringend aan. Alsof ze zegt: ‘Hé pap, hier ben ik.’ Op dat moment daalt er wel iets bij mij in.

Fucking telefoon
Die fucking telefoon die constant alle aandacht van me opvraagt. Het onrustige gevoel op het moment dat ie even niet in mijn broekzak zit. Die telefoon die mijn aandacht heeft op momenten dat mijn aandacht ergens anders moet zijn.

En op dat moment vraag ik mezelf af: Hoeveel tijd ga ik de rest van mijn leven nog besteden aan het turen naar mijn beeldscherm?

“Hoeveel tijd ga ik de rest van mijn leven nog besteden aan het turen naar mijn beeldscherm?”

En ja, natuurlijk, die mobiele telefoon is ook een prachtig middel met ontzettende fijne tools en mogelijkheden die ons helpen om te leren en dingen snel te kunnen vinden.. Maar zowel jij als ik weten ook wel dat er een bermudadriehoek van schermtijd is die jouw levenstijd opslokt.

De momenten dat je gegrepen wordt door de infinite scroll. De algoritmes die de shorts van YouTube naadloos op jouw behoeften en wensen afstemmen. De momenten dat je op de klok kijkt en realiseert: Ik ben alweer 25 minuten aan het scrollen door mijn telefoon.

Op dat moment maak ik de rekensom op een klein stukje afgescheurd knutselpapier. Ik kijk naar mijn gemiddelde schermtijd. Ik maak een voorspelling van hoe oud ik denk te gaan worden. Ik neem een gemiddelde slaaptijd van acht uur, waardoor ik weet dat ik zo’n zestien uur per dag wakkere levenstijd heb. Ik maak de rekensom en volgens mij kwam ik op dat moment ergens op zo’n dertien jaar uit. Daarmee bedoel ik dat ik in de huidige situatie, dertien jaar van de rest van mijn leven, non-stop op mijn scherm zit te kijken.

En die gedachte laat me niet meer los.

“Als ik niets verander, kijk ik dertien jaar van mijn leven naar een schermpje”

Struggle
Die dag loop ik over het station Ede Wageningen. Ik kijk om mij heen. Ik zie tientallen, misschien wel honderden mensen staren naar een scherm. Ik zit in de trein en ik zie mensen staren naar hun scherm. Ik loop door de supermarkt en ik zie mensen staren naar hun scherm. Op de een of andere manier krijg ik dit beeld niet meer uit mijn hoofd.

En zoals dat wel vaker gaat bij mij, als ik me verbaas, verwonder, en frustreer over een aantal dingen, hoort daar op de een of andere manier een domeinnaam bij. Minderopmijnmobiel.nl heb ik die dag geregistreerd om er vervolgens vijf jaar lang niets meer mee te doen.

De afgelopen vijf jaar heb ik een enorme struggle gehad met deze mobiele telefoonverslaving. Ik ging van links naar rechts, van het ene uiterste naar het andere uiterste: telefoon weggedaan, dumbphone gekocht, schermblokkers, appblokkers, telefoons opgeborgen in kistjes thuis. Met wisselend succes heb ik mijn schermtijd weten te reduceren.

“Ik trap nog steeds in de valkuil van het vullen van de leegte met mijn mobiele telefoon”

En het meest confronterende is: ondanks de bewustwording trap ik nog steeds, ja, ook nu nog, met enige regelmaat in de valkuil van het vullen van de leegte met mijn mobiele telefoon.

Levenstijd
Zo’n drie jaar geleden deelde ik mijn frustratie en struggle met mijn vriend Nils Roemen, die zich volledig herkende in mijn fustraties. Daar kwam onze zorg met betrekking tot de schermtijd van onze kinderen nog bij. Zijn kinderen zijn ouder en inmiddels rijp voor de mobieletelefoonleeftijd. Mijn kinderen zijn nog jonger, maar ook dat komt steeds dichterbij.

Nils en ik filosoferen regelmatig over de maatschappelijke vraagstukken van onze tijd. Hoe we ons daar zelf toe verhouden, wat we doen, wat we bijdragen, waar we ons zorgen over maken en wat we los hebben te laten.

Maar dit onderwerp, die mobiele telefoon, de schermtijd – of zoals Nils het verwoordt: van schermtijd naar levenstijd – komt iedere keer weer terug. En zo geschiedde dat we enkele weken geleden, ook gefascineerd door onze nieuwsgierigheid naar AI, besloten om eens gehoor te geven aan die nieuwsgierigheid.

“Van schermtijd naar levenstijd is een onderwerp dat iedere keer weer terugkomt”

Overval
Lukt het ons om binnen een dag met AI een app te bouwen waar het thema schermtijd een rol speelt?

Vibe coding heet het met een trendy woord tegenwoordig. Een app bouwen die helpt om bewustwording te realiseren op het gebied van onze schermtijd. Een tool die niet alleen even uitrekent hoeveel schermtijd jij de rest van je leven nog gaat absorberen, maar ook met een simpele test inzicht geeft over jouw verslaving richting je mobiele telefoon.

Het was de bedoeling dat we hier een dag mee bezig zouden zijn. Maar met behulp van verschillende AI tools hadden we binnen een paar uur een prototype.

En toen nog een naam. Nils zei meteen: jeschermofjeleven.nl . “Je kent het wel uit de films, bij een overval: Je geld of je leven. Nu is het je scherm.”

Want de overval komt vanuit de Big Tech hoek. Heel subtiel, met technieken die ervoor zorgen dat jij niet je geld geeft, nou ja, uiteindelijk wel natuurlijk, maar vooral je tijd geeft of beter gezegd laat afpakken door die Big Tech.

Nu is deze app een uitingsvorm van Nils en mij geworden om enerzijds bewustzijn en aandacht te vragen over jouw persoonlijke verhouding met jouw scherm. Stiekem is het ook tegelijkertijd een stok achter de deur voor mezelf. Want het voelt toch echt wel nog shitter als ik me weer eens verlies in die bermudadriehoek van schermtijd. Terwijl ik samen met Nils een app heb gemaakt om mensen te helpen bewuster te worden met hun eigen schermtijd.

“Het voelt nu nog shitter als ik me weer eens verlies in die bermudadriehoek van schermtijd”

Maar eerlijk is eerlijk, sinds de app live is, groeit de verwondering. Misschien is dat ook wel waarom ik die app wilde maken. Niet omdat ik het antwoord heb. Maar omdat ik het antwoord zoek. Omdat ik hoop dat ergens, in die rekensom van dertien jaar, in die confrontatie met mezelf, er iets verschuift. Iets dat me helpt om te kiezen.

Mijn scherm of mijn leven, of misschien wel beter gezegd. Mijn scherm en mijn leven.

Ik blijf oefenen. Hoe is het voor jou?

Tekst Michael van Loenen, oprichter van House of Changemakers. Een plek om op te laden voor doeners met idealen.Hij geeft workshops over de Uno-box (een kunstzinnig kompas om betekenis en impact voor jou als individu of je organisatie/initiatief te (her)ontdekken), is spreker, auteur en was mede-oprichter van sociale onderneming YouBeDo (nu Amy & Eva).