Anders kijken naar onbegrepen lichamelijke klachten, deel 4: het verhaal van Anne

Miljoenen mensen kampen met lichamelijke klachten waarvoor geen oorzaak wordt gevonden. Dergelijke klachten vragen veel van patiënten, (zorg)professionals en financiers. De stichting Emovere kijkt anders naar onbegrepen lichamelijke klachten. En vaak met een verrassend positief resultaat. We tekenen de verhalen op van een aantal mensen die uiteenlopende klachten hadden. In deel 4 voedingswetenschapper Anne (41), klachten: been-, voet-, lies-, bil en nekpijn, maag-darmklachten, gezichtsuitslag.

Ik was altijd een fanatiek sporter, deed met name triatlons. Tijdens de coronapandemie kreeg ik bij een rondje hardlopen plotseling pijn in mijn scheenbeen. Het voelde als shint splint, maar het gekke was dat het begon in één been en ik het pas een tijd na de training ook in het andere been kreeg. Ik wilde lekker rennen dus maakte me zorgen om de pijn, die gedurende de weken daarop erger werd. Ook kwam er pijn in beide voeten bij.

Zoekend naar een oplossing kwam ik onder behandeling van een gerenommeerd sportarts in samenwerking met een podoloog en fysiotherapeut. Na diverse interventies konden zij mij niet verder helpen. In de twee daaropvolgende jaren versleet ik zo’n twintig zorgverleners; van de huisarts, praktijkondersteuner, diverse sportartsen, rug-en enkel-orthopeden tot podologen, fysiotherapeuten en neurologen. Ik onderging onderzoeken en interventies als echo’s, MRI’s, röntgenfoto’s, bloedafnames, (corticosteroïden)injecties, inlegzooltjes, spier- en loopoefeningen, massages, bedspalken en (zware) pijnmedicatie. Men wilde ook opereren, maar gelukkig werd dat voortijdig afgeblazen omdat mijn klachten te atypisch waren.

“Gelukkig werd de operatie voortijdig afgeblazen”

Aanvullende circuit
Daarnaast ging ik op onderzoek uit in het aanvullende circuit, maar ook daar vond ik niet de oplossing voor mijn pijn. Intussen werd die zo heftig dat ik niet meer pijnloos kon wandelen of langdurig kon staan. Uiteindelijk bracht ik mijn dagen grotendeels door in een rolstoel en handbike en kwam ik langdurig in de ziektewet terecht: omdat zitten te veel pijn deed kon ik niet meer werken. Alleen liggen was nog enigszins pijnloos.

De omslag kwam toen ik de website van Stichting Emovere ontdekte. Ik las de ervaringsverhalen en deed de online pijntest. Daar kon ik op een meerderheid van de vragen het antwoord ‘ja’ geven, wat sterk in de richting wees dat emotionele factoren onbewust een rol speelden. Vervolgens bestelde en las ik zo’n beetje alle (wetenschappelijke) literatuur die er beschikbaar was rondom dit onderwerp, omdat ik wilde begrijpen wat voor rol het brein en emoties speelden bij pijnklachten. Ook de boeken en webinars van de Amerikaanse artsen Sarno en Schubiner, die dit gedachtegoed ondersteunen, ploos ik helemaal uit. Ik ben een wetenschapper en wilde ook dit dus enigszins begrijpen en verklaren.

Emotie als Medicijn
Via de Emovere-website kwam ik terecht bij Nienke Feberwee van Emotie als Medicijn. Met haar praatte ik veel over mijn verleden, de relatie tot mijn familie en andere mensen in mijn omgeving, wat er speelde rondom het ontstaan van mijn klachten en hoe ik met mijn klachten omging. Ik leerde dat het onderdrukken van emoties de bron was en dat het brein deze onderdrukte pijn verplaatste naar een fysieke sensatie van pijn. Na een tijd kwam daar angst bij: je verwacht pijn bij staan of lopen, dus door conditionering van het brein krijg je ook pijn. Dit hield het patroon in stand.

“Mijn fysieke pijn had een mentaal-emotionele oorzaak”

Ik kwam tot het inzicht dat mijn fysieke pijn echt was, want mijn spieren stonden onder enorm hoge spanning. Maar deze fysieke pijn had wel een mentaal-emotionele oorzaak. Ik ontdekte dat ik door gebeurtenissen in het verleden bepaalde emoties onderdrukte zoals (verlatings)angst. Ook zag ik dat ik daardoor soms bepaald gedrag vertoonde, zoals please-gedrag, met als doel voor mijzelf een gevoel van veiligheid te creëren. Ik zag steeds duidelijker dat dat gedrag van binnen onbewust voor stress en strijd zorgde, en uiteindelijk zelfs voor fysieke pijn. Ik leerde dat mijn gevoelens en emoties over bepaalde situaties of mensen er gewoon mogen zijn. Het voelt bevrijdend om deze niet meer te hoeven onderdrukken. Langzaamaan, stapje voor stapje, wierp het werken met Nienke dus zijn vruchten af. Daarnaast hielpen de dagelijkse online video’s van de Amerikaanse pain coach Dan Buglio mij ook enorm voor een dagelijks steuntje in de rug.

Heel geleidelijk werd ik weer mobieler en bouwde ik het bewegen zonder hulpmiddelen weer op, elke keer een minuutje meer. Dit ging zeker niet zonder pijn, maar ik stelde mezelf gerust met de gedachte dat ik wist wat de oorzaak was en dat het geen kwaad kon. Uiteindelijk konden de rolstoel en handbike de deur uit, ik kon weer leuke dingen ondernemen met mijn gezin, familie en vrienden en… ik kon weer sporten! Terwijl de pijn in mijn benen en voeten minder werd, ging deze wel verschuiven naar andere plekken in mijn lichaam, zoals mijn bil en nek. Ik leerde met deze verschuivingen om te gaan door ze neutraal te benaderen en er niet bang voor te zijn.

Neutraal en zonder angst
Op dit moment ben ik nog niet volledig pijnvrij, maar ik doe alles weer en laat me niet begrenzen door de pijn. Ik probeer de pijn neutraal en zonder angst te benaderen en heb zeker momenten en dagen dat hij er niet tot nauwelijks is. Als de pijn wel toeneemt probeer ik rustig te blijven met de kennis dat het geen issue is, dat er niets ‘stuk’ is en dat hij vanzelf weer wegzakt. Het is een signaal van het lichaam dat ik even naar mijn gevoel mag kijken. Soms kan ik de toename in pijn verklaren door angst of stress die ik ervaar rondom een bepaalde situatie en probeer ik even bij die emoties stil te staan.

“Ik geniet nog meer dan voorheen van alle fijne (kleine) dingen in het leven”

Ik geniet nog meer dan voorheen van alle fijne (kleine) dingen in het leven en weet zeker dat de pijnvrije momenten alleen maar zullen toenemen. Ik ben heel dankbaar dat ik bij Stichting Emovere ben uitgekomen en wil graag helpen dit gedachtegoed meer zichtbaarheid te geven.

Mijn boodschap aan de gezondheidszorg
Het zou goed zijn als onze zorg (eerder) in het behandelproces een mentaal-emotionele oorzaak overweegt bij het maken van het behandelplan voor chronische (pijn)klachten. Ook al hebben wellicht veel zorgverleners de rol van emoties en het brein niet meegekregen tijdens de opleiding, toch ben ik van mening dat het noodzakelijk is dat deze rol wordt erkend en er meer kennis over komt bij artsen. Uiteraard staan sommige patiënten hier wel, en andere niet voor open. Maar de patiënt kan er in ieder geval over geïnformeerd worden wat een langdurige (en pijnlijke) zoektocht kan voorkomen.

Auteur: Anne  (achternaam bekend bij stichting Emovere).

Dit verhaal kwam tot stand in samenwerking met Stichting Emovere.
Stichting Emovere is opgericht door ervaringsdeskundigen en professionals. Zij wil bewustzijn bevorderen en kennis en ervaring delen over de invloed van (onbewust) verdrongen emoties op het ontstaan en in stand houden van aanhoudende lichamelijke klachten en chronische pijn. Hierdoor krijgen mensen meer mogelijkheden voor herstel en preventie. Stichting Emovere heeft tot doel een brede dialoog op gang te brengen en maatschappelijk draagvlak te creëren om dit bredere gedachtegoed te integreren in de Nederlandse gezondheidszorg en maatschappij. Voor meer ervaringsverhalen, uitleg en informatie, kijk eens op de site De pijn voorbij.