Weg met de autoritaire manager. Echte leiders zetten hun ego opzij

Vaak worden we geleid door onze emotionele wonden. Ook leiders. Terwijl we juist nu leiders nodig hebben die niet worden afgeleid door hun ego, volgens sjamaan en regeneratief coach Vincent Deinum. Tijd om onze wonden te helen. 

Mijn partner en ik besloten laatst de Netflix serie “The Office” eens te kijken. Vaak klikten we de optie weg bij het zien van de trailer, maar deze avond waagden we ons eraan. Wat een schrijnende ervaring. Het hoofdpersonage, Scott, de regiomanager van de Dunder Mifflin Paper Company, ziet zichzelf als een van de beste managers ooit en beledigt op (soms sexistische) grensoverschrijdende wijze zijn collega’s en werknemers waarbij hij zich compleet onbewust is van de gevolgen.

Het was te frustrerend om te kijken en we stopten de eerste aflevering voordat de volledige tweeëntwintig minuten voorbij waren. Naast wellicht de smaak van humor, werden we geraakt door het feit dat het geen fictie was, maar een redelijke representatie van de werkelijkheid bij sommige organisaties. Managers die denken met een geintje en een elleboog in de zij een relatie op te kunnen bouwen. Die bij de minste of geringste vorm van weerstand getriggerd zijn en reageren vanuit de autoriteit van hun positie. Of die zelfs over lijken gaan om geen gezichtsverlies te lijden en hoger op de ladder in de organisatie te klimmen.

Vraag iemand naar de fijnste leidinggevende in hun leven, vaak zijn die op één hand te tellen. Er zijn veel meer voorbeelden van leidinggevenden die een nare indruk hebben achtergelaten of zelfs schade hebben berokkend. 

Met leiderschap profileren red je het niet

Als je deze 140 geïnterviewde succesvolle CEOs van de wereld moet geloven, dan hebben we in 2030 leiders nodig die oog hebben voor diversiteit, dienend zijn in hun houding, de kok zijn in de keuken van zowel technologie als de humane aanpak, en klaar zijn voor verandering. Coachend, empatisch, tech-savvy en geboren communicatoren.

Waar Deloitte weliswaar erkent dat de traditionele leider straks niet meer bestaat, is het gevoerde alternatief nog beperkt: “Denk als een onderzoeker, co-creëer je relaties en prioriteer de menselijke maat.” De afgelopen honderden jaren hebben we in toenemende mate gedacht als onderzoekers. Naast elke leider staat een wetenschapper, inhoudelijk expert of wetenschappelijke onderbouwing om te legitimeren wat de leider doet met de organisatie. Meer denken hebben we echt niet nodig. Het co-creëren van relaties is een eufemisme, een relatie co-creëer je namelijk altijd. De menselijke maat prioriteren lijkt me achterstallig onderhoud, niet de toekomst. Oftewel, volgens mij kunnen we een stap verder gaan in welk alternatief op traditioneel leiderschap we nodig hebben.

Ook andere grote bedrijven komen niet erg 23e eeuws over met hun perspectief op leiderschap: “Weerbaar, moedig, groei van technologie en net-zero: blijf op je koers.”

Er zijn vele organisaties, experts en sprekers die ergens een kader aan het leiderschap van de toekomst proberen te geven. Ik ben er ook zo één. Ze kunnen kloppen of ernaast zitten, het maakt allemaal niet zoveel uit. Want het verschil in het leiderschap van de toekomst zit niet in de kwaliteiten, vaardigheden, kennis of persoonlijkheid die iemand brengt. Het gaat er eerder om hoeveel je ervan hebt losgelaten, weggewerkt en getransformeerd.

Iedereen heeft een ‘Scott’ in zich

Menig ochtendritueel bij ons thuis kan een nogal heftige start van de dag zijn. Met mijn dochter die niet uit bed wilt komen, mijn partner die de bui al voelt hangen en ontploft wanneer onze dochter niet naar school wil en ik die bot en kortaf reageer op beiden door het voortdurende conflict – tegelijkertijd voel ik een bijkomende schuld omdat ik eigenlijk te lang in bed ben blijven liggen en mijn partner de eerste klappen heeft opgevangen van het terugkerende ochtend-gevecht. Wat gebeurt hier toch?

Tijdens mijn sjamanistische training heb ik een ‘groot macht’ thema in mijzelf ontdekt. En dat thema bleek continu in mijn gezin gespiegeld te worden. Een drang naar meer macht, gerespecteerd worden als autoriteit, erkenning voor mijn plek en boos reagerend op degenen die mij proberen te overmeesteren. In dit geval mijn dochter. Elke dag daagt ze mij uit, zegt ze ‘nee’, zoekt ze de grenzen van wat mag, zoals elk gezond kind. Met wat extra machtsdrift bij haar, want wat in mij leeft, en in mijn partner, zit ook in haar. Een heerlijk mengsel van patronen die op elkaar reageren. 

Eigenlijk maakt het mij niet veel anders dan de manager Scott in de eerder beschreven Netflix serie. Want een dader-slachtofferverhouding leeft ook in mij. Leeft in mijn partner en dochter. En eigenlijk in iedereen. ‘The Office’ is niet voor niets zo’n populaire serie. De patronen die je in de serie ziet, resoneren met wat jij in je hebt zitten. Alleen de mate waarin verschilt, als ook de manier waarop het naar buiten komt, en de plekken en relaties die erdoor geraakt worden. 

Elke leider waar ik mee gewerkt heb, heeft ergens wel een patroon in diens onderbewuste van een slachtoffer, dader of redder. En dat patroon bepaalt het gedrag als leider.

Hoe ik mijn ego stil kreeg

Als sjamaan draag ik de verantwoordelijkheid om mezelf zo ‘schoon’ mogelijk te maken. Om bewust te worden van de triggers in mijzelf, geprovoceerd door mensen in mijn omgeving of situaties die ontstaan, en in mij een reactie losmaken. Het vraagt mij om de schaduwkanten van mijzelf onder ogen te komen, dat wat ik liever niet wil laten zien aan mezelf of mijn omgeving. Daar waar pijn, verdriet, lijden, schaamte of schuld in mijn onderbewuste zit verscholen.

Waarom zo diep gaan? Omdat in dat onderbewuste een grote bron schuilt van ons gedrag. Reacties naar anderen, keuzes die je maakt of aandacht die je wel of niet geeft. Het wordt gedreven door de kwetsuren die we in ons leven oplopen en door ons ego bepaald worden.

Ons ego heeft allerlei oude programma’s lopen op de harde schijf. En die programma’s worden soms gedubbelklikt. Soms staan ze een lange tijd op je harde schijf zonder problemen, en ineens gaan ze draaien. Je schrikt er zelf van.

Ik ben inmiddels achttien jaar bezig met reizen in mijn onderbewuste. Een reis die eigenlijk nooit stopt, omdat wij veel meer zijn dan alleen een lichaam en een hoofd. Die reis heeft mij langs vele inzichten, lessen en momenten van loslaten gebracht. Ik ben veel minder reactief op situaties en kan momenten veel beter aanvoelen en inschatten. Ik ben ook liefdevoller merk ik, minder streng voor mezelf en anderen.

Het ochtendritueel met mijn dochter en partner verloopt ook veel kalmer en liefdevoller. In mij voel ik veel minder drang om gehoord te worden. Om bepalend te zijn in wat er moet gebeuren. Ik ben er gewoon voor ze, waarbij ik probeer om vanuit liefde te spreken en te handelen, en niet vanuit autoriteit of macht. Dat laatste is een continue oefening. Want iets in je binnenwereld ‘opschonen’, vraagt een praktische toepassing, wat een continue oefening is. Alleen is het nu veel makkelijker omdat de emotionele heftigheid en de emotionele triggers enorm gereduceerd zijn.

De schone leider

Gelukkig hoeft niet elke leidinggevende achttien jaar naar binnen te reizen. Je verantwoordelijkheid als leider serieus nemen vraagt echter wel een reis die recht doet aan wat jij teweeg wil brengen op de plek waar je bent.

Want wat nou als je niet meer uit automatisme reageert? Wat als je niet meer de spanning voelt als mensen iets van je willen? Wat als er moeiteloosheid ontstaat in het stellen van grenzen, het geven van richting of in de gesprekken die je hebt?

Ik verlang naar de tijd waarin we helende organisaties als het ‘nieuwe normaal’ zien. Organisaties waar we plekken creëren die mensen in staat stellen zichzelf compleet te laten zijn. Met alles wat we in ons dragen. Jezelf mogen zijn met alles wat je in je rugzak hebt zitten.

En dat leiders in organisaties dat feilloos aanvoelen en met liefde begeleiden. Die aan hun eigen patronen hebben gewerkt, aan hun bekende thema’s in het leven die maar telkens terugkwamen. Maar nu niet meer dat dader-, slachtoffer- of reddergedrag vertonen, en op zachtere wijze hun leiderschap kunnen laten zien.

Een ‘schone leider’ die er in rust en kalmte kan zijn voor de omgeving. Sensitief is voor wat er in zichzelf leeft en bij de ander of in de groep. Die de aandacht brengt naar de heelheid van de organisatie, en daarmee de aandacht naar onder andere de mensen in huis.

Laten we samen een nieuwe variant van de Netflix Serie ‘The Office’ maken. Een werkplek waar jij kunt kiezen om te leven en te werken vanuit de wonden die je in je draagt, of vanuit heelheid. Een plek waar ego niet meer de wandelgangen en vergaderkamers beheerst, maar liefde. 

Op zoek naar meer verhalen over transities op de werkvloer? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief, dan mis je niks én je krijgt ons laatste e-magazine cadeau!